-
متفاوتترین حلواپزان تهران | داستان متفاوت این نذری را بخوانید
نذر حلوا در تهران قدیم رایج بود و تهرانیها با نیتهای مختلف برای حاجتروا شدن حلوا نذر میکردند. این میان نذرحلوا در چهارراه گلوبندک روایت متفاوتی دارد؛ نذری که چند دهه است از یک نذر خانگی به خیابان کشیده شده و روز تاسوعا دهها نفر با پخت حلوا در این خیابان نذر خود را ادا میکنند.
-
غذایی که به نیت همسایه، بار گذاشته میشد
قدیمیها اعتقاد داشتند که همسایه از برادر و خواهر به آنها نزدیکتر است؛ الجار ثم الدار: اول همسایه، بعد خانه خود. برای انتخاب خانه هم میگفتند نخست همسایه را بشناس، سپس خانه بخر. به همین دلیل در توزیع نذریها، نخست همسایهها را در نظر میگرفتند.
-
شروری که نگهبان خیمههای کربلا شد
چو و آوازه شرارتهایش در تهران پیچیده بود و همه نبایدها را انجام میداد. از عرقخوری گرفته تا لاتبازی و درگیری. اسمش رسول بود و اهل تبریز، به همینخاطر تهرانیها به او رسولترک میگفتند.
-
راز سیبهای روی نخل تکیه حصاربوعلی چیست؟
مراسم عزاداری محرم در تکیه حصاربوعلی برای اهالی قدیمی این محله با عطر سیب شمیران آمیخته است. شب تاسوعا اهل محل گرد هم میآیند تا مراسم کهن نخلگردانی در این تکیه تاریخی اجرا شود. این نذر متفاوت که در مراسم نخلگردانی ادا میشود ریشه در تاریخ و هویت این محله قدیمی دارد.
-
مرامنامه عجیب و غریب لوطیها
جماعت لوطیها برای خود مرامنامهای نانوشته مبتنی بر نکات اخلاقی و انسانی داشتند. در تهران قدیم، لاتهایی که توبه میکردند و تغییر و تحولی در زندگیشان ایجاد میشد نیز با بازگشت به مرام لوطیگری، خود را ملزم به رعایت این موازین، اصول فتوت و جوانمردی میدانستند.
-
خیر و برکت باغبان و زدودن گناه | نذری به نام کاشت درخت توت و خرزهره
دعای خیری که رهگذران با خوردن هر دانه توت برای صاحب باغ و امواتش میفرستادند برای برکت یک سال باغبان کافی بود. اهالی محلههای کن، طرشت و فرحزاد که به باغهای توتشان شهرهاند از دیرباز رسم نیکی داشتند که همچنان جاری و پابرجاست.
-
فیلم | هزار سال سمنوپزون در دولاب
به دلیل فراوانی گندمزار، اهالی دولاب از گذشتههای دور در ایام شهادت خانم فاطمه زهرا(س) نذر سمنوپزون داشتند که تا امروز پابرجاست. هنوز هم در چنین روزهایی بوی سمنو در کوچه پسکوچههای این محله قدیمی به مشام میرسد.
-
لعنخوانی قالیشویان کنار چشمهعلی
آب زلال چشمهعلی شهرری محلی برای ادای نذر بود که با زدودن خاک و شستن فرشهای مساجد و امامزادههای تهران، مردم را به مقصد و مقصودشان میرساند. در سالها نه چندان دور، ۲-۳دهه قبل، شستن فرش مساجد در چشمهعلی یکی از نذرهای تهرانیها محسوب میشد.
-
لوطیها در کدام هیئتها توبه میکردند؟
محرم و صفر که میشد انگار از دنیا و متعلقاتش دست میکشیدند. آنها را میدیدی که اگرچه رخت و لباسشان با ظاهر معمول هیئتیها فرق دارد اما پیش از دیگران پای کار آمدهاند تا چراغ هیئت روشن بماند. لوطیها پای ثابت برپایی تکایا بودند و در همین هیئتها بود که توبه کرده و مسیر دیگری در پیش میگرفتند.
-
نذری کهن پایتخت به احترام سادات | سمنوی هزار ساله را در این محله بخورید
ماجرای نذر سمنو با تاریخ کهن محله دولاب گره خورده است. قدیمیهای دولاب معتقدند عمر مراسم سمنوپزان با تاریخ ساخت تکیهچال و مسجد پیر که جزء قدیمیترین بناهای پایتخت به شمار میروند، یکسان است.
