چگونه خوره به جان باغ‌های پونک می‌افتاد؟

همشهری آنلاین- حمیدرضا رسولی:وجود قنات‌های پرآب و آبیاری باغ‌های سرسبز تهران فصل مشترک خاطرات تهران‌نشین‌های قدیم است. قنات‌ها که تا دوره پهلوی اول همچون خون در رگ‌های پایتخت جاری بودند آرام آرام و با گذشت زمان خشکیدند و به خاطره‌ای در ذهن اهالی پایتخت تبدیل شدند.

خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید

پونک از معدود محله‌های تهران به شمار می‌رود که هنوز از وجود چند قنات قدیمی بهره‌می‌برد و گفته می‌شود برخی بوستان‌های این محله با آب قنات آبیاری می‌شوند.

قنات‌ها تا دوره پهلوی اول آب آشامیدنی اهالی پونک را تأمین می‌کردند. پونک که در آن برهه قریه‌ای در شمالغرب تهران قدیم بود سه قنات پرآب داشت که علاوه بر تأمین آب آشامیدنی اهالی، باغ‌های این محدوده را هم آبیاری می‌کردند. مصطفی میرزایی، یکی از ساکنان قدیمی پونک، در این‌باره می‌گوید: «قنات پایین یکی از مهم‌ترین قنات‌های پونک بود که باغ گلشن و محدوده اطراف آن در چهارراه پونک فعلی را که به دو فرزند پسر عبدالحسین فرمانفرما تعلق داشت، آبیاری می‌کرد. ویژگی قنات پایین این بود که دوشاخه بود؛ شاخه اول باغ سیروس‌میرزا و شاخه دوم باغ‌های ۱۰هزا متری دکتر غفار را سیراب می‌کرد. قنات دره سنجد هم محدوده شمالشرق پونک را که مملو از باغ‌های سنجد بود و بعدها به بزرگراه نیاش تبدیل شد، آبیاری می‌کرد. این قنات با گذشت زمان و طبق گویش اهالی قدیمی پونک به دره قنات دره سنجک معروف شد. یک قنات دیگر هم که نامش قنات قدیمی پونک بود در استخر بزرگ پونک سرازیر می‌شد و از آنجا، به قول محلی‌ها، «خوره» می‌شد تا به باغ‌های محدوده فعلی بلوار پونک برسد.»

قنات‌های قدیمی و پرآب پونک با گذشت دهه‌های طولانی از گزند تخریب‌ها در امان مانده‌اند و جزو معدود قنات‌های زنده پایتخت به شمار می‌روند. خدایار کمالی، یکی دیگر از اهالی قدیمی پونک، معتقد است برخی بوستان‌های محلی غرب تهران با آب این قنات‌ها آبیاری می‌شوند: «قنات پایین و قنات قدیمی پونک هنوز با همان سبک و سیاق قدیمی به استخرهای محله می‌ریزند و باغ‌هایی را که مثل باغ سیروس‌میرزا به بوستان عمومی تبدیل شده‌اند آبیاری می‌کنند. آب قنات‌های قدیمی پونک هنوز از زیر برخی خانه‌های این منطقه عبور می‌کند و مدیران شهری می‌گویند با احیای قنات‌ها می‌توان بوستان‌های محلی را آبیاری کرد اما با مقاومت صاحبان این خانه‌ها مواجه شده‌اند. قنات‌ها تا دهه ۵۰ آب منطقه پونک را تأمین می‌کردند تا اینکه چاه عمیقی در پارک آبنوس حفر شد و آب لوله‌کشی به خانه‌های اهالی رسید. روزی که آب به خانه‌ها رسید اهالی پونک از خوشحالی اشک می‌ریختند.»