شرکت‌های خدمات گردشگری نیز در تکاپوی تعریف برنامه‌های نوروزی برای مسافران هستند. آیا جذابیت‌های سفر با تورهای گردشگری برای خانواده‌های ایرانی کافی و امکانات سفر بی‌دغدغه برای آنها مهیاست؟
خنجری، صاحب یکی از شرکت‌های گردشگری در تهران 15 سال است که در حوزه گردشگری و تورهای ورودی و خروجی فعالیت می‌کند. وی معضل جدی را که فعالان صنعت گردشگری در ایران با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، ناهمخوان بودن کثرت مجوزهای داده شده و تعداد تقاضاهای موجود در بازار گردشگری کشور می‌داند.
خنجری می‌گوید: باید عرضه و تقاضا به‌نحوی باشد که هم مصرف‌کننده بتواند کیفیت بالای خدمات را دریافت کند و هم تعیین نرخ تورها برای شرکت‌های گردشگری و حتی مسافران معقول و منطقی شود.
این شاغل در حوزه گردشگری ایران همچنین از معضل ناآشنایی برخی پرسنل شاغل در این حوزه سخن می‌گوید و ادامه می‌دهد: با توجه به تمایل ایجاد شده در مردم به سفر و نیاز به ارائه بسته‌های بهتر سفر، متأسفانه تاکنون اقدامی در کمک به مدیران ارشد صنف گردشگری صورت نگرفته است.
شاغلان صنعت گردشگری ایران موضوع نرخ متغیر خطوط هوایی را که خنجری نیز به آن اشاره می‌کند مورد تأکید قرار می‌دهند. به گفته وی، خطوط هوایی، نرخ ثابتی برای ارائه خدمات به حوزه گردشگری ندارند و شرایط دشواری برای برخی شرکت‌های خدمات گردشگری ایجاد می‌کنند.
برخی مدیران شرکت‌های خدمات گردشگری البته به این موضوع نیز اشاره می‌کنند که در روزهای عادی به‌رغم تقاضای زیاد سفر، تعداد پروازهای خطوط هوایی کم است.
خنجری، مدیران صنعت گردشگری کشور را خطاب قرار می‌دهد و می‌گوید که شرکت‌های خدمات گردشگری انتظار دارند تا مدیران دولتی خدمات بیشتری به آنها ارائه کنند. به گفته او هر اندازه که یاری‌رسانی به شرکت‌ها بیشتر شود همان کمک به مردم بازمی‌گردد و شرایطی ایجاد می‌شود که اقشار کم‌درآمد نیز قادر به تهیه بسته‌های سفر شوند.
گلایه از کاستی‌ها
محمدعلی فرخ مهر، رئیس اتحادیه هتل‌ها و هتل‌آپارتمان‌های تهران نیز در گفت‌وگو با همشهری از کاستی‌های موجود در صنعت گردشگری ایران گلایه دارد.
به گفته وی اجرای صحیح اصل 44 قانون اساسی در روند خصوصی‌سازی یکی از نیازهای صنعت گردشگری ایران در رونق این بخش است.
فرخ مهر تأکید می‌کند: اصل 44 قانون اساسی در حقیقت به معنای واگذار کردن کارها به مردم و تقویت بخش خصوصی است و تا وقتی این اقدام در سازمان میراث فرهنگی به شکل صحیح صورت نگیرد، موضوع گردشگری در کشور شکل واقعی خود را نخواهد یافت.
وی البته با انتقاد از سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در رعایت نکردن برخی آیین‌نامه‌ها می‌گوید: این سازمان علاوه بر آنکه از اختیارات خود در بخش گردشگری با توجه به اصل 44 قانون اساسی نکاسته بلکه فعالیت‌های اجرایی خود را در این بخش توسعه داده است.
فرخ مهر افزود: سازمان حتی بدون در نظر گرفتن دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های متعلق به‌خود اقدام به صدور مجوز در تمام بخش‌های حوزه گردشگری می‌کند.