-
عبور از تاریکی در فاصله یک دهه
توبه کردن لاتها و لوطیهای تهران هر کدام حکایتی شنیدنی دارد که نشاندهنده تحول دورنی آنها و شجاعتشان است که توانستند در پی یک اتفاق شاید ساده اما مهم بهترین تصمیم زندگی خود را بگیرند.
-
لاتی که دیوانه اهلبیت شد
مصطفیدیوانه یا همان مصطفی دادکان لات محله پاچنار بود. بهخاطر شجاعتش و اینکه زیر حرف زور نمیرفت به او لقب دیوونه داده بودند تا اینکه اوایل دهه ۳۰ به کربلا مشرف شد و همان جا با مولای خودش عهد بست تا دری به جز در آستان مقدس اهلبیت(ع) را نکوبد و اینبار دیوانه اهلبیت(ع) شد.
-
حال و هوای پایتخت پس از پایان جنگ جهانی دوم
نام خیابانهایی که پس از کنفرانس تهران تغییر کرد
در سال ۱۳۲۲ پس از پایان جنگ جهانی دوم سران متنفقین در سفارت اتحاد جماهیر شوروی در تهران دور هم جمع شدند و تصمیمات مهم پس از جنگ گرفته شد. در گفتگوی زیر ارتباط این کنفرانس با تغییر نام سه خیابان تهران را که پس از این رخداد صورت گرفت میخوانید.
-
مرد بیدماغ و ماجرای عجیب استجابت دعای باران
وقتی تنبکش را بهدست گرفته بود و در بازارچه میچرخید و گریهکنان میخواند: «نمنم باران به میخواران خوش است / رحمت حق بر گنهکاران خوش است» بیدرنگ باران شروع به باریدن کرد.
-
پنجه طلای حرم حضرت عباس(ع) و توبه نصوح یک لوطی
محله پامنار و حوالیاش پر از قصه مردانی است که زندگیشان سراسر درس و پند بود، بهخصوص لوطیهای محله که برخلاف بزنبهادرها رفتار و کرداری نیک پیشه کرده و مردمدار بودند.
-
بزنبهادری که مرید امام(ره) شد | چرا انگشت دست حسنببو را قطع کردند؟
حسن صالحی، معروف به حسنببو، بچه محله انبار گندم، از نوچههای بزنبهادر طیب حاجرضایی بود. مردی که بعد از ماجرای قیام ۱۵ خرداد حسابی تغییر کرد و از مریدان امام خمینی (ره) شد. خواندن ماجرای این لوتی که مسیر زندگیاش سر رفاقت با طیب تغییر کرد خالی از لطف نیست.
-
اصغر شاطر و باشگاهی که عیار پرورش میداد
اصغر بنایی، معروف به اصغرشاطر، از لوطیهای بامرام دوران حکومت پهلوی اول بود. همان روزها که هیاتداری و عزاداری برای امام حسین (ع) جرم محسوب می شد او بزرگترین و پرشورترین دسته عزاداری تهران را مدیریت میکرد.
-
وقتی مصطفی طبیب، طبیب خویشتن شد | «قصاب ۵۰۰تومانی» که بود؟
مردمداری و خوشمرامی مصطفی طبیب نقل صحبتهای اهالی محله سنگلج است. او آبان ۱۳۲۵ در محله سنگلج متولد شد و هنوز بعد از گذشت ۴سال از مرگش، اگر بخواهند در جوانمردی فردی را مثال بزنند، عمومصطفی، نخستین نفر فهرست آنهاست.
-
نفوذ کلام لوطی عباس خلافکاران را به راه میآورد
لوطی عباس خدابخش در چهارراه معینالسلطان محله شاپور به دنیا آمد، ولی از ۲۰سالگی به محله جوادیه آمد و باقی عمرش را در جوادیه زندگی کرد و به شغل قصابی مشغول بود. به همین خاطر هم به عباسقصاب معروف شد.
-
مکه لوطیها کجا بود؟ | بازگشت به زندگی پس از «زیارت آقا»
با اینکه زندگیشان یک روی تاریک داشت و کسی از قلدری و درگیریهای خیابانی آنها در امان نبود، اما چرخ گردون برای آنها نیز فرصتی برای توبه و بازگشت مهیا میکرد.
