همشهری آنلاین- حمیدرضا رسولی: یوسف آباد تاریخچه پر فراز و نشیبی دارد و ماجرای آبادانی این محلھ یکی از قصھ ھای شنیدنی پایتخت است. این محله تا قبل ازدوره قاجار یکی از آبادی ھای اطراف تھران بود کھ با تپه ماھورھای پرتعدادش شناخته می شد اما میرزا یوسف مستوفی الممالک،صدر اعظم ناصرالدین شاه باغ ھای متعددی در یوسف آباد ایجاد کرد و موجب آبادانی روزافزون این محدوده شد. دره گاومیشی ھم مکانی ییلاقی بود کھ در ھمان دوره تاریخی سر و شکل گرفت و بھ پاتوق طبیعت گردھا تبدیل شد.
جمشید رحمانی پناه، قدیمی ترین ساکن محله یوسف آباد معتقد است که دره گاومیشی ھم یادگار میرزا یوسف مستوفی الممالک در تھران بوده است: «تا دوره ناصرالدین شاه، یوسف آباد منطقه ای بیابانی بود اما مستوفی الممالک که فردثروتمندی بود با بودجه شخصی باغ ھای زیادی در این محدوده ایجاد کرد.مستوفی الممالک برای ایجاد باغ و آبادانی یوسف آباد افراد نیازمند را به کارکشاورزی گمارد و در ازای مزد به آنھا مواد غذایی می داد.دره گاومیشی را ھم ھمین افراد آباد کردند.»
دره گاومیشی که از بالای میدان کلانتری کنونی شروع می شد و تا ده ونک امتداد پیدا می کرد در روزھای عید نوروز به تفرجگاه مردم تھران تبدیل می شد و خیلی ھا برای گشت و گذار نوروزی در باغ ھای یوسف اباد بھ طبیعت بکر دره گاومیشی پناه می بردند. رحمانی پناه می گوید:«این مسیر طولانی گود بود و مسیر عبور آب ھم بود.خیلی از کشاورزان ده ونک کھ بھ کار دامداری مشغول بودند گاومیش ھا را برای چریدن بھ بخشی از دره کھ امروز بھ تونل رسالت تبدیل شده می بردند و دو گاومیشی کھ چرخ ھای آسیاب آبی یوسف آباد را می چرخاندند ھم آنجا بودند.این گونھ بود کھ این مکان بھ دره گاومیشی معروف شد.»
قدیمی ھای یوسف آباد، دره گاومیشی را با درختان توت و گیلاس معروفی که داشت می شناختند و مستوفی الممالک با کاشت انبوه درختان توت، بخشی از دره گاومیشی را به توتستان تبدیل کرده بود. رحمانی پناه وجود قنات یوسف آباد را موجب سرسبزی باغ ھای پرتعداد دره گاومیشی می داند و می گوید:«سر استخر کھ امروز بھ میدان کلانتری تبدیل شده در روزگار قدیم جایی برای ذخیره آب بود و باغ ھای دره گاومیشی را سیراب می کرد. استخرھای زیادی در این نقطه بود که از قنات یوسف آباد سرچشمه می گرفتند و رسم بود که مردم در روزھای نوروز علاوه بر گشت و گذار در باغ ھا گاھی در این استخرھا شنا می کردند.»
با توسعه تھران در دوره پھلوی، دره گاومیشی هم از گزند تخریب در امان نماند و از اواسط دھه ۵۰ باغ ھای این محدوده را یکی پس از دیگری تخریب کردند تا جا برای ساختمان سازی و سکونت طبقه اعیان باز شود. قدیمی ترین ساکن محله یوسف آباد می گوید:«دره گاومیشی با گذشت زمان بطور کامل تخریب شد و امروز از جایی کھ مردم برای محل گشت و گذار نوروزی مردم تھران بود ھیچ اثری باقی نمانده است. در مسیر دره گاومیشی چند محلھ شکل گرفتھ و محلھ نظامی گنجوی بھ طور کامل در ھمین نقطھ واقع شده است.در دھھ ۷۰ ھم تونل رسالت را در بقایای دره گاومیشی ساختند و ارتباط بین طبیعت دو طرف این دره بطور کامل قطع شد.»
نظر شما