چند روزی تا افتتاح پروژه باقی نمانده و تعداد زیادی کارشناس، مهندس و کارگر مشغول تلاش برای افتتاح موزه هستند.برای ورود به موزه 4 در ورودی در نظر گرفته شده است؛ 2 در کنار متروی حقانی و 2 مسیر ورودی دیگر در پارک طالقانی. برای نخستین بار باعنایت شهرداری تهران طبق معماری روز و طراحیهای منحصر بهفرد موزه دفاع مقدس در ایران ساخته شد و با تلاش کارشناسان مصادف با سالروز شکوهمند آزادسازی خرمشهر به افتتاح میرسد.در محوطه موزه، عطر گل و گیاهانی که در محوطه آن کاشته شدهاند، نوازشگر روح تمام بازدیدکنندگان است. فرقی نمیکند پیاده باشی یا سوار صندلی چرخدار؛ راه برای تمامی افراد هموار است.
در همان ابتدای راه ورودی، خاطرات ایثارگری در 8 سال دفاع مقدس برای تمام شهروندان تداعی میشود و برای کسانی که با عطر و بوی آنروزها بیگانه نیستند، دنیای جدیدی ساخته میشود؛ دنیایی که 8سال دفاعمقدس را تعریف میکند، یادگاریهای به جا مانده از جنگ به نشان توپ و تانک و سلاح و عکسهای شهیدان بر دیوارهای بلند و سفید رنگ موزه تجسم آن ایام را برای تمامی شهروندان ساده میسازد. مهمترین ویژگی این پروژه بهکارگیری تصویر و تکنولوژی صدا برای به تصویر کشیدن ایام 8سال دفاع مقدس است، در تمامی مدت حضور در موزه دوران جنگ با بهکارگیری از تصاویر مجازی واقعیتها، مستندها و روایتهای تاریخی امکان حضور برای بهجاماندگان، تاریخ جنگ تحمیلی را فراهم میکند. موزه شامل دو گالری از اسناد جنگ، کتابخانه و یک آمفیتئاتر به همراه یک سینما سهبعدی 500 نفره چند منظوره است.
در کشورهای دیگر این موضوع از اهمیت خاصی برخوردار است هرچند که با مفهوم شهادت و پایداری بیگانه باشند به نشان عبرت آموزی و برای احترام به کشتهشدگان جنگ ساخت و سازهای نمادین انجام میدهند و به احداث موزه جنگ میپردازند؛ حتی اگر خود، قاتلین تاریخ باشند.
موزه جنگ مسکو یکی از نمونههایی است که در سال1993 ساخته شده و در پارک بزرگی به نام پارک پابدی (پارک در داخل ساختمانی که به شکل نیمدایره ساخته شده، قرار دارد و بخش دیگر در داخل فضای آزاد است) بخشی از تسلیحات نظامی به همراه تصاویری از صحنههای جنگ، اسامی کشتهشدگان جنگ در داخل ساختمان و ادوات نظامی بزرگ مانند تانکها و توپها و هواپیماهای جنگی در فضای آزاد مستقر شده است. که تا حدودی میتوان آنرا با موزه دفاع مقدس از لحاظ ساختاری مقایسه کرد.
موزه دفاع مقدس شامل 7سالن نسبتاً مجزاست، در این سالن که اصطلاحاً آستانه نام دارد، شرح مختصری از سلسله وقایع تاریخی و رخدادهایی که از سال 1342تا 17 شهریور 1357 و وقایع بعدی که منجر به پیروزی انقلاب اسلامی است؛ به نمایش درخواهد آمد. بعد از مرور این خاطرات به راهروی نسبتاً پهنی میرسیم که دور تا دور آن نمایشگرهای بزرگی هجوم وحشیانه رژیم بعث عراق را نمایش میدهند. از صدای شلیک گلوله، انفجار بمب و فریاد مظلومانه مبارزان راه حق به درد خواهی آمد و قدمها را یکی پس از دیگری آهستهتر برخواهی داشت، پس از آن حس کنجکاوی برای به نتیجه رسیدن داستان بیشتر از پیش میشود، حس سردرگمی و ترس تمام وجودت را فرامیگیرد، در ادامه به تصویر دفاع نسلهای مختلف مردم در جبهههای جنگ ایران در برابر ظلم استبداد میرسی.
سالنها و تصاویر همانند یک فیلم سینمایی از مقابل چشمانت میگذرند، تا جایی که بالاخره دفاع و اتحاد ملت ایران سازماندهی میشود و راه برای پیروزی و پیشروی باز میشود به راهت ادامه میدهی. در پی هر دفاع و مقاومتی جوانی به شهادت میرسد، در این سالن نمایشگرها، رشادتها و مقاومت شهیدان 8سال دفاع مقدس را به تصویر میکشند. در اینجا مفهوم شهادت را میتوانی آنگونه که نسل مبارز دیدهاند درک کنی. بالاخره پس از دیدن تمام تلخیها و سختی 8سال دفاع مقدس به سالنی که تمام نمایشگرها به پیروزی و آزادسازی شهرها میپردازد، میرسی. با دیدن این تصاویر و فهم حفظ تمامیت ارضی کشور در سالهای جنگ بدون واگذاری یک وجب از خاک ایران، پیروزی به بزرگی نامش برایت افتخار آفرین است. در آخر با شرح رحلت بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امامخمینی(ره) و نمایی از حسینیه جماران و انتخاب رهبر معظم انقلاب و صحنههایی از تظاهرات مردم در 22بهمن پرداخته میشود.