-
چطور یک چغالهمشدی باباشمل میشد؟ | ۷ وصله اختصاصی لوطیها چه بود؟
در جرگه لوطیها سلسله مراتبی وجود داشت که جایگاه لوطیها بر اساس آن تعریف میشد. آن لوطی که تازه وارد بود برای صعود در این سلسله مراتب و رسیدن به درجات بالاتر باید آزمونها و امتحانهای بسیاری را با موفقیت پشت سر میگذاشت.
-
درگیری سیاسی گندهلاتها مقابل مسجد فخرالدوله | روزی که شعبان جعفری از عبداللهقصاب کتک خورد
حسین شاهحسینی، عضو شورای مرکزی جبهه ملی ایران، در کتاب «تدام حیات سیاسی در اختناق» روایتی از درگیری فیزیکی عبدالله کُرَمی، لات دروازهشمیران، با شعبان جعفری بر سر انتخابات مجلس شورای ملی را روایت کرده که خواندنی است.
-
یک سلسبیل بود و یک ناصر خان سنگتراش
ناصر کرمی، معروف به ناصر سنگتراش، از لوطیهای محله سلسبیل بود که از همان دوران جوانی وارد مسلک لوطیگری شد.
-
گندهلاتی که دل در گرو امام خمینی (ره) گذاشت
گندهلات جنوب تهران بود و پای ثابت دعواها و درگیریهای بزرگ. حرف که میزد باید همان میشد. برای خودش دار و دستهای راه انداخته بود و نوچه و مریدان بسیار داشت. طیب در کودتای ۲۸ مرداد و خلع مصدق نقش محوری داشت و لقب تاجبخش و نشان رستاخیز از شاه گرفت.
-
هدیههای بزرگ فرهنگی به دایرهالمعارف بزرگ اسلامی در گفتوگو با مدیر کتابخانه مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی
کتابخانهای که با اهدای کتاب متولد شد
اساس شکلگیری کتابخانه مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی در بدو تاسیس با اهدای کتابخانه شخصی «محمد کاظم موسوی بجنوردی» رئیس مرکز، اتفاق افتاد و بهتدریج فرهیختگان و اندیشمندان دیگری با اهدای کتابخانه شخصی به غنای این مجموعه افزودند.
-
حکایت چالمیدان و مسجد مطربان توبهکار
۲۰۰سال قبل دزدان و مطربان پایتخت با تصمیم اینکه توبه کنند و باقیاتالصالحاتی از خود به جای بگذارند، مسجدی در چهارراه سیروس بنا کردند. این مسجد سال ۱۲۱۶ در دوره سلطنت محمدشاه قاجار ساخته شد و نخست به مسجد چالانچیخان و طالانچیخان معروف بود.
-
تحول لات شهرری بعد از همنشینی با آیتالله فیروزآبادی | حسین ارباب برای ساخت مسجد نوچههایش را به خط کرد
حسین ارباب یکی از لاتهای مشهور شهرری بود که تحت تاثیر آیتالله سیدرضا فیروزآبادی زندگیاش دگرگون شد و در رکاب آیتالله فیروزآبادی در ساخت مسجد و مدرسه خیریه مشارکت کرد.
-
فیلم | ماجراهای عبرتآموز گندهلاتهای پایتخت
قصه زندگی و مرگ گندهلاتها برای عموم مردم جذاب است. بخشی از این جذابیت به اتفاقهای خارقالعاده و غریبی برمیگردد که این اشخاص در طول حیاتشان از سر میگذرانند؛ اتفاقهایی سرشته با خشونت و خون و عصیانگری و شورش.
-
لات معروف شهرری چگونه محافظ شهید بهشتی شد؟
عابدینسیاه، یکی از لاتهای معروف شهرری بود که در یک بازه زمانی نسبتاً کوتاه به لحاظ رفتاری و اخلاقی متحول میشود و بهعنوان فردی انقلابی به حلقه یاران و افراد مورد اعتماد شهید بهشتی میپیوندد.
-
قصه تولد کتابفروشیها و انتشاراتیهای معروف | عنوان نخستین کتاب دانشگاهی چه بود؟
روزگاری کتاب در میان اهالی تهران قدیم مثل فضای مجازی پرمخاطب بود و شغل نان و آبداری محسوب می شد. در این گزارش نگاهی داریم به تولد تعدادی از کتابفروشیها در تهران قدیم.