مردی که پساز 11 سپتامبر بهمدت یک دهه کسی از او اطلاعی در دست نداشت و هر چند وقت یکبار پیام صوتی یا ویدئویی او از نقطهای نامشخص به تیتر اول رسانههای کشورهای غربی تبدیل میشد اکنون به گفته مقامهای دولت اوباما، دیگر زنده نیست و حالا دیگر کسی نمیداند مقامهای واشنگتن بهچه بهانهای میخواهند ادامه حضور نظامی و جنگ در منطقه را توجیه کنند؛ هر چند در سالهای اخیر بسیاری تصور میکردند اسامه بنلادن، دشمن افسانهای آمریکا در نقطهای دورافتاده در غارها زندگی میکند اما اکنون مقامهای آمریکا اعلام کردهاند که یگان کماندویی آنها در پاکستان او را در پناهگاهی بسیار گران قیمت در منطقهای در 61 کیلومتری اسلام آباد، پایتخت پاکستان هدف قرار دادهاند تا رئیسجمهوری آمریکا بتواند در نطقی احساسی نهایت استفاده را از این مسئله برده و در اتاق شرقی کاخ سفید با ژستی قدرتمندانه اعلام کند: «عدالت اجرا شد.»
هنوز نقاط مبهم زیادی درباره این عملیات که گفته میشود توسط تیم کوچکی از کماندوهای آمریکایی با حمایت بالگردهای نظامی در شهر ابیتآباد صورت گرفته است وجود دارد. برخی شاهدان از شنیدهشدن صدای پرواز بالگردها در این منطقه در تاریکی شب و صدای تیراندازی گسترده و انفجار خبر دادهاند. گفته میشود بر خلاف تصور بسیاری اسامهبنلادن حداقل از 5 سال پیش در پناهگاهی چند میلیون دلاری با دیوارهایی به ارتفاع 6 متر زندگی میکرده است که در آن هیچ خط تلفن یا اینترنتی برای جلوگیری از امکان ردیابی وجود نداشته است. باراک اوباما رئیسجمهوری آمریکا در نطق ویژه خود برای اعلام خبر کشتهشدن اسامه بنلادن گفت که از ماه آگوست سال گذشته مقامهای این کشور اطلاعاتی درباره مخفیگاه بنلادن به دست آوردند و سرانجام هفتهپیش با تکمیل شدن این اطلاعات دستور انجام عملیات علیه رهبر القاعده صادر شد. مقامهای سازمان سیا اعلام کردهاند که ردیابی یک پیک مورد اعتماد بنلادن و زیرنظر گرفتن او توانسته است آنها را به مخفیگاه مجللی که مشخص نیست توسط چه کسی در اختیار رهبر القاعده قرار گرفته برساند. دستور عملیات زمینی در پاکستان در حالی صادر شد که غیراز متحدان آمریکا حتی مقامهای اسلامآباد هم از ماجرا خبر نداشتند. مقامهای آمریکایی میگویند که لئون پانتا، رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا(سیا) مسئولیت این عملیات سری را بهعهده داشته و بهصورت مستقیم تصاویر آن را از راه دور مشاهده میکرده است. در جریان حمله به این پناهگاه علاوه بر اسامه بنلادن، یکی از پسران او، 2 پیک مورد اعتماد و یک زن کشته شدهاند. مقامهای آمریکایی گفتهاند که مرد شماره یک القاعده پس از مقاومت با شلیک یک گلوله در سرش زندگیاش به پایان رسیدهاست.
ساعاتی پس از اعلام خبر کشتهشدن بنلادن مقامهای آمریکا اما از انداخته شدن جسد رهبر القاعده به دریا خبر دادند. مقامهای آمریکایی مدعی شدند به خاطر احترام به مسائل شرعی دفن جسد بنلادن در حداکثر 24 ساعت بعد از مرگ، جنازه او را به دریا انداختهاند. ازسوی دیگر در بیانیهای عجیب از سوی آمریکاییها آمدهاست که چون کشوری حاضر نشده جسد بنلادن را برای دفن تحویل بگیرد، این جسد به دریا انداخته میشود. اما بهنظر میرسد دلیل اصلی رهاکردن جسد در دریا فرار از پاسخگویی در مورد صحت ادعا یا جلوگیری از تبدیل شدن محل دفن بنلادن به مقبره و محلی برای زیارت و تجمع طرفدارانش بودهاست. پناهگاه 3 طبقهای که محل اقامت بنلادن اعلام شده است به گفته افراد محلی در فاصله 180 متری از یک مرکز آموزشی ارتش پاکستان قرار داشته و با سیمهای خاردار و دوربینهای مدار بسته حفاظت میشده است.
مقامهای آمریکایی از خبر مرگ بنلادن بیشترین استفاده را کردهاند و تبلیغات درباره آن بدون شک سود بیشتری از جایزه 50 میلیون دلاری تعیینشده برای تحویل سر رهبر القاعده برای دولت اوباما خواهد داشت. گروهی از آمریکا در هیجان اعلام این خبر در مقابل کاخ سفید و اطراف محل برجهای دوقلوی تجارت جهانی در نیویورک جمع شدند و شادی کردند؛ مسئلهای که از موفقیت اوباما برای سوار شدن بر موج احساسات مردم خبر میدهد. پایان گرفتن افسانه بنلادن به یاد ماندنیترین شب را برای رئیسجمهور آمریکا رقمزد تا او با استفاده از «افسانه بنلادن» شانس ادامه حضورش در کاخ سفید برای دور دوم ریاستجمهوری را افزایش دهد؛ افسانهای که در طول یکدهه گذشته همیشه در همهجای جهان به درد آمریکاییها خورده است.
