اسلاید معمولا برروی فیلم 35 میلی‌متری تصویربرداری شده و در قاب فلزی، مقوایی یا پلاستیکی قرار می‌گیرد. در تهیه اسلاید، گاه از فیلم 16 میلی‌متری نیز استفاده می‌شود. اندازه قاب‌های استاندارد 5×5 سانتی‌متر است، با این همه، اندازه‌های دیگری با اسلایدهای بزرگ‌تر نیز وجود دارد.
تاریخچه اسلاید
پخش تصویر با استفاده از جام شیشه‌ای قرن‌ها پیش از اختراع عکاسی وجود داشته است. در اوایل قرن هفدهم، فانوس جادویی به‌منظور پخش تصاویر نقاشی‌شده بر روی شیشه برای نمایش‌های تصویری کودکان و نمایش‌های مذهبی به کار می‌رفت.
در دهه،1840 دو برادر به نام‌های ویلیام و فردریک لانگن‌هایم از فانوس جادویی برای نمایش تصاویر عکاسی‌شده خود استفاده کردند، ولی طبیعت مات عکس، اجازه انداختن تصویر به روی صفحه را نمی‌داد. این دو برادر به‌دنبال ابزاری بودند که تصویری شفاف ایجاد کنند، بنابر این، از اکتشافات مخترعی فرانسوی به نام دوسن ویکتور، که راهی برای چسباندن لایه نازکی از ماده حساس به نور بر روی شیشه برای ایجاد تصویر منفی کشف کرده بود، استفاده کردند.
برادران لانگن‌هایم، با استفاده از این‌گونه چاپ بر روی شیشه به جای کاغذ، توانستند تصویر مثبت و شفاف برای انداختن روی پرده ایجاد کنند. این دو برادر اختراع خود را در سال 1850 به ثبت رساندند و آن را هیالوتایپ نامیدند (هیالو واژه‌ای یونانی به معنای شیشه است).
برادران لانگن‌هایم اسلایدهای خود را به‌منزله ابزار سرگرمی به نمایش گذاشتند و این ماهیت سرگرم‌کنندگی اسلاید به‌عنوان عملکرد عمده اسلاید تا قرن بیستم نیز ادامه یافت.
بعدها اسلاید بیشترین تأثیر را بر سخنرانی‌های آموزشی، به‌ویژه در نظام دیداری، برجای گذاشت؛ در توسعه مطالعات مربوط به تاریخ هنر و معماری نقش عمده‌ای ایفاء کرد؛ و نیز امکان مطالعه دقیق اشیا و محیط را در سراسر دنیا مهیّا ساخت.
طرز تهیه اسلاید
نخستین تولیدکنندگان اسلاید برای ساخت اسلایدهای فانوسی از صفحات پوشیده از آلبومین استفاده کردند و پس از مدت کوتاهی آن را به صفحات پوشیده از کلودیون مرطوب تغییر دادند که خود زمینه‌ساز صفحات خشک و تولید انبوه بود.
دو راه برای چاپ تصاویر این اسلایدها وجود داشت: 1) روش کنتاکت؛ و 2) روش استفاده از دوربین.
روش اول با قرار دادن مستقیم تصویر منفی (نگاتیو) بر روی شیشه حساس به نور انجام می‌گرفت. این کار مستلزم آن بود که تصویر منفی در اندازه مناسب برای تولید اسلاید به ابعاد 4×5/3 اینچ باشد.
برای نگاتیوهای بزرگ‌تر از روش دوم استفاده می‌شد که در آن، نگاتیو و شیشه حساس به نور در درون دوربین مخصوص جای می‌گرفت و تصویر، با استفاده از نور خورشید یا نور مصنوعی، بر روی شیشه حساس منتقل می‌شد.
در هر دو مورد، تصویر منتقل‌شده به‌وسیله مواد شیمیایی ظاهر و ثابت می‌گردید و پس از خشک شدن صفحه، تصویر با استفاده از مواد مخصوص رنگ می‌شد. آن‌گاه با گذاشتن یک شیشه مات در زیر و یک شیشه بر روی آن و عایق‌بندی لبه‌ها، اسلاید آماده می‌گردید.
محصول آماده‌شده را برای مشاهده در پروژکتور مخصوص اسلایدهای فانوسی قرار می‌دادند تا تصویر آن بر روی دیوار یا صفحه منعکس شود. در نخستین پروژکتورها از لامپ‌های روغنی به‌عنوان منبع نور استفاده می‌شد. جرج ایستمن در سال 1884 نظام فیلم‌های حلقه‌ای را به ثبت رساند که از انواع سیاه و سفید با ابعاد 3¼×4اینچ بود و با دست رنگ می‌شد که امروزه در زمره آثار هنری محسوب می‌گردد. در سال 1870، به‌وسیله سوزاندن اکسیژن و ئیدروژن بر روی صفحه‌ای پوشیده از آهک، نور سفید تولید می‌گردید.
