گاهی از سر کنجکاوی هم که شده، ممکن است به سلام و جواب سلام آدم‌های مختلف توجه کنیم. سلام بعضی‌ها طوری است که به دل می‌چسبد و سلام بعضی دیگر را به زور می‌توان تحمل کرد. اصلاً بعضی‌ها با سلامشان هم انگار با آدم دعوا می کنند، یا بی اعتنایی‌شان را به رخ می‌کشند. سلام بعضی‌ها هم به آدم انرژی می‌دهد و نشاط و شادی می‌آفریند.
شاید فکر کنیم که چه فرقی دارد، هر آدمی به روش خودش سلام می‌کند یا جواب سلام آدم را می‌دهد؛ البته درست است، منتها همه کارها و حرف‌های ما هم محتوا و باطنی دارند و هم ظاهر و شکل و روشی که هر دو در جای خود اهمیت دارند.
خداوند می‌گوید که فرشته‌ها وقتی انسان‌های پاک و نیکوکار را می‌بینند، با سلام به استقبال آنها می‌روند و به آنها خوشامد می‌گویند. اینها را می‌شود نشانه‌هایی به حساب آورد؛ نشانه‌هایی که در آغاز شکل‌گیری یا تجدید یک ارتباط قرار می‌گیرند و بخواهیم یا نخواهیم، بر چگونگی تداوم آن تأثیر گذارند.
بد نیست اینجا کمی بیشتر تأمل کنیم. گویا همه موجودات زنده، وقتی با هم برخورد می‌کنند، یک جوری با هم ارتباط می‌گیرند و انگار حرف‌هایی رد و بدل می‌کنند. این ارتباط معمولاً بین ما انسان‌ها با نوعی درود شروع می‌شود. البته درود مردم هر دوره و هر جایی به تناسب زبان و فرهنگشان با هم فرق می‌کند. هرچند در یک نکته معمولاً مشترکند و آن هم این که این درود و آغاز ارتباط، با احترام و ادب و صمیمیت همراه است.
البته میزان صمیمیت و احترام و ادب آدم‌ها به یکدیگر، بسته به شخصیت و اخلاق و یا نوع آشنایی و ارتباط یا میزان دوستی و خدای نکرده دشمنی افراد، متفاوت می‌شود. مثلاً بعضی‌ها برای هم دست تکان می‌دهند، بعضی‌ها به نشانه ادب و احترام، کلاه از سر برمی‌‌دارند و بعضی‌ها واژه هایی از سر دوستی و احترام به زبان می‌آورند و... و به‌طور طبیعی هر چه ارتباط صمیمی‌تر و دوستانه‌تر باشد، نشانه‌های محبت و صمیمیت بیشتر بروز می‌کند و سلام و درودشان بیشتر رنگ و بوی دوستی می‌گیرد.
هرچند سلام واژه‌ای عربی است، اما در میان مسلمانان کاملاً جا افتاده است و تقری‍باً بیشترمسلمانان جهان آن را برای شروع ارتباط به‌کار می‌برند. شاید علاوه بر این حس که این واژه و این درود، از یک منشأ دینی آمده، معنای آن هم در رواجش مؤثر بوده است. سلام به معنای صلح است و گفتن آن هنگام شروع یک ارتباط و ملاقات، نشانه اعلام امنیت و در صلح و دوستی بودن با طرف مقابل به شمار می‌آید.
ولی چرا خدا برای آغاز یک ملاقات و ارتباط، از میان همه درودها و همه واژه‌ها و نشانه‌های ادای احترام و اعلام دوستی، این واژه را برگزیده و این همه آن را در نماز و در نقل قول از فرشته‌ها و ... تکرار کرده تا یادمان بماند؟
می‌گویند، خداوند این نوع درود گفتن را به حضرت آدم ع آموخته است؛ اما مهم‌تر از آن این است که خداوند در قرآن کریم، از این واژه به عنوان سخن خدای مهربان یاد می‌کند و آن را به عنوان یکی از نام‌های خود هم برگزیده و خانه خود را «دارالسلام» نامیده است.
یک نکته جالب دیگر هم این است که قرآن کریم توصیه می‌کند :هر درودی که دریافت کردید، با درودی بهتر و یا دست کم در همان حد پاسخ دهید.*
علامه سید محمد حسین طباطبایی در تفسیرالمیزان، درباره این آیه می‌گوید که هر چند در اینجا با توجه به آیه‌های بعدی، منظور سلام و پیام صلحی است که جامعه مسلمانان دریافت می‌کنند؛ ولی حکم آن شامل همه درودها و خوبی‌هایی می‌شود که انسان دریافت می‌کند. سلام یک نمونه است و هدیه نمونه‌ای دیگر که خداوند مهربان در کتاب خود به ما می‌گوید که هر سلام و درود و هدیه‌ای را، هر خوبی را با رفتاری در همان حد یا بهتر از آن پاسخ بدهید.
* سوره نساء؛ آیه 86
