و با توجه به نقایصی که پیش روی طب جدید در حوزه تغذیه است، اهمیت بها دادن و ارج نهادن به آموزه‌های دینی و سنتی ایران بیش از پیش مشخص می‌شود.
امروزه ثابت شده که روش‌های نوین زندگی خصوصاً روش‌های تغذیه نامناسب و یا نادرست، عامل بسیاری از بیماری‌ها، از کارافتادگی‌ها و حتی مرگ و میرهاست. بیماری‌های مهلکی همچون بیماری قلبی و عروقی و سرطان‌ها در اغلب موارد ریشه در تغذیه ناصحیح دارند که این دو گروه سردسته علل مرگ و میر انسان‌ها نیز هستند.
ظروف جدید، روش‌های طبخ جدید، توصیه‌های غلط غذایی که متأسفانه از طرف برخی‌کارشناسان صادر می‌شود و بسیاری از عوامل دیگر مخل سلامت بوده و همه آنها به‌دلیل انحراف از طب جامع و کل‌نگر است.
جای خوشبختی است که گفته‌شود در دهه‌های اخیر رجعت دوباره‌ای به اصالت انسان در مکاتب طبی جهان حتی طب جدید ایجاد شده و در آینده نزدیک شاهد اثبات حقانیت این علم حکیمانه خواهیم بود.
تا آن زمان بیاییم با نگاهی به گذشته پرافتخار خویش و با تکیه بر منابع عظیم طب ایرانی و اسلامی، خود نیز گامی به جلو برداریم و با کاوش این میراث گرانقدر، از گنجینه عظیم آن برای ارتقای صحت، سلامت و درمان خود بهره ببریم و دیگران را نیز بهره دهیم.
چراغی برافروزیم عالم‌گیر و جام جم خود را از بیگانه تمنّا نکنیم. بیاییم با توسل و تمسک به قدرت لایزال الهی و معصومین(ع) و علم حکیمانه علمای این مرز و بوم، بهداشت و درمان خود را ازوابستگی‌به‌بیگانگان رها سازیم.
نظری به حدیث شریف نبوی به ما اعتماد به نفس بیشتری خواهد داد آنجا که فرمودند: «ماخلق‌الله من داء الاخلق له سبعین دواء»؛ خداوند درد و مرضی را نیافرید، مگر آنکه برای آن 70راه درمان خلق فرمود.
انسان‌ها براساس نوع آفرینش خود دارای طبایع گوناگون هستند؛ تمام مخلوقات خداوند نیز دارای طبع و مزاج خاصی هستند و از آن جمله میل‌به‌غذاها.
از آنجا که بیشترین دلیل ابتلا به بیماری‌ها، انحراف مزاج از حالت اعتدال است، بهترین راه حفظ سلامت و صحت، حفظ اعتدال و بهترین راه درمان، بازگرداندن اعتدال است و این میسر نمی‌شود مگر آنکه مزاج و اعتدال آن را بشناسیم تا بتوانیم نوع و میزان انحراف را مشخص کنیم. غذاها و مزاج آنها را بشناسیم و باور کنیم که غذاها داروی ما نیز هستند نه آنکه دارو را به جای غذا برگزینیم.
آداب خوردنی‌ها را بدانیم و رعایت کنیم و باور راسخ داشته باشیم که درد و درمان هردو از خداوند متعال است. هیچ شفایی بدون خواست و اراده او نخواهد بود. حکیم مطلق و شافی کامل، اوست. برسلامت خویش شاکر و بربیماری خویش صابر باشیم و شفا را فقط از او و به واسطه کارگزاران او طلب کنیم. درمان را از غذا شروع کنیم و تاجایی که بدن تحمل دارد، از مصرف دارو پرهیز کنیم.
دردم نهفته به زطبیبان مدعی باشد که از خزانه غیبم دوا کند
اگر مرتجع نام گرفتیم، ملول نشویم و یقین بدانیم که علم جدید اگر سرعت پیشرفت خود را افزون کند، روزی به طب سنتی و تعالیم گران‌سنگ اسلامی خواهد رسید.
