بنابراین مانند تمامی شهرهای دنیا به برنامه‌ریزی برای بروز چنین خطراتی نیاز دارد. از همین‌رو شهرداری تهران سازمانی را با عنوان «سازمان پیشگیری و مدیریت بحران» راه‌اندازی کرده تا آمادگی کامل را برای مقابله با هرگونه حادثه طبیعی داشته باشد. در این گزارش با فعالیت‌های این سازمان آشنا می‌شویم.
سازمان پیشگیری مدیریت بحران شهرداری تهران همان‌طور که از اسمش پیداست، با بحران و مسائل مرتبط با آن سر و کار دارد. این سازمان داری اهدافی است که هدف آن را بالا بردن ایمنی شهر و حفظ جان شهروندان می‌باشد 4محور اصلی این اهداف عبارتند از:
1- افزایش سطح ایمنی و کاهش خطرپذیری شهر تهران، با انجام هماهنگی‌ها، بررسی‌ها، مطالعات، پژوهش‌ها، آموزش‌ها و اقدامات اجرایی ذی‌ربط قبل از وقوع به منظور پیشگیری و آمادگی مقابله با بحران.
2- انجام اقدامات و هماهنگی‌های لازم جهت افزایش کارایی سیستم مدیریت بحران شهر تهران و دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط هنگام وقوع بحران به منظور امدادرسانی و کاهش خسارات و تلفات جانی و مالی.
3- انجام اقدامات و هماهنگی‌های لازم جهت افزایش کارایی سیستم مدیریت بحران شهر تهران و دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط بعد از وقوع بحران به منظور جلوگیری از خسارات و تلفات جانی و مالی.
4- نظارت و مدیریت بر بازسازی بعد از بحران در چارچوب مقررات کشوری و کمک‌های دولتی و مردمی.
در روز 28مهرماه سال1378 در ششمین اجلاس کمیته ملی کاهش اثرات بلایای طبیعی به عنوان عالی‌ترین نهاد تصمیم گیرنده در این حوزه، مقرر شد شهرداری تهران با مساعدت معاونت هماهنگی امور عمرانی وزارت کشور و هم‌چنین با بهر‌ه‌گیری از همکاری وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و نهادهای ذی‌ربط، طرح جامع مدیریت بحران شهر تهران بزرگ را تهیه و برای تصویب به کمیته ملی کاهش اثرات بلایای طبیعی ارایه نماید.
هم‌چنین این پیشنهاد در هیأت دولت نیز مطرح شد و با تأیید اهمیت و ضرورت آن، در روز 15آذرماه سال1378 طی بخشنامه‌ای از سوی معاون اول رییس‌جمهور به شهرداری تهران ابلاغ شد و معاونت فنی و عمرانی شهرداری پایتخت مأمور تهیه و تدوین این طرح شد. این شورا در گام نخست، برنامه راهبردی تهیه طرح را تدوین کرد و سپس دبیرخانه طرح جامع مدیریت بحران شهر تهران شکل گرفت.
دبیرخانه با هماهنگی کمیته ملی کاهش اثرات بلایای طبیعی و ستاد حوادث غیرمترقبه وزارت کشور و همکاری ده‌ها وزارتخانه و سازمان و ایجاد 22کمیته تخصصی به تدوین طرح جامع مدیریت بحران شهر تهران پرداخت.
درنهایت طرح در پایان سال1379 آماده و روز هشتم‌خردادماه سال1380 در هشتمین اجلاس کمیته ملی کاهش اثرات بلایای طبیعی بررسی و تصویب شد. در این نشست وزرای کشور و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، معاون هماهنگی امور عمرانی، شهردار تهران و دیگر اعضای کمیته ملی کاهش اثرات بلایای طبیعی حضور داشتند.
فعالیت‌های سازمان
سازمان مدیریت بحران فعالیت‌های مختلفی در زمینه مدیریت بحران بلایا و حوادث طبیعی انجام می‌دهد که مختصری از این برنامه‌ها به شرح زیر هستند؛ ایجاد بانک اطلاعاتی مکانیزه و به‌روز از ساختمان‌ها، تأسیسات، پل‌ها، معابر، مراکز گاز، برق، آب، مخابرات و کلیه مراکز صنعتی، شیمیایی و غیرشیمیایی خطرناک و یا جابه‌جایی این‌گونه مواد در سطح شهر و اعمال روش‌های کنترل، نظارت و بازرسی به پیمانکاران، مشاوران و کلیه افرادی که به هر طریقی خدمات فوق را در شهر تهران انجام می‌دهند؛
ارتباط با مراکز اطلاعاتی و مدیریت شبکه اطلاعات؛ انجام یا سفارش انجام مطالعات، تحقیقات و پژوهش‌های کاربردی به منظور پشتیبانی کارشناسی در زمینه مهندسی زلزله، زلزله‌شناسی مهندسی، زمین‌شناسی مهندسی و ژئوتکنیک، ایمنی و استاندارد شهری، ژئوفیزیک مهندسی و مدیریت بحران در گستره تهران بزرگ؛
هماهنگی و نظارت بر فعالیت‌های سازمان‌های مرتبط با مدیریت بحران حوادث جوی شامل سیل، آبگرفتگی و توفان و هماهنگی و نظارت بر فعالیت‌های سازمان‌های مرتبط با حوادث انسان‌ساز شامل آتش‌سوزی، ایمنی نمایشگاه‌ها و ورزشگاه‌ها و هر گونه مراکز تجمع جمعیت.
