همشهری آنلاین- علی‌الله سلیمی: شغل معلمی، یکی از مشاغل مهم و تاثیرگذار در حوزه‌های فرهنگ و دانش است که به نوعی با آینده جامعه در ارتباط است. معلمان آموزگاران حرفه‌ای هستند که دانش‌آموزان خود را با فراهم‌آوردن اطلاعات آموزشی و دانش در مسیر ادامه تحصیلات تا ورود به جامعه و بازار کار همراهی می‌کند. درباره معلمان و این شغل مهم و تاثیرگذار حرف های بسیاری گفته شده و کتاب های زیادی هم تالیف و منتشر شده است. چهار عنوان از آثار شاخص در این زمینه را همزمان با روز معلم با هم مرور می کنیم.
- جلوه‌های معلمی استاد مطهری
کتاب«جلوه‌های معلمی استاد مطهری» اثر هوشنگ آشتیانی که به همت سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش تهیه و توسط انتشارات مدرسه به چاپ رسیده است به بیان جلوه هایی از معلمی استاد شهید مطهری از منظر شاگردان و درس آموختگان مکتب این شهید بزرگوار می پردازد. کتاب در پنج فصل تنظیم شده است. فصل اول به بیان ویژگی های استاد شهید مطهری از دیدگاه حضرت امام خمینی(ره) که شهید مطهری را حاصل عمر خود محسوب می کردند، حضرت آیت الله خامنه ای که آثار استاد را مبنای فکری نظام جمهوری اسلامی ایران به حساب می آورند و همچنین به نظرات سایر شخصیت‌های بزرگ درباره شهید مطهری می پردازد. فصل دوم گوشه هایی از زندگی استاد مطهری را بیان می کند. در ابتدای این فصل در جدولی با عنوان با استاد مطهری در گذر زمان به صورت خلاصه نگاهی به سر فصل های زندگی ایشان در سه مقطع زندگی در خراسان، قم و تهران می پردازد. در ادامه این فصل در بخش اول تحت عنوان طلبگی من به بیان نحوه طلبگی و حالات روحی استاد از زبان خودش می پردازد. در بخش دوم این فصل به معلمان استاد اشاره شده است و به ویژه از میان آنها به آیت الله بروجردی، میرزا علی آقا شیرازی، علامه طباطبایی و امام خمینی(ره) که به تصریح مکرر استاد در سازندگی شخصیت ایشان نقش مؤثری داشته اند اشاره شده است.
- ویژگی‌های معلم موثر
کتاب «ویژگی‌های معلم موثر» نوشته خیریه بیگم حائری‌زاده و لیلی محمدحسین، اثری برای راهنمایی معلمان است که از سوی انتشارات منظومه خرد منتشر و در آن، نویسنده اول به کمک نتیجه تحقیقات جیمز ایچ استرانگ، ویژگی‌های معلم موثر را شرح می‌دهد. در ادامه و پس از ذکر کردن پیش نیازهای معلم موثر، در فصل دوم، شخصیت و خصوصیات حرفه‌ای معلم موثر روایت می‌شود. در فصل‌های بعدی نویسنده کتاب بر جنب های خاصی از حرفه ی معلم مانند مسئولیت و روش کار، تاکید می‌کند. او سعی کرده است این اثر کاملا مناسب معلمان ایرانی باشد و در فصل آخر کتاب، نتیجه‌گیری درباره معنای معلم موثر و چگونگی افزایش اثربخشی معلمان، ذکر شده است. از ویژگی‌های معلم موثر در این کتاب می‌توان به شخصیت معلم، مدیریت و سازماندهی کلاس، سازماندهی آموزش و جهت‌دهی به آن، ارجای آموزش، نظارت بر پیشرفت و توان بالقوه دانش آموزان و مهارت حرفه‌ای یاد کرد. شاخص‌های مثبت درباره شخصیت معلم هم می‌توان از درک کردن احساسات شاگردان، مثال زدن از تجربیات شخصی در حین تدریس، بروز دادن حس شوخ طبعی، حفظ احترام مخاطب، رعایت نظم و ترتیب، و گفت و گو با تک تک دانش آموزان یاد کرد.
- اخلاق حرفه‌ای معلم
کتاب«اخلاق حرفه ای معلم» نوشته محمدرضا طاهری به بیان ویژگی‌هایی می‌پردازد که یک معلم حرفه‌ای و کسی که به کارش عشق می‌ورزد، باید داشته باشد. مولف در این اثر یادآوری می کند که همه ما خاطراتی را از دوران مدرسه به یاد می‌آوریم که نقش معلم‌مان در آن بسیار پررنگ است. گاه این نقش بسیار مثبت است و مسیر امروزی ما را برایمان روشن می‌کند و گاه نیز در کمال درد و ناراحتی نقشی منفی است که خاطره تلخی از خود به جا گذاشته است. اما آنچه اهمیت دارد این است که معلم بکوشد در تمام جنبه‌ها، از آموزش دادن، آموزش دیدن و ارتباطش با بچه‌ها خوب باشد. مدام به پیشرفت خود اهمیت بدهد. برای بالا بردن دانش و مهارتش تلاش کند و کارش را بهبود ببخشد. نویسنده در کتاب اخلاق حرفه ای معلم تلاش کرده است تا نگاهی جامع و کامل به این مساله داشته باشد و هر آنچه را که یک معلم خوب لازم است بداند، به او بگوید. در بخشی از این کتاب می‌خوانیم: «باید دانست که رابطه دانش آموز با معلم یک رابطه باطنی و معنوی است. دانش آموز، معلم را شخصیتی محترم و ممتاز می داند که او را در بزرگ شدن و به استقلال و آزادی رساندن و همچنین او را به عضویت رسمی درآوردن در جامعه کمک و مساعدت می کند.
- مدیریت کلاس درس
کتاب«مدیریت کلاس درس» نوشته احمد مرادی و وجیهه حیدری‌فر، اثری با رویکردهای آموزشی است که به معلمان مخصوصا معلمان جوان کمک می‌کند بتوانند کلاس درس‌شان را اداره کنند. هدف کلی این کتاب بررسی نقش و اهمیت شیوه‌های مدیریت کلاس و مهارت‌های ارتباط با دانش آموز در جهت تحقق اهداف آموزشی است. کلاس درس به عنوان یک گروه یا نظام اجتماعی دارای همه ویژگی‌های سیستم‌های اجتماعی است که مورد توجه صاحب نظران علوم رفتاری قرار دارد. مدیریت کلاس بر عهده معلم است که قبل از آموزش یا هر گونه اقدام تربیتی و رفتاری باید کلاس درس را جهت تحقق اهداف، مدیریت نماید. مدیریت کلاس درس چون سایر مدیریت‌ها مستلزم کارکردهایی چون طراحی و سازماندهی، هماهنگی و رهبری، کنترل و نظارت و ارزشیابی است که بدلیل در هم تنیدگی، این کارکردها از یکدیگر تفکیک پذیر نیستند. امروزه، از مهم‌ترین چالش‌های یک معلم در کلاس، ارتباط مؤثر و صحیح با فراگیران است از طرف دیگر ارتباط معنا دار، کلید اجرای موفقیت آمیز بسیاری از شیوه‌های مدیریت در کلاس است. مدیریت کلاس درس عبارت از رهبری کردن امور کلاس درس از طریق تنظیم برنامه درسی، سازماندهی مراحل کار و منابع، سازماندهی محیط به منظور بالا بردن کار نظارت بر پیشرفت دانش آموزان و پیش بینی مسائل بالقوه است.
نظر شما