همشهری آنلاین - سمیرا باباجانپور : حضور اقوام یزدی در تهران بسیار بااهمیت بود. آنها نه‌تنها در حفر قنات حرف اول را می زدند، بلکه در معماری نیز صاحب سبک و کارآمد بودند. داریوش شهبازی، تهران‌پژوه، دراین‌باره می‌گوید: «تهران تا قبل از دوره ناصری جذابیت اقتصادی چندانی نداشت. از بسیاری از شهرهای ایران کوچک‌تر بود. تهران از دوره سلطنت ناصرالدین‌شاه یک‌باره به مرکزیت مهم آموزشی و اقتصادی تبدیل شد و استقرار شاه و مقامات سیاسی در پایتخت هم به این اهمیت می‌افزود. به همین خاطر اساتید زیادی از مکتب‌های مختلف فلسفه، موسیقی، نقاشی، فقه و ... راهی تهران شدند. همین امر به جاذبه تهران کمک کرد. درنتیجه مردمانی از اقوام مختلف به بهانه تحصیل یا کسب و کار راهی پایتخت شدند. هر فردی اگر در صنفی فعال می‌شد اقوام و هم‌ولایتی خودش را می‌آورد. اقوام مختلف بر اساس توانایی و تبحری که در شغل و صنعت داشتند کار خود را در تهران توسعه می‌دادند. برای مثال، یزدی‌ها در حفر قنات حرف اول را می‌زدند. در معماری دوره قاجار حضور یزدی‌ها نمایان است. در دوره پهلوی نیز ما شاهد توسعه برخی از محله‌ها به دست یزدی‌ها بودیم مثل محله گیشا، شهرآرا و آریاشهر (صادقیه امروزی).»
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
یزدی‌ها معماران و بناهای زبردستی بودند. هنر آنها چه در کالبد بیرونی و بنا و چه در تزیینات داخلی خانه‌ها زبانزد بود.دکتر ابوالحسن میرعمادی، استاد پیشکسوت معماری و یکی از مهمانان نشست معماری تهران در موسسه تهران‌پژوهی همشهری، دراین‌باره می‌گوید: «بهترین خانه‌های تهران برای دوره قاجار بود که اغلب به دست معماران یزدی ساخته شد.»
نصرالله حدادی، تهران‌پژوه، نیز درباره هنر شعربافی یزدی‌ها در تهران می گوید: «یزدی ها هنر شعربافی را هم به تهران آوردند. در دهه ۴۰ صدها شعرباف و جاجیم‌باف یزدی در محدوده بریانک تهران و خیابان گلستانه مشغول کار بودند.»
یکی از محله‌های معروفی که به دست یزدی‌ها ساخته شد در منطقه ۲ در حوالی کارخانه برق آلستوم است. محله‌ای که درگذشته به «شصت دستگاه یزدی‌ها» هم معروف بود. دلیل این نام‌گذاری ساخت ۶۰ دستگاه کاشانه‌ای بود که توسط یزدی‌هایی که به این محله مهاجرت کرده بودند ساخته شده بود؛ خانه‌هایی که معماری سبک یزدی در آنها مشهود بود. متأسفانه دیگر اثری از آن خانه‌ها نیست و ساختمان‌های نوساز به‌جایشان قد علم کرده‌اند. زهرا جوکار هاشمی از یزدی‌هایی است که سال‌هاست در غرب تهران زندگی می‌کند. او می‌گوید: «پ‌درم ۴۰ سال پیش به تهران آمد. قبل از او بسیاری از اقوام به تهران آمده بودند و در محله شادآباد ساکن شدند. شغل حفر قنات، بنایی و شیرینی‌پ‌زی ازجمله مشاغلی بود که اکثر یزدی‌ها در آن مشغول بودند. محله باغ فیض و پ‌ونک نیز از جمله محله‌هایی است که یزدی‌های بسیاری آنجا ساکن هستند. معمولاً یزدی‌ها عادت داشتند هرجایی که ساکن می‌شدند به‌طور گروهی در کنار هم‌خانه می‌ساختند و آنجا را آباد می‌کردند.»
نظر شما