اختراع حیات‌بخش

در واقع می­‌توان گفت که قلب یکی از پیچیده‌­ترین و پرکارترین اعضای بدن است که نبود آن باعث مرگ می‌­شود. اما آیا تا به حال فکر کرده­‌اید که دانشمندان چگونه توانسته‌­اند جایگزینی برای این عضو حیاتی پیدا کنند و زندگی هزاران انسان را نجات دهند؟!

در سال 1982 میلادی برای اولین بار دانشمندان توانستند یک نمونه از قلب مصنوعی را بر روی انسان آزمایش کنند. با این که از مدت­‌ها قبل نمونه­‌های زیادی از قلب مصنوعی طراحی و ساخته شده بود، اما تا آن زمان هیچ پزشکی جرئت انجام این عمل را نداشت. تا این که در سوم دسامبر سال 1982، یعنی 27 سال پیش در چنین روزی، جراحی امریکایی به نام ویلیام دوریس تصمیم گرفت اولین قلب مصنوعی به نام «جارویک-7» را بر روی یک دندان‌پزشک 61 ساله امتحان کند. عمل با موفقیت نسبی انجام شد و بیمار که پیش­‌بینی می‌­شد در صورت عدم دریافت قلب جدید عمری کمتر از یک ماه داشته باشد، 112 روز عمر کرد.

جارویک-7 مثل یک دستگاه پمپ بود که خون را به تمام قسمت‌­های بدن می­‌فرستاد. بر خلاف نمونه­‌های امروزی، اولین قلب مصنوعی دارای چند رشته سیم خارجی بود که از بدن بیمار بیرون می­‌آمد و به دستگاه دیگری وصل می‌‌شد که منبع تغذیه آن به شمار می‌­رفت،
 چرا که قلب مصنوعی هم مثل هر ماشین دیگر نیاز به منبعی برای تأمین انرژی دارد. همین موضوع باعث شده بود تا احتمال بروز عفونت در بیمار افزایش یابد. به علاوه، بزرگ بودن این دستگاه دلیل دیگری شد تا ساخت آن متوقف شود و نمونه­‌های جدید­تر و کوچک­‌تری جای آن را بگیرند. امروزه قلبی که بیشتر بیماران استفاده می‌­کنند« ابیوکور» نام دارد و از تیتانیوم و پلاستیک ساخته شده است. برای این که بدانیم قلب مصنوعی چگونه کار می‌­کند بد نیست ابتدا نگاهی به طرز کار قلب بیندازیم.

قلب انسان در شبانه روز به طور متوسط 6000 لیتر خون را به قسمت‌‌های مختلف بدن می‌‌فرستد. در واقع در هر دقیقه بین 60 تا 100 بار عمل پمپاژ انجام می شود که این میزان بسته به سن و سلامت هر فرد متفاوت است. عمل خون‌­رسانی در دو مرحله انجام می‌‌شود. ابتدا دهلیزهای راست و چپ منقبض می­‌شوند و خون را از قلب خارج می­‌کنند. سپس بطن‌­ها منقبض می‌­شوند و خون را به ریه و بقیه بدن می‌‌فرستند. سپس در مدت بسیار کوتاهی که قلب استراحت می‌­کند، دوباره از خون پر می‌‌شود و این عمل تکرار پیدا می­‌کند.

قلب مصنوعی در واقع جایگزینی برای بطن­‌هاست و از دهلیزهای طبیعی برای خون‌­رسانی استفاده می‌­شود، به این صورت که اول دهلیزهای طبیعی خون را خارج بدن می‌­فرستند که این مرحله مانند قلب طبیعی انجام می‌شود. اما بعد به جای این که هم‌زمان خون به هر دو بطن فرستاده شود، تنها به یکی از از دو بطن می‌­رود و از آنجا به ریه­‌ها و بقیه قسمت­‌های بدن می‌­رود. میزان فعالیت قلب مصنوعی کمتر از قلب طبیعی است، به همین علت بیماران باید تحت مراقبت‌های ویژه‌­ای باشند و انجام هر گونه فعالیتی به آنها توصیه نمی‌شود.