قشر جوان بیشترین بیننده سریال‌های سیما هستند و اینطور به‌نظر می‌رسد که پیام‌های عرضه شده باید جذاب، به روز و کارآمد بوده و در بر دارنده بالاترین نکات اخلاقی و ارزشی باشند. یکی از سریال‌هایی که برای جوانان و خانواده‌ها در نظر گرفته شده و از شبکه اول سیما درحال پخش است، سریال دفترخانه شماره13 به کارگردانی سید وحید حسینی است که سعی دارد این امر را در نظر بگیرد. او این بار به بررسی مسائل و مشکلات جوانان و خانواده‌ها در دو مقطع مهم و حساس زندگی یعنی ازدواج و طلاق پرداخته و به بیان نکات حائز اهمیت قانونی و حقوقی در این زمینه می‌پردازد. با او و محمد عمرانی که در این سریال، سردفتر دفترخانه شماره13 است به گفت‌وگو نشستیم.
- کارهای قبلی شما در زمینه مشکلات جوانان و خانواده‌ها بود و این بار هم به سراغ مشکلات ازدواج و طلاق جوان‌ها در دفترخانه شماره13رفته‌اید. آیا این انتخاب‌ها به‌دلیل علاقه خودتان به این موضوعات است یا دلیل دیگری دارد؟
سید وحید حسینی: هم علاقه شخصی خودم و هم اینکه به نوعی در گروه اجتماعی شغلم ایجاب می‌کند که به سراغ مشکلات این قشر بروم. مسئله‌ای که برایم در ساخت یک سریال اهمیت دارد، داستان خوب همراه با آموزش است. من در این سریال روی داستان‌های بسیاری کارکردم تا کار جذاب باشد، چرا که می‌خواهم حین داستان حرفی هم برای گفتن داشته باشم. ما در این سریال مسائلی را عنوان کردیم که خانواده‌های زیادی در سطح ایران با آن درگیر هستند و چون شبکه هم شبکه ملی است و همه آن را می‌بینند، خیلی برایمان مهم بود که موضوعاتی را انتخاب کنیم که طیف وسیعی از مردم را پوشش بدهد. طیف وسیع جامعه ما هم شامل جوانان و زنان خانه‌دار می‌شود که از بیننده‌های اصلی تلویزیون هستند.
- طرح و ایده اصلی از خود شما بود. چقدر طول کشید تا به این داستان‌ها برسید و نوشتن قصه‌ها را کی آغاز کردید؟
سید وحید حسینی: زمانی نزدیک به 5 ماه تحقیق و نگارش‌اش طول کشید و به دفاتر مختلفی مراجعه کردم و گروه نویسندگان برای تحقیق فیلمنامه هم با دفترخانه‌ها در ارتباط بودند تا مطالب و کارهای آموزشی درست باشند و مطالب درست و بجا ارائه شوند.
- با این توضیحات می‌توان گفت که کار از ابتدا آموزشی بود؟
سید وحید حسینی: بحث اصلی ما درباره آموزش به خانواده‌هاست مخصوصا با این رویکرد که خانمهای خانه دار که از اصلی‌ترین بیننده‌های تلویزیون و برنامه خانواده هستند، از حق و حقوق خود آگاهی یابند و بتواند در زندگی‌شان از آن به‌نحو‌احسن استفاده کنند.
- این به زمان و ساعت پخش کار هم بر می‌گردد؟
سید وحید حسینی: بله این سریال برای گروه اجتماعی و سیمای خانواده ساخته شده و در تهران که مردم مشغله بیشتری دارند کمتر در این ساعت روز بیننده تلویزیون هستند ولی در شهرستان‌ها می‌توان گفت90درصد مردم ظهر، سر سفره ناهار سیمای خانواده را می‌بینند. به دلیل وجود همین مخاطبان ما می‌توانیم چنین مسائلی را عنوان کنیم.
- احساس نمی‌کنید که این آموزش‌ها خیلی رو و گل درشت هستند؟
سید وحید حسینی: من تلاش کرده‌ام داستان‌هایم حین آموزش جذاب و بازی بازیگران روان باشد تا مخاطب آن را باور کند. اگر موفق نبودم ضعف من است اما از طرفی با مخاطب عام و خانگی روبه‌رو هستیم.
- یعنی به صرف خانگی‌بودن مخاطب، باید بحث آموزش به‌صورت مستقیم و نمایشی باشد؟
سید وحید حسینی: سازمان اهدافی دارد که براساس آن پیش می‌رویم. اگر قرار باشد کار سرگرم‌کننده و داستانی باشد به گروه فیلم و سریال مرتبط است و سریالی که برای گروه خانواده تعریف می‌شود، معنی دیگری دارد که از آن به‌عنوان یک سریال صرفا آموزشی یاد می‌شود. اگر قرار بود در این سریال بحث آموزش کمتر باشد در همان گروه ساخته می‌شد و روی گره‌ها و تعلیق در داستان‌ها بیشتر کار می‌شد تا روی مسائل آموزشی فیلمنامه اما وقتی برای گروه خانواده و زنان خانه‌دار ساخته می‌شود باید براساس قانون و هدف گروه اجتماعی باشد.