در دهه 1890، با اختراع لامپ‌های قوس کربن و به‌دنبال آن لامپ‌های الکتریکی، روشی ایمن برای نمایش تصاویر اسلایدهای فانوسی فراهم آمد.
با عرضه اسلایدهای رنگی (سه رنگ، با ابعاد 35 میلی‌متری یا 2×2 اینچ) در دهه 1930، که تولید آن ارزان‌تر از اسلایدهای فانوسی بود (52:5؛ 6: 1)، و پیدایش شفاف‌برگه ترانسپارنسی) 2×2 اینچ در دهه 1950، استفاده از اسلایدهای فانوسی رو به افول نهاد.
امروزه، متداول‌ترین اسلایدها از نوع 2×2 اینچ، اسلایدهای فانوسی، و اسلایدهای استاندارد انگلیس است. در اسلایدهای ناطق نیز، که نسبتآ جدید است، صدای مورد نیاز معمولا بر روی نوار کاست جداگانه، صفحه، نوار کارتریج، یا نوار حلقه‌ای ضبط می‌شود.
کاربرد اسلاید در کتابخانه
بسیاری از مسائلی که اسلاید در امر مدیریت، سازماندهی، انتخاب نیروی انسانی، و جز آن دارد کم و بیش همان مشکلاتی است که برای دیگر مجموعه‌های دیداری ـ شنیداری نیز می‌توان یافت.
شکنندگی اسلایدهای فانوسی یا شیشه‌ای، اندازه کوچک اسلایدهای 35 میلی‌متری، مشکلات امانت دادن و نگهداری اسلایدی واحد، و فقدان نظام عملی سازماندهی اسلایدها بر اساس محتوای موضوعی آنها سبب شده است که بسیاری از کتابداران و مدرّسان از کار کردن با اسلاید خودداری کنند یا از کنار آن بگذرند. اما انعطاف‌پذیری اسلاید به‌عنوان ابزاری آموزشی با هزینه نسبتآ پایین و نیز تولید آسان آن سبب شده است که همچنان به‌عنوان نوعی رسانه آموزشی رایج مورد استفاده قرار گیرد.
اسلاید در زمینه هنرهای زیبا کاربرد فراوان دارد، و به‌همین سبب، بیشتر کتابخانه‌های اسلایدی در دانشکده‌های هنر و موزه‌ها ایجاد و شکوفا شده است. امروزه در ایالات متحده، مجموعه‌های بیش از 50000 فقره اسلاید توسط کارشناسان ارشد کتابداری، تاریخ هنر، و جز آن اداره می‌شود.
برای سازماندهی اسلایدها، بیشتر کتابخانه‌های دانشگاهی تنظیم موضوعی دارند که بر اساس نوعی نظام رده‌بندی بدون نشانه مرتب شده و معمولا نمایه‌سازی می‌شوند.
برای نگهداری اسلایدها توجه به این نکات ضروری است:
1) اسلایدها را در جای امن و خنک نگاه می‌دارند، زیرا نسبت به نور و حرارت حساس هستند
2) در هنگام استفاده، برحسب نوع پروژکتور، مجموعه اسلایدها را در محفظه (سینی یا خشاب) قرار می‌دهند.
3) اسلایدهای تکی در پوشش‌های پلاستیکی مخصوص (برگه آلبوم اسلاید) که به همین منظور تهیه شده جای می‌گیرند و معمولا اسلایدهای هم‌موضوع کنار یکدیگر قرار می‌گیرند تا بازیابی آنها آسان‌تر باشد.
4) از تماس انگشت با سطح تصویر خودداری می‌شود و دست فقط با قاب اسلاید تماس دارد.
5) قاب پلاستیکی برای اسلایدها بهتر از قاب مقوایی است، و این بدان سبب است که قاب‌های پلاستیکی دیرتر فرسوده می‌شوند، زیرا چسب قاب‌های مقوایی پس از مدتی فاسد شده و قاب باز می‌شود و لبه‌های آنها نیز پس از مدتی فرسوده می‌گردد و اسلاید در دستگاه پروژکتور گیر می‌کند.
مآخذ:
1) احمدیان، محمد. کاربرد وسایل و مواد آموزشی (رشته علوم تربیتی). تهران: دانشگاه پیام نور، 1378؛ 2) سلطانی، پوری؛ راستین، فروردین. اصطلاحنامه کتابداری. ذیل "اسلاید"؛ 3) علی‌آبادی، خدیجه. مقدمات تکنولوژی آموزشی. تهران: دانشگاه پیام نور، 1377؛
4) Amer, Landscape & Arch. Design: Lantern Slides History. [on-line]. Available: http://memory. 10c. gov/ ammem/ a ward 97/ mhsd htm1/ Lantern history. html. [Access Mar. 2001]; 5) Dent, Ellsworthe. The Audio-Visual Hand Book. Chicago: Society for Visual Education, Inc, 1949; 6) Irvine, Betty Jo. Slide Libraries: A Guide for Academic Institutions & Museums. Littleton, Colorado: Libraries Unlimited, Inc, 1974.
