نام تب دنگی از کجا آمده است؟ | این بیماری ویروسی به شکل گسترده گسترش پیدا می‌کند؟

به گزارش همشهری آنلاین، پزشکان در دهه‌های پایانی قرن شانزدهم، شروع به گزارش شیوع یک بیماری عفونی جدید در سراسر جهان کردند. در فیلادلفیا، پورتوریکو، جاوه و قاهره، افراد بیماریی را تجربه می‌کردند که مشخصه آن تب و دردهای فلج‌کننده در سراسر بدن بود که آن را «تب استخوان‌شکن» (یا «quebranta huesos» در آمریکای لاتین) می‌نامیدند.

این بیماری حدود ۳۰ سال بعد، در سال ۱۸۰۱ در شهر مادرید پایتخت اسپانیا شیوع پیدا کرد و ملکه اسپانیا در آن زمان - ماریا لوئیزا د پارما - به این بیماری مبتلا شد. ملکه در نامه‌ای که هنگام بهبودی نوشت، برخی از علائم خود را توصیف کرد و با نامی که امروز برای ما آشناتر است به بیماری اشاره کرد – تب دنگی.

منشأ دقیق نام دنگی چندان مشخص نیست، اما به علائم بیماری مربوط می‌شود. افراد مبتلا به این عفونت احساس می‌کنند و ماهیچه‌های آن‌ها در حال انقباض هستند و در نتیجه حرکت کردن دردناک و ناخوشایند می‌شود. یک نظریه درباره تب دنگی این است که این نام ممکن است شکل اسپانیایی یک اصطلاح زبان سواحیلی (زبانی رایج در شرق و جنوب آفریقا) برای این بیماری یعنی ki denga pepo باشد که به معنای تسخیر ناگهانی به‌وسیله یک روح شیطانی است.

از طرف دیگر، این نام می‌تواند ناشی از نحوه تلفظ نام «تب دندی» (dandy fever) به‌وسیله مردمان منطقه کارائیب باشد که بیماری آن شیوع داشت یا اینکه از اصطلاح معادل اسپانیایی "dengeruo" گرفته شده باشد که آن هم با اشاره به راه رفتن سفت و ناهماهنگ افراد مبتلا به این بیماری دارد.

ویروس‌های تب‌های خونریزی‌دهنده

ویروس دنگی متعلق به گروهی از ویروس‌ها به نام ویروس‌های تب‌های خونریزی‌دهنده است. بسیاری از آنها از طریق نیش پشه منتقل می‌شوند، برخی توسط کنه‌ها منتقل می‌شوند، و تعداد کمی از پستانداران دیگر مانند خفاش‌ها و برخی دیگر حتی از طریق تماس مستقیم با خون و مایعات بدن به افراد دیگر سرایت می‌کنند. همه آنها علائمی مانند درجه حرارت بالا، سردرد شدید، درد در مفاصل و عضلات، اسهال و استفراغ، و همچنین خونریزی و کبودی در نقاط تصادفی در بدن ایجاد می‌کنند. همه این ویروس‌ها علائم شدیدی ایجاد نمی‌کنند، اما تب‌های خونریزی دهنده ویروسی می‌توانند بسیار ناخوشایند باشند. از جمله این ویروس‌ها می‌توان به ویروس‌های ابولا، نیپاه و ماربورگ اشاره کرد که میزان مرگ‌ومیر بالایی دارند و بیماری‌های فوق‌العاده ناخوشایندی هستند.

تب دنگی توسط چهار ویروس مرتبط نزدیک جزء گروهی از ویروس‌ها به نام فلاوی‌ویروس‌ها ایجاد می‌شود. این ویروس‌ها به‌وسیله گونه‌های خاصی از پشه‌ها آئدس اجیپتی و آئدس آلبوپتیکوس در بین افراد منتقل می‌شوند. همه‌گیری می‌تواند در هر جایی که این حشرات به طور طبیعی یافت می‌شوند رخ دهد و می‌تواند تعداد زیادی از افراد را مبتلا کند.

تب دنگی گسترش پیدا می‌کند

تغییرات آب‌وهوایی کره زمین که امکان زیست پشه‌های ناقل ویروس تب دنگی را در جاهای جدیدی فراهم کرده است و در نتیجه بیماری به مناطق جدیدی از جهان گسترش پیدا کرده است.

در چهار ماه اول سال ۲۰۲۴، بیش از ۷.۶ میلیون مورد دنگی و ۳۰۰۰ مورد مرگ ناشی از آن به سازمان بهداشت جهانی (WHO) گزارش شد که از ۶.۵ میلیون مورد گزارش شده در کل سال ۲۰۲۳ فراتر رفت. سیستم نظارت جهانی دنگی سازمان جهانی بهداشت ۹.۶ میلیون مورد - بالاترین میزان بروز در تاریخ - و ۵۳۶۶ مرگ در سراسر جهان را ثبت کرده است. در سال ۲۰۲۳، ۷۳۰۰ مورد مرگ ناشی از تب دنگی به WHO گزارش شده است.