محمد عمرانی: فراموش نکنید که این کار یک کار اجتماعی است. به‌رغم پرکردن اوقات فراغت خانواده‌ها، سعی می‌کند در زمینه مسائل خانوادگی و ازدواج جوان‌ها اطلاعات قانونی و مستندی ارائه و آموزش دهد به‌دلیل اینکه متأسفانه بسیاری از خانواده‌های ایرانی با قوانین ازدواج و طلاق آشنایی ندارند و وقتی که در دل ماجرا قرار می‌گیرند، تازه به‌دنبال راه چاره می‌روند. در این کار تلاش شد ضمن پر کردن اوقات فراغت و ارائه یک داستان درست، این آموزش‌ها هم در دل خود کار به‌صورت غیرمستقیم و نه شعاری داده شود.
- نظر آقای حسینی این است که سریال دفترخانه شماره13 یک کار آموزشی است که برای مخاطب عام و خانگی تولید شده است.
محمد عمرانی: من هم با صحبت ایشان موافق هستم و جهت تکمیل گفته ایشان این را اضافه می‌کنم که اگر قرار باشد کار صرفا آموزش باشد، می‌توان با یک خبره و کاربلد در عرصه حقوقی صحبت کرد و برنامه‌ای ساخت که او بنشیند و ساعت‌ها در این زمینه صحبت کند؛ یعنی یک کار صرفا آموزشی و کاری برای آموزش خانواده‌ها. ولی وقتی قرار می‌شود که سریالی برای خانواده‌ها ساخته شود، یعنی می‌خواهید که از داستان و نمایش استفاده کنید. در این صورت کار صرفا کارکرد آموزشی ندارد، ضمن اینکه هر کار نمایشی می‌تواند در دل خود جنبه‌های آموزشی هم داشته باشد. یکی از وظایف رسانه ملی، سرگرم‌سازی است که برای این کار از نمایش استفاده می‌شود و در این مسیر و به بهانه پرکردن اوقات فراغت، آموزش داده می‌شود. در این شکل کارها هدف این است که جذابیت‌های نمایش دراماتیک را ایجاد کنیم و غیرمستقیم آموزش بدهیم بدون اینکه بگوییم شما در حال آموزش هستید.
- شما برای این کار از یک گروه نویسنده کمک گرفته‌اید. آیا این به خاطر تعدد داستان‌ها بود؟
سید وحید حسینی: بله، نوشتن 60موضوع داستان و تبدیل آن به فیلمنامه از عهده یک یا دو نفر بر نمی‌آید و باید طیف وسیعی از محققان به جست‌وجوی موضوعاتی بروند که هم جذاب باشند و هم پرکشش؛ موضوعاتی که دغدغه روز جامعه هستند مثل حق طلاق، مهریه‌های بالا و... .
- شما در کار از بازیگران چهره سینمایی و تلویزیونی استفاده کردید. آیا این به خاطر جذب مخاطب بود؟
سید وحید حسینی: بازیگران این سریال به غیر از آقای عمرانی بقیه خیلی چهره نیستند.
می‌خواستم آدم‌های اصلی داستان خیلی چهره نباشند تا داستان‌ها باورپذیرتر باشند. آدم‌هایی که وارد دفترخانه می‌شوند از بین بازیگرانی انتخاب شدند که بتوانند از عهده نقش بربیایند و برای مخاطب دلنشین باشند. این عوامل اگر در کنار هم قرار بگیرد باعث جذب مخاطب بیشتر هم می‌شود.
- چطور شد که پذیرفتید در این نقش بازی کنید؟
محمد عمرانی: قصه‌های آماده را که خواندم خوشم آمد و احساس کردم با ساخت این سریال و بازی در این نقش می‌توانیم خدمتی به جامعه ارائه دهیم چرا که من خودم به‌عنوان پدری که فرزندانی به سن ازدواج دارم خیلی با این قوانین آشنا نبودم و ما ایرانی‌ها هم کمتر به سراغ مشاور و وکیل برای مشاوره می‌رویم و این آشنایی خیلی جذاب بود.
- خود شما چقدر قبل از شروع کار تحقیق داشتید و از نزدیک در جریان کار بودید؟
محمد عمرانی: روزهای اول قبل از شروع کار به چند دفترخانه مراجعه کردیم و با چند دفترخانه‌دار با تجربه مذاکره و صحبت کردیم و راهنمایی گرفتیم ضمن اینکه راجع به متن‌ها هم تحقیق شده بود.
- به‌عنوان یک هنرمند چقدر تحقیق قبل از اجرا را در کار مؤثر می‌دانید، هم برای بازی و هم قابل‌قبول بودن برای مخاطب؟
محمد عمرانی: قطعا خیلی تأثیر دارد. قصه‌های ما با زندگی مردم سروکار دارد و اگر جایی از کار بدون تحقیق باشد و ما اطلاعات اشتباهی به جامعه بدهیم نه‌تنها خدمتی انجام نداده‌ایم، بلکه ممکن است خیانت هم کرده باشیم و مخاطب را گمراه کنیم. تحقیق نیاز اولیه است و خیلی از قصه‌ها با مسائل قانونی پیوند دارد و اگر این مسائل غلط استنباط شده باشد قصه‌ها به بیراهه می‌رود.
