به رسم میزبانی | پذیرایی با شیر و گلاب در کاشانک

همشهری آنلاین- شهره کیانوش راد: در گذشته دور و سالیانی که شاید به ۸۰ سال پیش برگردد، وسعت زمین‌های کشاورزی در شمیران آنقدر زیاد بود که اغلب اهالی از راه کشاورزی و دامداری امرار معاش می‌کردند. سرسبز بودن این منطقه سبب رونق دامداری به ویژه در مناطقی بود که همجوار کوهستان بودند.

قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید

آن‌روزها «ده کاشانک» محلی که شاید این روزها کمتر نامش شنیده شود، یکی از روستاهای شمال شرق شمیران بود که در ناحیه کوهستانی و میان محله دارآباد و نیاوران قرار داشت، درست پشت خیابان اصلی شهید پورابتهاج کنونی و به موازات آن؛ محله‌ای که اکنون زیر سایه ساخت‌وسازهای مدرن هیچ شباهتی به ده ندارد اما هنوز هم به نام ده کاشانک مشهور است.

محمد دانیال امینیان، از اهالی کاشانک، برایمان از نذری متفاوتی می‌گوید که در چند دهه قبل در این محله انجام می‌شده و هنوز هم ادامه دارد. او به مرور خاطراتی که از پدر و پدربزرگ خود شنیده می‌گوید: «در زمانی که من هم به یاد ندارم زمین‌های کاشانک زراعی بوده و به دامداری اختصاص داشته‌است. فقط ۱۱ خانوار در اطراف مسجدی که اکنون به نام ولی‌عصر(عج) می‌شناسیم، در ده کاشانک زندگی می‌کردند. در آن سال‌ها روز تاسوعا دسته‌های عزاداری از ده کاشانک به سمت تکیه نیاوران و حصاربوعلی حرکت می‌کردند و به رسم میزبانی، در تکیه نیاوران از عزاداران پذیرایی می‌شد.»

چای پای ثابت در هیئت های عزاداری بود اما هر هیئت در کنار چای نذری متفاوتی هم داشت. امینیان در ادامه می‌گوید: « وقتی عزاداران به نیاوران می رسیدند، از آنها با چای پذیرایی می‌شد که در کنار آن قهوه مخصوص و بسیار خوش طعمی هم بود. روز عاشورا هیئت‌های عزاداری متقابلا چنانکه اکنون هم مرسوم است، از سمت نیاوران و حصار بوعلی به سمت ده کاشانک حرکت می‌کردند. کاشانک به دلیل رونق دامداری، از شیر و محصولات دامی برخوردار بود. به همین دلیل پذیرایی از شیر نذری ثابت اهالی کاشانک بود. از شب قبل، دامداران ده کاشانک شیر دام‌های خود را یکجا در قابلمه‌های مسی ریخته و جمع می‌کردند. صبح روز عاشورا شیر را جوشانده و از عزادارانی که مهمان کاشانک شده بودند، با شیر داغ مخطوط شده با گلاب پذیرایی می‌کردند.»

چندین سال است از دامداری و شیر تازه در ده کاشانک خبری نیست، اما این رسم همچنان در ده کاشانک اجرا می‌شود با این تفاوت که شیر مورد نیز از محل نذورات مردم خریداری می‌شود. در عکس قدیمی به یادگار مانده از آن دوران، جوشاندن شیر در دهه ۴۰ هجری شمسی در ده کاشانک دیده می‌شود که شیر در دیگ‌های بزرگ جوشانده می‌شد.