آشنایی با بزرگترین بانک بذر جهان - نروژ

این بانک بذر بزرگ در جزیره‌ای دورافتاده در مجمع‌الجزایر سوالبارد نروژ در فاصله هزار و 300 کیلومتری از قطب شمال واقع شده است.

دانه‌هایی که در این مرکز جمع‌آوری و نگه‌داری می‌شوند نسخه‌های تکثیرشده و یا کپی شده از دانه‌هایی هستند که در بانک‌های ژن سرتاسر جهان وجود دارند.

این ذخایر تلاشی برای اطمینان از تامین بودن ذخایر دانه‌های جهان در صورت نابودی ناگهانی دیگر ذخایر در بانک‌های ژنتیکی است،‌ همچنین درصورت وقوع فاجعه منطقه‌ای یا جهانی گسترده‌ می‌توان از این انبار به عنوان پشتوانه‌ای برای کشاورزی استفاده کرد.

این مرکز تحت قوانینی که طی توافق‌نامه‌ای سه جانبه میان دولت نروژ،‌انجمن جهانی تنوع محصولات کشاورزی یا GCDT و مرکز منابع ژنتیکی نوردیک تعیین شدند،‌ بنا شده‌است.

هزینه ساخت و ساز این مخزن بزرگ جهانی بذر که هزینه‌ای در حدود 9 میلیون دلار در بر داشته،‌تماما توسط دولت نروژ تامین شده‌است. هزینه‌های عملیاتی این پروژه نیز توسط نروژ و GCDT تامین خواهد شد. بودجه اولیه  GCDTنیز توسط سازمان‌ها و بنیادهای خیریه‌ای از قبیل بنیادبیل و ملیندا گیتس از دولت‌های مختلف در سرتاسر جهان تامین شده‌است.

این انبار بزرگ در عمق 120 متری کوهستانی در سوالبارد ساخته شده و از سیستم‌های امنیتی بسیار قدرتمندی برخوردار است. دانه‌ها و بذرها درون بسته‌های چهار‌لایه ویژه‌ای بسته‌بندی شده و توسط گرما مهر و موم می‌شوند تا رطوبت درون آنها نفوذ نکند.

این منطقه از آن رو برای بنای چنین انباری انتخاب شده که میزان فعالیت‌های تکتونیکی در آن صفر بوده و در ارتفاع 130 متری از سطح آب قرار گرفته‌است،‌به این شکل حتی پس از ذوب شدن یخ‌های قطبی،‌این انبار آسیبی نخواهد دید.

این انبار به صورت رسمی در 26 فوریه سال 2008 افتتاح شد. تا سال 2012 به صورت تقریبی یک میلیون و 500 هزار نمونه دانه از محصولات کشاورزی در این انبار ذخیره شده‌اند.

تنوع این دانه‌ها به تعداد کشور‌هایی بستگی دارد که در این پروژه دارند. این مرکز از گنجایش ذخیره چهار و نیم میلون نمونه دانه که هر کدام شامل صدها دانه هستند،‌ برخوردار است. اولین نمونه دانه در ژانویه 2008 وارد این مخزن شد.

اگر برق این انبار قطع شود دمای طبیعی زیر زمینی بذر‌ها را در دمای زیر صفر حفاظت می‌کند. سقف‌های ورودی این مجموعه از جنس فولاد همراه با منشور و آینه‌های متعدد است تا از آن برای بازتاب دادن نور قطبی در تابستان به درون ساختمان استفاده شود.

در طول ماه‌های زمستان تاریک نیز یک شبکه کابل فیبر نوری ۲۰۰ تایی نورسفید مایل به سبز فیروزه‌ای که یادآور شفق شمالی است را به درون خزانه هدایت می‌کند.

این مجتمع شگفت‌انگیز در اصل پشتوانه جهانی غذا به شمار می‌رود و می‌تواند از 2.25 میلیارد دانه دربرابر داستان‌های هراس‌انگیزی که درباره پایان جهان سینه به سینه در جهان گفته می‌شوند،‌ از قبیل برخورد شهاب‌سنگ و یا جنگ اتمی،‌ محافظت کند.

تنوع دانه‌های کشاورزی به دلایلی مختلف از قبیل تغییرات آب و هوایی و یا سازگاری کشاورزان با محصولات و یا شیوه‌های کشاورزی ترکیبی جدید درحال کاسته شدن است و این انبار جهانی فرصتی است تا بیشترین تعداد ممکن از این داده‌ها و بذرها را حفظ کند.

حتی ساده‌ترین بذرها از قبیل گندم از 200 هزار نوع مختلف برخوردارند که هریک به تنهایی از شیوه کشت متفاوتی در درجه‌ حرارت‌های مختلف،‌ خشکسالی و حین حمله آفت‌ها و بیماری‌ها برخوردارند.

اتاق‌های انبار این خزانه بزرگ که در انتهای تونل 125 متری در دل کوهستان قرار گرفته درجه حرارت از منفی 3.5 درجه سلسیوس تغییر نخواهد کرد،‌حتی اگر برق مجموعه قطع شود،‌این اتاق‌ها آخرین گزینه‌هایی هستند که کشاورزی آینده آنها را در اختیار خواهد داشت.

انواع متنوع و نادری از دانه‌های کشاورزی از قبیل هزار و 500 سیب‌زمینی پرویی و موز‌های جزیره پاسیفیک در این انبار نگه‌داری می‌شوند.

به گفته مری فولر رئیس اجرایی GCDT که بخشی از مدیریت انبار جهانی بذر را نیز به عهده دارد،‌ این انبار بسیار قابل توجه‌ است،‌ هیچ برنامه دیگری که بتواند به این شکل از نسخه دیگری از تنوع گونه‌های زیستی محافظت کند،‌ روی زمین وجود ندارد. بسیاری از این بذرها در زمین کشت داده نمی‌شوند، از این رو می‌توانند برای سازگاری بشر در آینده با تغییرات آب و هوایی بسیار کاربردی باشد.

مردم محلی و فناوری‌های پیچیده، محافظت از انبار بزرگ بذر سوالبارد را به عهده دارند اما موقعیت مکانی که در آن واقع شده نیز خود به گونه‌ای از انبارهای با ارزشش محافظت می‌کند.

سوالبارد مجمع‌الجزایری قطبی به شمار می‌رود که در نقطه‌ای میان نروژ و قطب شمال واقع شده‌ است،‌ سرزمینی که به داشتن طبیعت طاقت‌فرسا،‌ صخره‌های یخی و خرس‌های قطبی شهرت دارد و طی زمستان‌های طولانی و سرد،‌ درجه حرارت آن به منفی 20 درجه تا منفی 30 سیلسیوس می‌رسد.