دکتر شیبانی گفت: بسیاری از این مکمل‌ها توسط پزشک برای استفاده بیماران تجویز می‌شوند و از جمله محصولاتی هستند که اگر کیفیت مناسبی نداشته باشند به سلامت جامعه آسیب می‌رساند.
در حال حاضر به گفته کارشناسان ، مکمل‌های آهن در میان انواع مکمل‌های غذایی، بیشترین موارد مصرف حتی مصرف خودسرانه را در بین شهروندان ایرانی دارند. برای همین است که تاکید مدام کارشناسان بر این است که مکمل‌ها تنها زیرنظر پزشک استفاده شوند.
با اینکه به گفته متخصصان، بیش از آنکه مردم دنیا از پروتئین، قند و چربی آسیب ببینند، از فقر آهن آسیب می‌بینند، به‌تازگی محققان کشور دریافته‌اند چنانچه زنان سالم و آن گروهی که دچار کمخونی و فقر آهن نیستند، در دوران بارداری به‌طور مرتب از قرص‌های مکمل آهن استفاده کنند، بیشتر در معرض فشار خون بالا و تولد جنین نارس قرار می‌گیرند.
براساس نتایج این تحقیقات که در مجله زنان و مامایی بریتانیا هم به چاپ رسیده، آهن اغلب برای مقابله با کمخونی در دوران حاملگی تجویز می‌شود؛ چرا که کمخونی اگر مهار نشود می‌تواند به زایمان پیش از موعد و تولد نوزادانی با وزن غیرعادی منجر شود اما مطالعات نشان داده بسیاری از زنان قرص‌های اضافه مصرف می‌کنند.
در این مطالعه، محققان تاثیر قرص‌های مکمل آهن را بر زنانی که میزان سلول‌های قرمز خون آنها عادی است ارزیابی کردند.آنها در طول دوران بارداری از 370 زن خواستند روزانه 150 میلی‌گرم فروس سولفات که در عمل معادل 30 میلی گرم آهن است مصرف کنند. گروه دیگری شامل همین تعداد زن باردار نیز قرص‌های بدون خاصیت که حاوی هیچ آهنی نبود، دریافت کردند.
دکتر سعیده ضیایی، دانشیار دانشکده علوم پزشکی تربیت‌مدرس و متخصص زنان و زایمان و نازایی، در مورد نتایج این تحقیق به همشهری می‌گوید: نتایج این مطالعات نشان داد شمار زنانی که فشار خون آنها بالاست در گروهی که قرص‌های آهن مصرف کرده بودند، بیشتر بود.
نتیجه این تحقیق نشان داد فشار خون بالا می‌تواند هم برای مادر و هم برای کودک دردسر‌آفرین باشد.همچنین مصرف مکمل آهن در دوران بارداری در زنان با هموگلوبین بیش از 2 /13 گرم در دسی‌لیتر، آنها را در معرض خطر تولد نوزادان کم‌وزن قرار می‌دهد.
گرچه شواهد بی‌شماری وجود دارد که نشان می‌دهد مصرف مکمل آهن به‌طور قابل توجهی آثار مثبتی بر وضعیت آهن زنان باردار به هنگام زایمان و پس از آن دارد اما از سوی دیگر، تحقیقات جدید، ارتباط سطوح بالاتر هموگلوبین را با افزایش خطر کوچکی جنین برای سن بارداری، مرده‌زایی، هیپرتانسیون ناشی از بارداری، محدودیت رشد داخل رحمی، وزن کم هنگام تولد، تولد پیش از موعد و مرگ هنگام زایمان نشان داده‌اند.
تحقیقات محققان دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تربیت مدرس حاکی از آن است که مصرف مکمل آهن با کند کردن جریان افت فیزیولوژیک غلظت هموگلوبین و هماتوکریت و فریتین طی بارداری در زنان در 3 ماهه دوم که احتمالاً با افزایش نامناسب حجم پلاسما مواجه هستند، به‌دلیل عدم‌رقیق‌شدگی مناسب خون و در نهایت صدمه به گردش خون رحمی جفتی، آنها را در معرض افزایش خطر تولد نوزاد کم‌وزن قرار می‌دهد.
به گفته دکتر ضیایی زنان بارداری که کم‌خون نیستند و تا حدی هم مبتلا به پرخونی هستند، اصلاً نیازی به قرص آهن ندارند و ما به این افراد فقط مصرف اسید فولیک و مولتی‌ویتامین‌ها را توصیه می‌کنیم.
در حال حاضر حدود نیمی از زنان جهان مبتلا به کمبود آهن و یک‌چهارم زنان جهان مبتلا به کمخونی ناشی از فقر آهن هستند.دکتر فاطمه قائم مقامی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران و متخصص زنان در رابطه با میزان آهن مصرفی زنان باردار می‌گوید: برای خانمی که هموگلوبین بین 11 تا 12 دارد نیاز به آهن بسیار ضروری است.
البته کسانی که هموگلوبین آنها 5 /13 است نیازی به دریافت آهن ندارند و افت هموگلوبین در این افراد در دوران بارداری به حدی نیست که به آنها مصرف آهن را توصیه کنیم ولی متأسفانه بیش از نیمی از زنان کشور ما مبتلا به نوعی آنمی هستند که در نتیجه آن هموگلوبین‌شان پایین‌تر از 11 تا 12 است.
وی ضمن اشاره به اینکه کسی که باردار می‌شود به‌علت افزایش حجم پلاسما هموگلوبینش رقیق می‌شود که همین امر کاهش هموگلوبین را نیز به همراه دارد، می‌گوید: در نتیجه کسانی که آنمی دارند عوارض زایمان در آنها شامل تولد جنین نارس و زایمان زودرس به‌علت ایجاد هایپوکسی (فقر اکسیژن) است.
برای همین در این زنان حتما باید قرص آهن از 4ماهگی به بعد مصرف شود؛ چون افزایش حجم خون از این زمان به‌وجود می‌آید و ترکیبات آهن از این به بعد به اختلالات گوارشی خانم‌ها کمک می‌کند.
این متخصص زنان همچنین توصیه می‌کند: در خانم‌هایی که هموگلوبین آنها 13 به بالاست فقط مصرف اسید فولیک و کلسیم به‌خصوص از 6 ماهگی به بعد بسیار ضروری‌تر از مصرف آهن است.
