دیابت ۱.۵: بسیاری از بیماران دیابت نوع ۲ ممکن است درواقع دچار شکل دیگری از دیابت باشند

شکل متفاوت بیماری «دیابت خودایمنی پنهان بزرگ‌سالان» یا به طور مخفف LADA نامیده می‌شود. بیماران ممکن است به طور نادرست دچار دیابت نوع ۲ تشخیص داده شوند و با این تشخیص نادرست ماه‌ها و سال‌ها برای کنترل بیماری آن‌ها تلاش شود.

کارشناسان می‌گویند تا ۱۰ درصد از بیمارانی که دچار دیابت نوع ۲ تشخیص داده می‌شوند، درواقع ممکن است دچار LADA باشند.

نه نوع ۱ و نه نوع ۲

این شکل دیابت را که گاهی دیابت نوع ۱.۵ هم نامیده می‌شود معمولاً در بزرگ‌سالان بالای ۳۰ سال بروز می‌کند. مشخصه این بیماری کاهش تدریجی تولید انسولین در بدن است، برخلاف دیابت نوع ۱ که در آن تولید انسولین در بدن به ناگهان متوقف می‌شود. این شکل دیابت ناشی از حمله دستگاه ایمنی بدن به سلول‌های بتای جزایر لانگرهانس در لوزالمعده است که وظیفه تولید انسولین را به عهده دارند. این به اصطلاح حمله خودایمنی در LADA یا دیابت ۱.۵ شبیه حمله‌ای است که در دیابت نوع ۱ رخ می‌دهد، اما به صورتی بسیار تدریجی‌تر رخ می‌دهد.

دیابت نوع ۲ اغلب در بالای ۴۵ سال تشخیص داده می‌شود و با عوامل سبک زندگی مانند وزن زیاد، بی‌تحرکی و رژیم غذایی ناسالم ارتباط دارد و ناشی از مقاومت سلول‌های بدن به تأثیر انسولین به عنوان هورمون تنظیم‌کننده قند خون است. اکثریت موارد دیابت تا حدود ۹۰ درصد از نوع دیابت نوع ۲ هستند.

اما LADA بیشتر به دیابت نوع ۱ شباهت دارد که یک عارضه خودایمنی شمرده می‌شود و زمانی به آن «دیابت نوجوانی» می‌گفتند، زیرا اغلب در دوران کودکی تشخیص داده می‌شد. در دیابت نوع ۱ نیز دستگاه ایمنی خود فرد به سلول‌های تولیدکننده انسولین در بدن، یعنی سلول‌های بتای جزایر لانگرهانس حمله می‌کند؛ اما این حمله به ناگهان و با شدت رخ می‌دهد و بنابراین فرد به سرعت تزریق انسولین نیاز پیدا می‌کند.

اشتباه در تشخیص

اما تشخیص LADA ممکن است مشکل باشد، زیرا تخریب سلول‌های مولد انسولین در آن به کندی رخ می‌دهد. یک بیمار معمول LADA یک فرد بالای ۳۰ سال است که دست‌کم برای شش ماه پیش از تشخیص بیماری‌اش نیاز به تزریق انسولین پیدا نکرده است؛ اما اغلب این بیماران نهایتاً مانند دیابت نوع ۱ برای بقیه زندگی‌شان به تزریق انسولین نیازمند خواهند شد.

این فاصله تأخیری ممکن است پزشکان را به اشتباه بیندازد و گمان کنند که بیمارشان دچار دیابت نوع ۲ است، حتی با وجود اینکه درمان تجویزی‌شان به تدریج تاثیربخشی‌اش را از دست می‌دهد، مثلاً با وجودی که بیماران داروهای خوراکی پایین‌آورنده قند خون را مصرف می‌کنند و تغییرات قابل‌توجهی در برنامه رژیم غذایی و ورزشی‌اش ایجاد کرده‌اند، قند خونشان کنترل نمی‌شود.

از آنجایی هم دیابت نوع ۱ و هم LADA بیماری‌های خودایمنی هستند، مبتلایان به آن‌ها در خونشان دارای آنتی‌بادی‌ها یا پادتن‌های ویژه‌ای هستند که بیماران دیابت نوع ۲ به‌طورمعمول فاقد آن هستند؛ اما همیشه آزمایش این آنتی‌بادی‌های گوناگون ساده نیست، بنابراین ممکن است نتوان به سادگی بر مبنای آن‌ها این بیماری‌ها را از هم افتراق داد.