هماهنگی سازمان‌ها
اجرای مانور باید براساس سوانحی صورت بگیرد که احتمال وقوع آن می‌رود. از این‌رو سناریو مانورهای تمرینی براساس گزارش‌های دریافتی از ارزیابی خسارات در صحنه حادثه، طبقه‌بندی و اولویت‌گذاری گزارش‌های ستاد، هماهنگی فرماندهان سازمان‌های مسئول در اتاق بحران و تصمیم‌گیری مقتضی و پاسخ مناسب به درخواست‌ها طراحی می‌شود.
اطلاعات براساس موضوع و سازمان پاسخگو، در نرم‌افزار کنترل و هدایت مانور ثبت و به‌صورت بانک اطلاعاتی و به شکلی طبقه‌بندی شده در اختیار هریک از فرماندهان سازمان‌های مسئول قرار می‌گیرد. اطلاعات مربوط به هر سازمان فقط توسط کاربر آن سازمان قابل مشاهده بوده و انجام برخی تغییرات و استخراج بعضی اطلاعات آماری از داده‌ها توسط کاربرهای سازمان‌های مسئول امکان‌پذیر است.
با این هماهنگی‌ها تمامی سازمان‌های مرتبط با سوانح طبیعی با یکدیگر همسو می‌شوند و مسئولیت‌ها مابین آن‌ها به‌گونه‌ای تقسیم می‌شود که در زمان بروز حادثه نیازی به هماهنگی نباشد و تنها با فرماندهی کردن ستادها و نهادهای مرتبط بتوان مشکل را حل کرد.
مانور مدیریت بحران
یکی از دغدغه‌های مسئولان و دست‌اندرکاران سازمان‌های مسئول مقابله با حوادث غیرمترقبه، هماهنگی فعالیت‌ها و استفاده حداکثری از منابع در کوتاه‌ترین زمان ممکن است. هدف از تشکیل ستاد مدیریت بحران نیز کاهش این نگرانی‌ها و حل مشکلات در کمترین زمان است که این هدف با برقراری ارتباط میان نیروهای سازمان‌های مختلف، کنترل و مدیریت قوی‌تر در سلسله مراتب فرماندهی و مجموعه اقدامات امدادرسانی در زمان بحران مسجل می‌شود.
از این‌رو سازمان در برهه‌های مختلفی اقدام به برپایی مانورهایی می‌کند تا هماهنگی‌ها در شرایط تمرینی به حداکثر رسیده و درمواقع موردنیاز هر سازمان مسئولیت‌های خود را به خوبی اجرا کند. با فرض این‌که فعالیت تخصصی هر سازمان(چه در شرایط عادی و چه در زمان بحران)، به صورت کاملاً حرفه‌ای انجام می‌شود و به منظور هدایت منابع در جهت انجام عملیات با حداکثر راندمان، فعالیت‌های ستادی و هدایت‌پذیری نیروهای عملیاتی باید قبل از وقوع حادثه تعریف شده و به طور مُستمر تمرین شود. در طراحی مانورها نیز تلاش شده تا جنبه اطلاع‌رسانی و هدایت‌پذیری نیروها در صحنه حادثه تمرین شود.
تمرین بلایای طبیعی
همان‌طور که گفته شد این مانورها با حضور کلیه سازمان‌های مسئول مدیریت بحران و 22منطقه شهرداری تهران برگزار می‌شود. در این مانورها برای اولین‌بار ارزیابی خسارت و استفاده از سیستم مکانیزه تمرین می‌شود. در این سیستم با فرض وقوع زلزله، یک تیم ارزیابی خسارت که متشکل از کارشناسان چندین سازمان مسئول مدیریت بحران شهر تهران هستند، براساس سناریوی از پیش تعیین‌شده، به محض اعلام وقوع زلزله فرضی توسط ستادهای مدیریت بحران مناطق به محل‌های فرضی وقوع حادثه اعزام شده و با ارسال گزارش‌های مرتبط با وظایف ذاتی سازمان خود، به اطلاع‌رسانی نوع و میزان خسارات مالی و جانی اقدام می‌کنند.
با ارسال اطلاعات صحنه حادثه به ستاد مدیریت بحران شهر تهران، واحد ارتباطات ستاد نیز اقدام به دریافت گزارش‌ها نموده و اطلاعات دریافتی را روی فرم‌های تبادل اطلاعات وارد می‌کند. با ارسال این فرم‌ها به واحد جمع‌آوری و پردازش اطلاعات، کار پردازش و ثبت اطلاعات در سیستم مکانیزه مرکز آغاز خواهد شد که این اطلاعات در کنترل و کاهش خسارات ناشی از حادثه کمک زیادی می‌کند.
همشهری زندگی