اگرچه ممکن است انتقادات به وضعیت گردشگری کشور چندان به مذاق مدیران سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خوش نیاید ولی با این وجود فعالان این حوزه معتقدند که افزایش اختیارات آن سازمان در بخش گردشگری و فربه شدن آن سازمان نه تنها در رونق صنعت گردشگری کشور تأثیر ندارد بلکه منجر به کاهش کیفیت خدمات در بخش گردشگری کشور می‌شود.
هتل بدون درجه
فرخ‌مهر با اشاره به آمادگی فعالان بخش خصوصی گردشگری برای گفت‌وگو با مسئولان سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور در جهت رفع کاستی‌های موجود در این بخش می‌گوید: واحدهای اقامتی 7 سال است که در کشور درجه‌بندی نشده‌اند و این اقدام علاوه بر اجحاف به حقوق مصرف‌کننده خدمات واحدهای اقامتی، منجر به ایجاد یاس و ناامیدی در ارائه‌کنندگان این قبیل خدمات که حتی کار خود را به نحو احسن انجام می‌دهند می‌شود.
موضوع دیگری که رئیس اتحادیه هتل و هتل‌آپارتمان‌های تهران به آن اشاره می‌کند رکود بازار گردشگر خارجی و حتی داخلی در ایران و صدور پروانه بهره‌برداری از محل‌های مسکونی که ساختار فیزیکی مناسب ندارند برای اقامتگاه است.
فرخ مهر می‌گوید: موضوع صدور پروانه بهره‌برداری از واحدهای مسکونی بدون داشتن خدمات مناسب و ساختار فیزیکی اقامتگاهی به مراجع ذی‌صلاح اعلام شده و درصورتی که این روند همچنان ادامه پیدا کند ناچار به اقدام براساس قوانین و مقررات هستیم.
او تأکید می‌کند: درصورتی که اقدامات قانونی به‌منظور جلوگیری از صدور مجوز بهره‌برداری از خانه‌های مسکونی و بعضا واحدهای آپارتمانی برای اقامت مسافران به جایی نرسد اتحادیه هتل‌ها و هتل‌آپارتمان‌های تهران نسبت به تغییر کاربری واحدهای خود اقدام می‌کند.
رئیس اتحادیه هتل‌ها و هتل‌آپارتمان‌های شهر تهران همچنین به 65 مورد از مجوزهای صادر شده برای اقامتگاه اشاره می‌کند و می‌گوید که همه این موارد در شرایطی صادر شده که هم‌اکنون همین تعداد مهمانپذیرهای موجود، در شهر تهران خالی هستند.
مهمانپذیر نداریم
احداث هتل‌ها و اماکن اقامتی برای مسافران و گردشگران تابع ضوابطی است که نیازمند رعایت استانداردهای خدماتی، امنیتی و بهداشتی است. به‌رغم این موضوع محمد علی فرخ مهر می‌گوید که صدور مجوزها برای بهره‌برداری از واحدهای آپارتمانی به‌عنوان واحدهای اقامتی یا خانه‌های استیجاری، بدون در نظر گرفتن ضوابط موجود هتل‌ها و اقامتگاه‌ها صادر شده است.
او می‌گوید: کجای قانون آمده که در یک آپارتمان 10 واحدی که خانواده در آن زندگی می‌کند مجوز صادر شود تا در یک واحد آن، هر شب بتواند یکنفر اقامت کند. چه کسی باید مسائل اجتماعی و امنیتی موجود در این واحد را کنترل کند.
محمد حاجی حسینلو، رئیس اتحادیه مهمانپذیران تهران نیز بر فرسودگی مهمانپذیرها تأکید می‌کند. او می‌گوید: به‌دلیل نبود حمایت‌های دولتی و یاری نکردن متولیان دولتی بخش گردشگری، ساختمان چندانی با عنوان مهمانپذیر در تهران احداث نشده است.