اهمیت صبحانه و نقش آن در سلامت جسم و ذهن
در فرهنگ غذایی بیشتر ملت‌ها، صبحانه یک وعده غذایی مهم محسوب می‌شود و نزد ایرانیان نیز از دیرباز تا‌کنون جایگاه ویژه‌ای داشته است. مواد غذایی با ارزش بالا که ایرانیان مصرف می‌کنند- مثل لبنیات، تخم مرغ، عسل، ارده و مغزهای گیاهی- حکایت از شناخت بالای آنان از نیاز بدن به این مواد در موقع صبحانه دارد.
وجود برخی از آیات و روایات متعدد که بر خوردن صبحانه تاکید دارند به خوبی اهمیت این وعده غذایی را از دیدگاه اسلام بیان می‌کند که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهد شد.
امروزه به خاطر شیوه‌های جدید زندگی، اهمیت صبحانه برای نوجوانان و کودکان به خوبی نهادینه نشده است و اغلب دانش‌آموزان میل چندانی به خوردن آن ندارند و آثار منفی آن هم در رشد جسمانی و هم در پیشرفت تحصیلی آنان مشهود است.
اهمیت صبحانه در قرآن و احادیث
1. وَ لَهُم رِزقُهُم فَیها بُکرَهً وَ عَشِیا: روزی بهشتیان صبح و شام مقرّر گردیده است.(سوره مریم آیه 62).
2. پیامبر اعظم(ص): هرکه چاشت را زودتر بخورد و...
3. امام صادق(ع): صبحانه و شام بخورید و میان آنها چیزی نخورید که موجب تباهی تن خواهد بود.
4. در روایتی دیگر معصوم(ع) واگذاردن صبحانه را مایه بیماری دانسته‌اند.
5. در روایت دیگری از صبحانه به‌عنوان عامل استواری و پایداری بدن و طول عمر زیاد یاد شده است.
6. در روایتی از امام صادق(ع) صبحانه را عامل خوشبویی دهان، فرونشاندن حرارت، استواری دندان‌ها، استحکام لثه‌ها، کسب روزی و نیکویی خُلق دانسته‌اند.
اهمیت صبحانه از دیدگاه علمی
صبحانه خوب، شروع یک روز خوب را نوید می‌دهد و این احساس بهتر بودن از نظر روانی موجب احساس جسمی بهتر و جلب بیشتر انرژی‌های محیطی می‌شود و انگیزه و تلاش را برای کسب شرایط بهتر و جلب روزی بیشتر افزایش می‌دهد.
صبحانه یکی از مهم‌ترین وعده‌های غذایی است که سطح انرژی بدن را ابتدای روز بالا می‌برد و ذخایر تخلیه شده بدن را پر می‌کند. به عبارت دیگر، صبحانه، باتری انرژی وجود شما را از ابتدای روز شارژ خواهد کرد.
هنگام صبح که از خواب بر می‌خیزیم تقریباً ذخیره قندی بدن تمام شده در حالی‌که بدن خصوصاً سلول‌های مغزی، برای تامین انرژی خود به این مواد نیاز دارند. بدن مجبور است به هنگام کاهش قند خون از ذخیره چربی استفاده کند که منجر به تولید برخی مواد شیمیایی مثل مواد اسیدی و کتونی می‌شود که اینها نیز عامل بوی بد دهان، احساس ضعف و خستگی، کاهش سطح هوشیاری و کاهش آستانه تحریک‌پذیری می‌شوند.
اگر این ناشتایی ادامه یابد درمراحل آخر آن، عضلات به مصرف تولید انرژی می‌رسند که این امر منجر به ضعیف شدن بدن و کاهش قدرت دفاعی آن خواهد شد.
خوردن صبحانه ضمن آنکه از بوی بد دهان و طعم بد آن و بدخلقی در طول روز جلوگیری می‌کند، سبب افزایش میزان تمرکز و افزایش حداقل 20 درصدی در حافظه می‌شود.
دانش‌آموزان به‌دلیل اینکه در دوران رشد و تحصیل هستند، نیاز بیشتری به خوردن صبحانه دارند.
کسانی که صبحانه نمی‌خورند، در مدرسه، سوخت سلول‌های مغزی‌شان کم می‌شود و درک مطلب و میزان یادگیری‌شان کاهش می‌یابد و تحمل ساعات آخر کلاس برای آنها بسیار مشکل می‌شود.
دکتر مهدی شعبانی
