می‌خواهم زنده بمانم!

همشهری‌آنلاین: انسان برای عمر جاوید خلق شده است. این جمله بارها تا کنون از زبان برخی پزشکان و محققان شنیده شده است. اما میانگین عمر این روزهای بشر و البته ایرانیان، خلاف آن را ثابت می کند.

این سوال که چه عواملی طول عمر و فرایند پیری را تحت تاثیر قرار می‌دهند، هنوز پاسخی روشن ندارد. برای یافتن پاسخ این سوال محققان بسیاری در سراسر دنیا مشغول تحقیق هستند. محققان دانشگاه بوستون آمریکا در طول پژوهش‌های گسترده خود در این زمینه، موفق به تهیه یک الگوی ژنتیکی شدند. این الگوی ژنتیکی نقش مؤثر ژن‌ها را در فرایند پیری روشن می‌کند. [مفاهیم: ژن ‌درمانی چیست؟]

به گزارش نشریه پرطرفدار دانستنیها، از گروه مجلات همشهری، هنگامی که جین لوئیس کالمنت در سال1997 در یک خانه سالمندان در جنوب فرانسه فوت کرد، 122سال داشت؛ 122سال طولانی‌ترین عمر گزارش‌شده در مورد انسان است. افرادی که به سن یکصد سالگی یا بیشتر می‌رسند، بسیار نادرند و در کشورهای صنعتی تنها یک نفر از 600هزار نفر عمر طولانی می‌کند اما سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که آیا افراد با عمر طولانی از نظر ژنتیکی منحصر به‌فرد هستند و این عامل ژنتیکی است که باعث می‌شود آنها عمر طولانی و عاری از بیماری داشته باشند؟ براساس نتایج بررسی‌های انجام‌شده در مدرسه پزشکی دانشگاه بوستون پاسخ این پرسش مثبت است.

همزمان با کشف ارتباط بین نقش ژن و موروثی‌بودن طول عمر، علم انسان در زمینه پیش‌بینی ساختار ژنتیکی سلامت و عمر طولانی آدم، قدمی فراتر رفت. گروهی از محققان دانشگاه بوستون آمریکا به سرپرستی پائولا سباستینی و تام پرلز در تحقیقی که بررسی افراد یکصد ساله نیوانگلند نام داشت، 300هزار نشانگر ژنتیکی را در یک‌هزار و 55نفر که عمری نزدیک به یکصد سال داشتند، بررسی کردند. این افراد علاوه بر داشتن سن بالا از سلامت نسبی‌ای نیز برخوردار بودند. برای کنترل و مقایسه نقش ژن‌ها در این افراد، گروه دیگری به‌عنوان گروه کنترل درنظر گرفته شد. در این گروه 1267 فرد داوطلب شرکت کردند که والدین آنها به‌طور متوسط 73سال عمر کرده بودند.

محققان پس از انجام پژوهش‌های جامع و کامل و با تجزیه و تحلیل ژن‌های شرکت‌کنندگان در این تحقیق، برنامه کامپیوتری‌ای تهیه کردند که قادر است احتمال زندگی فرد تا یکصد سالگی را نشان دهد. پائولو سباستینی و محققان تحت سرپرستی او 150مورد اختلاف در 70ژن مؤثر در طول عمر انسان‌ها را شناسایی کردند. این برنامه کامپیوتری که با درنظر گرفتن 150مورد تغییر ژنی تهیه شده است، می‌تواند با 77درصد دقت، مشخص (یا بهتر است بگوییم پیش‌بینی) ‌کند چه کسانی تا 100سال یا بیشتر از آن عمر می‌کنند.

محققان معتقدند که نرخ خطای 23درصد می‌تواند به دلیل تغییرات ژنتیکی باشد که تاکنون شناخته نشده‌اند اما در تجزیه و تحلیل، دخالت داشته و همانند فاکتورهای دیگر، طول عمر را تحت تاثیر قرار می‌دهند. نکته قابل توجه دیگر این است که افرادی هم که عمر طولانی دارند، مثل دیگران دارای ژن‌های بیماری‌زا هستند، اما به نظر می‌آید ژن‌های مربوط به طول عمر آنها اثر ژن‌های بیماری‌زا را خنثی می‌کنند.

تام پرلز دراین‌‌باره گفت: افرادی که به مرز یکصد سالگی رسیده‌اند، نمونه بارز سالخوردگانی هستند که بیماری‌ها و ناتوانی‌های جسمی را تا اواخر حیات خود (تا 93سالگی) به تعویق انداخته‌اند. همچنین کنت کندلر استاد بخش ژنتیک انسانی و مولکولی دانشگاه ویرجینیا نیز در این زمینه اظهار داشت: ژن و موروثی بودن طول عمر، در پیش‌بینی راز طول عمر افرادی که به سن یکصد سالگی می‌رسند، نقش عمده‌ای بازی می‌کند.

پائولا سباستینی نیز معتقد است: می‌توان از عوامل مرتبط با طول عمر محافظت، یا حتی اثرات برخی از بیماری‌هایی را که باعث کاهش طول عمر می‌شوند، خنثی کرد. به گفته پرلز: تجزیه و تحلیل نتایج به‌دست آمده، ممکن است توضیح دهد که چگونه ژن‌های خاصی، یکصد ساله‌ها را از بیماری‌های مرتبط با پیری مثل جنون، بیماری‌های قلبی و سرطان محافظت می‌کند.

تحقیق روی ویژگی‌های ژنتیکی افراد به پزشکان کمک می‌کند تا افزایش احتمال خطر ابتلای فرد به یک بیماری خاص را پیش‌بینی و حتی از ابتلای به آن پیشگیری کنند. محققان می‌گویند آنها قصد ندارند اکسیر جوانی بسازند اما امیدوارند بتوانند با این روش شیوع بیماری‌های مربوط به پیری مثل آلزایمر را به تأخیر بیندازند. گفتنی است هم‌اکنون از هر 6هزار نفر در دنیا یک نفر عمر 100ساله دارد و از هر 7میلیون نفر یک نفر تا 110سال عمر می‌کند؛ یعنی از هر هزار صدساله تنها یکی به 110 سالگی می‌رسد. اما چرا؟