به گفته وی، صاحبان مهمانپذیرها آمادگی دارند که درصورت کمک متولیان دولتی صنعت گردشگری کشور، ساختمان‌های پوسیده خود را که گاه تا نیم قرن قدمت دارند تبدیل به بهترین مهمانپذیرها در شهر تهران کنند.
آنطور که حاجی حسینلو می‌گوید: تا زمانی که حمایت‌های دولتی به شکل درست در اختیار صاحبان مهمانپذیرها قرار نگیرد با توجه به نرخ پایین مهمانپذیرها و درآمد کم آنها، قادر به ایجاد مهمانپذیر در تهران نخواهیم بود.
رئیس اتحادیه مهمانپذیرهای تهران نیز به صدور پروانه بهره‌برداری از واحدهای مسکونی به خانه‌های استیجاری برای اقامت کوتاه‌مدت و اقامت مسافران انتقاد دارد.
حاجی حسینلو می‌گوید: با این وضعیت موجود در گردشگری کشور، دولت نیز آمده و پانسیون‌ها و اقامتگاه‌ها را ساماندهی کرده و برای بسیاری از آنها پروانه بهره‌برداری در حوزه گردشگری و اقامتی صادر کرده است.
وی تأکید می‌کند: این مراکز زمانی که پروانه بهره‌برداری گرفته بودند تعهد کردند که در حوزه گردشگری ورود نکنند و تنها به دانشجویان خدمات بدهند درحالی‌که آنها اکنون به حوزه گردشگری ورود کرده‌اند.
به گفته وی، این مراکز نه تنها به اتحادیه مهمانپذیرها مراجعه نمی‌کنند بلکه با چاپ تبلیغات اقدام به جذب مسافر می‌کنند که براساس قانون صنفی اقدامی غیرقانونی است.
رئیس اتحادیه مهمانپذیرهای شهر تهران همچنین گلایه شرکت‌های خدمات گردشگری درخصوص استاندارد نبودن مهمانپذیرها و خدمات نامطلوب آنها را وارد می‌داند و می‌گوید: گلایه آژانس‌های گردشگری کاملا بجا و منطقی است چون امکانات برخی مهمانپذیرهای موجود در شهر تهران از رده خارج هستند و آنها نیز قادر به تهیه امکانات مطلوب شرکت‌های خدمات گردشگری نیستند و این درحالی است که با گسترش پانسیون‌ها و اقامتگاه‌ها وضعیت مهمانپذیرها بحرانی‌تر از گذشته شده است.
تور قسطی و چند نکته
از اینها گذشته تورهای اقساطی نیز خود گویای وضعیت سفر در کشور است. خنجری که می‌گوید تورهای اقساطی گردشگری را در شرکت خدماتی خود راه‌اندازی کرده است بیشتر مخاطبان این تورها را کارمندان دولت و یا دارندگان شغل‌های آزاد می‌داند که از توان مالی متوسط به پایین برخوردارند.
خنجری می‌گوید: مشکلات آوردن مسافر به داخل کشور آن‌قدر زیاد است که صاحبان شرکت‌ها ترجیح می‌دهند به‌دنبال فعالیت با ریسک بالا نباشند.
به گفته وی، شرایط اقتصادی جامعه و موضوع هدفمندی یارانه‌ها به‌گونه‌ای است که آنها را تشویق به راه‌اندازی تورهای اقساطی کرده است. سود این تورها با نرخ 5/2 درصد برای متقاضیان سفر محاسبه می‌شود. خنجری می‌گوید: در مدت 2ماه گذشته که اقدام به راه‌اندازی این تور کرده است تاکنون 200 مسافر برای حضور در آن اعلام آمادگی کرده‌اند.
آنطور که او می‌گوید اکنون شرکت‌های خدمات گردشگری به این فکر افتاده‌اند که تورهای داخلی را نیز به‌صورت اقساط برگزار کنند تا مسافرانی که بیشتر علاقه‌مند به سفر هستند تا کیفیت خدمات‌رسانی آژانس‌های مسافرتی نیز راهی برای سفر داشته باشند.
