همشهری آنلاین – حسن حسن‌زاده: اهالی محله‌های تجریش، حصاربوعلی و نیاوران، محله کامرانیه را خوب می‌شناسند. این محدوده از شمیران آنقدر داستان و برو بیا داشت که زمانی یکی از آبادی‌های کوچک اما معروف شمال تهران بود.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
برای رمزگشایی از نام محله کامرانیه باید به دوران قاجار سفر کنیم. به زمانی که محدوده فعلی کامرانیه، باغی سرسبز و پردار و درخت در همسایگی آبادی بزرگ و کهن حصاربوعلی بود. آبادی کامرانیه در قیاس با آبادی‌های حصاربوعلی و نیاوران، قدمت چندانی ندارد و نشانی از آن در دوران پیش قاجار یافت نمی‌شود. «علیرضا زمانی» تهران‌شناس در این‌باره می‌گوید: «آبادی‌های شمیران در یک تقسیم‌بندی کلی به دو دسته هستند. نخست؛ آبادی‌های کهن شمیران مثل تجریش، حصاربوعلی و... و دوم؛ آبادی‌هایی مثل کامرانیه و آجودانیه که توسط رجال قاجار آباد شده و نام‌شان سر زبان‌ها افتاد.»
بنابراین برای رمزگشایی از نام آبادی کامرانیه باید سراغ رجال سیاسی و حکومتی دوران قاجار برویم. اکنون ساکنان خیابان شهید بازدار، گاهی این خیابان را خیابان کامرانیه می‌نامند و نام سه راه کامرانیه هم پای ثابت نشانی دادن اهالی شمال تهران است. اما شاید کمتر کسی از ساکنان امروز این خیابان که با تاریخ شمیران آشنا نیستند، از دلیل این نامگذاری باخبر باشد.
وقتی خیابان شهیدبازدار کنونی، پر بود از دار و درخت و هنوز آپارتمان‌ها و برج‌ها محله را تسخیر نکرده بودند، کامرانیه گستره سبزی بود در همسایگی آبادی حصاربوعلی. وقتی «کامران میرزا» پسر ناصرالدین‌شاه گذرش به این محدوده افتاد و به باغ‌ها را سامان داد، این گستره سرسبز نام کامرانیه به خود گرفت.
زمانی در این‌باره می‌گوید: «کامران میرزا علاوه بر باغ بزرگی که در قلب تهران و محله امیریه داشت، به فکر خریدن یک باغ ییلاقی در شمیران افتاد. او این اراضی را از «میرزا سعیدخان» وزیر خارجه وقت قاجار خرید و باغ را با باغبان‌های فرنگی سر و سامان داد.» ورود پسر ناصرالدین‌شاه به شمیران خیلی زود توجه ساکنان این حوالی را جلب کرد و طولی نکشید که ساخت و سازها در نزدیکی باغ بزرگ او آغاز شد. چندی بعد این گستره سبز تبدیل به آبادی کوچکی شد که اهالی آبادی‌های اطراف آن را کامرانیه نامیدند.»
این روایت سند معتبر دیگری نیز دارد. امروز اگر سری به محله حصاربوعلی بزنید، در ضلع شمال این محله تکیه کوچکی وجود دارد که هر سال در ایام محرم و صفر محل گردهمایی و برگزاری مجالس مذهبی اهالی محله حصاربوعلی است. نام تکیه آقا روی سر در این تکیه کوچک جلب توجه می‌کند. موسفیدان این محله می‌دانند که واژه «آقا» روی سر در این تکیه قدمتی بیش از یک قرن دارد.
زمانی می‌گوید: «کامران میرزا ارادت خاصی به امام حسن مجتبی (ع) داشت. وقتی دید اهالی حصاربوعلی در تکیه پایین که تکیه قدیمی این آبادی است، در ماه محرم مراسم ویژه‌ای برای سیدالشهدا(ع) برگزار می‌کنند، درشمال این آبادی و در نزدیکی اراضی کامرانیه تکیه دیگری ساخت و آن را وقف برگزاری مراسم امام حسن مجتبی(ع) کرد. مردم هم نام این تکیه را به نیت کامران میزار تکیه آقا گذاشتند چون پسر ناصرالدین‌شاه را آقا خطاب می‌کردند.»
نظر شما