شبحی که همه به خونش تشنه بودند
بنلادن با مرگ خود به وعدهای که در سال 2006 داده بود، عمل کرد. وی آن سال در پیامی صوتی از تصمیم خود برای اسیر نشدن خبر داد و گفت قسم میخورم نمیرم مگر آنکه انسانی آزاد باشم. مرگ وی پایان بزرگترین عملیات جستوجوی تاریخ را رقم میزند که در جریان آن هزاران سرباز آمریکایی در افغانستان و دهها هزار سرباز پاکستانی در کوهستانهای صعبالعبور مرز 2کشور در خلال 10سال گذشته دنبال وی بودند. وی که در سال 1957 در عربستان سعودی به دنیا آمد، یکی از 50فرزند محمد بنلادن بازرگان ثروتمند سعودی بود. وی که نخستینبار در 17 سالگی ازدواج کرد، دستکم 23 بچه از 5 زن داشت. در زمانی که در دانشگاه عبدالعزیز در عربستان در رشته مهندسی عمران درس میخواند، تحتتأثیر عقاید دکتر عبدالله عظام از اعضای اخوان المسلمین فلسطین قرار گرفت. وی بنلادن را تشویق کرد برای جنگ با روسها در افغانستان جنگاوران عرب را به کار بگیرد. سپس این سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا سیا بود که ترتیبی داد تا وی بتواند به جنگ با روسها برود.
در دوران جنگ افغانستان، وی از حمایت تام و تمام آمریکا برخوردار بود اما در زمان تهاجم عراق به کویت که واشنگتن به عربستان نیروی نظامی فرستاد، بنلادن تدریجاً از حامیان سابق خود کناره گرفت. شبکه القاعده که بنلادن در سال 1988 تأسیس کرده بود، از سال 1993 و بمبگذاری در برجهای مرکز تجارت جهانی به آمریکا اعلام جنگ داد. بمبگذاری در محل استقرار نظامیان آمریکایی در عربستان و نیز سفارتخانههای آمریکا در تانزانیا و کنیا در سال 1998 نیز به القاعده نسبت داده میشود. اما بزرگترین عملیات القاعده حمله به برجهای مرکز تجارت جهانی در نیویورک و نیز پنتاگون در آمریکا با استفاده از هواپیماهای ربودهشده بود. جورج بوش رئیسجمهور وقت آمریکا این حمله را بهانه تهاجم به افغانستان قرار داد که طالبان زمامدار آن، بنلادن را زیر چتر حمایت خود گرفته بودند. از آن زمان تا دیروز بنلادن مانند شبحی بود که قویترین قدرت جهان به خونش تشنه بود.
همه رهبران القاعده
بنلادن سرشناسترین رهبر القاعده بود اما تنها رهبر این سازمان نبود. با کشته شدن او القاعده هنوز چند رهبر دیگر دارد.
ایمن الظواهری
این چشمپزشک مصری از پایهگذاران جهاد اسلامی مصر و جانشین بالقوه بنلادن بهعنوان رهبر القاعده است. او را مغز متفکر عملیات 11 سپتامبر هم مینامند. آمریکا برای سر او 25 میلیون دلار جایزه تعیین کردهاست.
ابویحیی اللیبی
مشهور به حسن قائد که پیش از پیوستن به القاعده، یکی از اعضای گروه مبارزان لیبی بود. پاکستانیها یک بار او را دستگیر کردند و به آمریکاییها در پایگاه بگرام سپردند اما 5 سال پیش از آنجا گریخت.
خالد الحبیب
این مرد نقابدار مصری یا مراکشی است. در سال 2008 او به فرماندهی نظامی القاعده که مسئولیتی مهم در این سازمان است منصوب شد. تصویر واضح و مشخصی از چهره او وجود ندارد.
عدنان شکری الجمعه
در سال 2010 این مرد به فرماندهی کل شورای عملیات خارجی القاعده منصوب شد. او 15 سال در آمریکا زندگی کرده و تنها فرمانده القاعده با چنین سابقهای است.
عطیه عبدالرحمان
این مرد لیبیایی در نوجوانی به اسامهبنلادن در افغانستان پیوست و اکنون جایگاه مهمی در القاعده دارد. او در همپیمان کردن گروههای خارج از منطقه با القاعده شهرت دارد.
سیفالعادل
این مرد 40 ساله مصری زمانی مسئول تامین امنیت بنلادن بود و اتهام سرنگونی دولت مبارک در مصر را نیز در کارنامه خود دارد. گفته میشود که او اکنون با سعد پسر بنلادن است.
در حاشیه
در جریان عملیات کماندوهای آمریکایی برای کشتن اسامه بنلادن رهبر تشکیلات القاعده،2 همسر وی بازداشت و یکی از پسرانش کشته شد.
دولت آمریکا از بیم انتقامجویی القاعده، به همه اتباع خود در سراسر جهان هشدار داد. نیروهای امنیتی در بسیاری از کشورهای جهان از جمله عراق به حالت آمادهباش درآمدهاند.
افغانستان و هند حضور بنلادن در مخفیگاهی در قلب پاکستان را نشانه آشکاری از حمایت پاکستان از تروریسم خواندهاند.
گروههای نزدیک به القاعده در وبلاگهای خود اعلام کردهاند که اگر خبر کشته شدن بنلادن درست باشد از آمریکا انتقام سختی خواهند گرفت.
گروه اخوانالمسلمین مصر اعلام کرد که بنلادن نماینده اسلام نبود. این گروه از آمریکا خواست از عراق و افغانستان خارج شود.