به گزارش همشهری آنلاین میکروب‌های گوناگون شامل باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها ممکن است غشاهای پوشاننده مغز و نخاع را آلوده کنند و باعث التهاب آنها یا در اصطلاح پزشکی مننژیت شوند.
ویروس‌های عامل بیشترین موارد مننژیت هستند و گرچه مننژیت‌های ویروسی ممکن است وخیم باشند، اغلب مبتلایان به آن بدون درمان بهبود پیدا می‌کنند و برخی از آنها ممکن است حتی متوجه نشوند که مننژیت داشته‌اند. اما در مقابل مننژیت باکتریایی بدون درمان فوری پزشکی می‌تواند در کمتر از ۲۴ ساعت بیمار را بکشد.
مننژیت‌های باکتریایی
باکتری‌های گوناگونی می‌توانند باعث مننژیت شوند و از شایع‌ترین آنها می‌توان به استرپتوکوک پنومونیه (پنوموکوک) ، استرپتوکوک گروه B، نایسریا مننژیتیدس (مننگوکوک)، هموفیلوس آنفلوانزا و لیستریا مونوسیتوژنز شایع‌تر اشاره کرد.
گرچه مننژیت می‌تواند در هر سنی رخ دهدِ به خصوص کودکان کم‌سن در معرض خطر ابتلا به آن هستند. نوزادان بیش از همه در معرض خطر دچار به مننژیت ناشی از استرپتوکوک گروه B، کودکان کم‌سن در معرض خطر دچار به مننژیت ناسی از مننگوکوک، پنوموکوک و هموفیلوس آنفلوانزا هستند. مننژیت‌های نوجوانان و جوانان بیش از همه ناشی از عفونت مننگوکوک است و سالمندان بیش از همه به مننژیت‌های ناشی از باکتری پنوموکوک مبتلا می‌شوند.
مننژیت چطور بین افراد سرایت می‌کند؟
سرایت مننژیت عفونی بر حسب باکتری عامل ایجادکننده آن متفاوت است. بیشتر باکتری‌های عامل مننژیت مانند مننگوکوک، پنوموکوک و هموفیلوس آنفلوآنزا در بینی و گلو انسان وجود دارند. این باکتری‌ها از طریق قطرک‌های تنفسی یا ترشحات گلو از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شوند. استرپتوکوک گروه B اغلب در روده یا واژن انسان زندگی می‌کند و می‌تواند در هنگام زایمان از مادر به کودک سرایت کند.
مننژیت چطور بروز می‌کند؟
علائم بیماران مبتلا به مننژیت بسته به علت، سیر بیماری (حاد، تحت حاد یا مزمن)، درگیری مغزی (مننژوآنسفالیت) و عوارض عمومی (مانند عفونت خونی) متفاوت است.
مننژیت‌های باکتریایی و ویروسی ممکن است علائم مشابهی داشته باشند و علائم شایع شامل سفتی گردن، تب، گیجی یا عدم تمرکز، سردرد، تهوع و استفراغ می‌شوند.
انواع مننژیت ناشی از ویروس‌ها یا باکتری‌ها می‌توانند علائم مشابهی داشته باشند. علائم ممکن است در برخی از انواع مننژیت شدیدتر از انواع دیگر باشد و نیاز به درمان متفاوتی دارد.
واکسن‌های مننژیت
خوشبختانه ما واکسن‌هایی برای پیشگیری از عفونت‌های سه نوع از این باکتری‌ها یعنی استرپتوکوک پنومونیه، هموفیلوس آنفلوانزا و نایسریا مننژیتیدس در دسترس است. واکسن برای پیشگیری از دو نوع باکتری اول معمولاً در دوران نوزادی، به همراه سایر واکسن‌های ضروری برای این دوره تجویز می‌شود. واکسن پیشگیری‌کننده از نوع سوم باکتری یعنی نایسریا مننژیتید معمولاً در دوره نوجوانی تجویز می‌شود.
عفونت پرده‌های پوشاننده مغز با باکتری نایسریا مننژیتیدس (مننگوکوک) به خصوص می‌تواند به سرعت مرگ بیماران منتهی شود. شیوع این نوع مننژیت باکتری‌ها به خصوص در جاهایی که جوانان با هم زندگی می‌کنند، اردوگاه‌های موقت یا خوابگاه‌های دانشگاه‌ها رخ می‌دهد. به همین دلیل است که واکسن محافظت‌کننده در برابر این باکتری معمولاً در سنین نوجوانی تزریق می‌شود.
مشکل جهانی مننژیت
روز ۵ اکتبر (۱۴ مهر) برای افزایش آگاهی عمومی درباره این بیماری روز جهانی مننژیت نامیده شده است.
مننژیت علیرغم پیشرفت‌های قابل‌توجه در چند دهه اخیر همچنان در سراسر جهان یک بیماری بسیار ترسناک است که همه‌گیری‌هایی با میزان مرگ‌ومیر بالا ایجاد می‌کند که چالش بزرگی برای نظام‌های بهداشتی، اقتصاد و جامعه است.
مننژیت سالانه در جهان باعث مرگ حدود ۲۵۰۰۰۰ نفر می‌شود و از هر پنج فرد مبتلا، یک نفر دچار عوارض درازمدت می‌شود. این وضعیت پیامدهای جدی با تأثیرات عاطفی، اجتماعی و مالی قابل‌توجهی بر افراد، خانواده‌ها و جوامع دارد.
با اینکه مننژیت با واکسیناسیون تا حد زیادی قابل‌پیشگیری است اما نسبت به سایر بیماری‌های قابل‌پیشگیری با واکسن هنوز پیشرفت زیادی در مبارزه با آن رخ نداده است.
خوشبختانه اخیراً واکسن پنوموکوک، یکی از باکتری‌های ایجادکننده مننژیت به واکسیناسیون روتین نوزادان در ایران افزوده شده است.
نظر شما