همشهری آنلاین: سال ۱۳۶۹ پر تماشاگرترین سال سینمای ایران بود، سالی که کشور ۵۰ میلیون نفر جمعیت داشت و تعداد کل تماشاگر سینماهای کشور، بر اساس «سالنامه آماری فروش فیلم و سینمای ایران سال ۱۳۶۹»، ۸۱ میلیون و ۱۳۱ هزار و ۹۵۸ نفر بود. تعداد تماشاگران سینما در این سال تقریبا کمی بیش از ۱.۵ برابر جمعیت کشور می‌شد. تکرار چنین رقمی در سینمای ایران به خواب‌وخیال می‌ماند. از یک طرف، سینما دیگر جایگاهی را که در سال ۱۳۶۹ در زندگی مردم داشت ندارد و از طرف دیگر، رقبای سرسختی پیدا کرده که سهمش را در سبد تفریح خانوارها اشغال کرده‌اند. با این حال، امسال بعد از ۲۴ سال رکورد مخاطبان سینما شکسته شد. خبرگزاری دولت، ایرنا، گزارش داده که «با گذشتن تعداد مخاطبان امسال سینمای ایران از مرز ۲۸ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر، رکورد ۲۴ساله مخاطبان سینما شکسته شد.» هرچند این گزارش اشاره کرده که ۴۰ درصد فروش امسال سینماها متعلق به ۳ فیلم است که اتفاقا هر ۳ هم کمدی هستند، اما این موضوع به تأمل بیشتری نیاز دارد.
رکوردشکنی با دوپینگ کمدی
اگر «صبحانه با زرافه‌ها» را هم که در مرز ۱۰۰ میلیارد تومانی شدن است حساب کنیم، از ۶ فیلمی که امسال بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان فروخته‌اند، ۵ فیلم کمدی‌اند (تگزاس ۳، زودپز، ۷۰سی، تمساح خونی و صبحانه با زرافه‌ها) و فقط یک فیلم درام (مست عشق) است. سه فیلمی که بین ۶۰ تا میلیارد تومان فروخته‌اند (سال گربه، خجالت نکش ۲، پول و پارتی) باز هم کمدی‌اند؛ یعنی تا اینجا از ۹ فیلم پرفروش سال ۸ فیلم کمدی‌اند و بار اصلی فروش سینمای ایران روی دوش همین ۹ فیلم بوده. این آمار وابستگی کامل سینمای ایران به ژانر کمدی را نشان می‌دهد. اگر کمدی نباشد، نه فروشی در کار است و نه خبری از رکوردشکنی. در حال حاضر سینمای ایران روی انگشت کمدی‌ها می‌چرخد و وجوه مختلف سینمای ایران کاملا تحت تاثیر آنهاست. این در حالی است که در سال ۱۳۶۹ که سینما بیش از ۸۱ میلیون تماشاگر داشت، از میان ۲۸ فیلم نخست جدول پرفروش‌های آن سال فقط فیلم نخست آن، یعنی «خواستگاری» (مهدی فخیم زاده)، کمدی بود، آن‌هم نه کمدی صرف بلکه درام ــ کمدی یا به عبارتی «درامِدی». در آن سال، فیلم‌های حادثه‌ای، جنگی، درام و کودک و نوجوان تنوعی نسبی فراهم کرده بودند که اقشار مختلف سینماروها امکان داشتند، بسته به امیال و نیازهای‌شان، در میان فیلم‌های روی پرده دست به انتخاب بزنند. این درست همان امکانی است که در حال حاضر از سینمای ایران حذف شده است.
فضایی که مهیای تغییر است
رکوردشکنی مخاطب سینمای ایران بعد از ۲۴ سال خبری خوش بود، اگر سینما تنوع داشت و فروش چند کمدی به نام همه سینما زده نمی‌شد. درست است که در بیش از یک دهه گذشته گیشه سینماها با کمدی‌ها رونق داشته، اما این رونق به قیمت کاهش تنوع و از آن بدتر حذف تجربه‌گری با مدیوم سینما به دست آمده است. توجیه اصلی برای میدان دادن به کمدی‌ها در ۳ سال گذشته، درمان دردها و عوارض ناشی از سال‌های رکود کرونا بود. اما حالا که به نظر می‌رسد وضع سینما حتی از دو دهه پیش بهتر شده، مدیریت جدید سینما فرصت دارد که از فرصت همین جشنواره پیش روی فجر استفاده کند و بدون اینکه بخواهد به صورت تجویزی و مصنوعی مسیر سینمای ایران را به سمت درام و ژانرهایی جز کمدی تغییر دهد، موانع موجود بر سر راه تولید و نمایش بعضی فیلم‌ها را از میان بردارد و صرفا زمینه را برای رشد انواع ژانرها و رقابتی که کمی به عدالت نزدیک باشد مهیا سازد.
نظر شما