سمبل آزادی
در مسیر راه خروجی موزه به مسجدی که طراحی مسجد جامع خرمشهر را دارد میرسیم. مسجد بهعنوان یک نماد شکر برای آزادسازی شهر خرمشهر ساخته شده است که از لحاظ زیبایی ظاهری و معماری در نوع خود بینظیر است.
قهرمانی از جنس بلور
پس از بازدید قسمتهای مختلف موزه دفاع مقدس پی بهوجود کسانی میبری که در برابر هجوم وحشیانه رژیم بعثی ایستادگی کردند. در جامعهای که جوانان آن بدون شناخت از دنیای اطرافشان قهرمانها و اسطورههایی از جنس کاغذ و پوستر انتخاب میکنند، ساخت چنین موزههایی الزامی است، قهرمان و قهرمانپروری میتواند، راه مناسبی برای انتخاب الگو جوانان باشد.
شجاعت قهرمانها، فاکتور مهمی برای قهرمان شدنشان است، آن خلأیی که غالباً در اثر ترس در وجود آدمها پیدا میشود جایگزینی به اسم شجاعت دارد؛ شجاعت در صحبت کردن، در برخورد اجتماعی و شجاعت در دفاع از میهن... .
دکتر محمد بیات، در توضیح همین موضوع به نکته جالبی اشاره میکند. به گفته وی احداث چنین موزههایی بهخصوص اقدامی که در 8سال دفاع مقدس در ایران رخ داده است الزامی است. در تمامی اقوام، آثار باستانی و آثار گرانبهای تاریخی در موزه نگهداری میشود تا افتخار و میراثی برای نسلهای آینده باشد، و ساخت و احداث موزه دفاع مقدس یکی از بهترین راههاست که بتوانیم الگوسازی برای جوانانی که از مفهوم دفاع دور بودهاند، نهادینه کند و به یک ارزش تبدیل کند، در واقع تأثیری که فرزندان مملکت از بازدید این موزه برمیگیرند، میتواند به فهم زحمتی که پدران آنها برای حفظ تمامیت ارضی این کشور کشیدهاند، کمک کند، همین امر موجب زمینهسازی در ترویج فرهنگ مقاومت و پایداری میشود؛ مسئلهای که در تمامی جوامع به آن توجه شده است و خوشبختانه در کشور ما بستری برای این امر فراهم شده است.
خالق حماسه جاودان
موزه دفاع مقدس به لحاظ ساختوساز و زیبایی معماری تجربهای بینظیر در ساخت و ساز شهری محسوب میشود، دیوارهای بلند، با سقفهای مدرن، سالنهای مجهز به نمایشگرهای بزرگ، از ویژگیهای این پروژه محسوب میشود.
مهرداد مال عزیزی، طراح پارک آب و آتش درخصوص زیباسازی و ساخت و ساز شهری به معماری و طراحی منحصر بهفرد این موزه اشاره میکند و میگوید: با توجه به اینکه اراضی عباسآباد تهران مختص فضای سبز بوده است، ساخت و ساز در این محدوده میتوانست با فضایی غیربسته صورت گیرد، زیرا که این محدوده نبض تنفسی شهر تهران محسوب میشود. در بسیاری از کشورها که از لحاظ آلودگی با شهر تهران قابل قیاس نیستند از موزههایی در فضای سبز استفاده میشود. مانند موزه جنگ کشور یونان در شهر آتن که در فضایی باز به نمایش درآمده. ولی به لحاظ طراحی و تجهیزات مدرن و بهکارگیری تکنولوژی تصویر، به طراحی مدرن این موزه نمیتوان خرده گرفت. زیرا ساخت این موزه به هر شکلی که باشد، هیچ کاستی در امر معنوی آن بهوجود نمیآورد و تأثیری که به لحاظ فرهنگی به جامعه تزریق میشود، غیرقابل انکار است.
مجموعه آثار هنری و باستانی و تاریخی به نمایش در آمده در موزههای ایران، چشماندازی جامع از تاریخ و فرهنگ کشور را در برابر دیدگان بازدیدکنندگان خود به تصویر میکشد، آنچه که ساختوسازهایی از این قبیل چه به لحاظ زیبایی و چه از نظر معماری برای نسلهای آینده بهجا میگذارد، میتواند رشادتهای نسلی را تعریف کند و بسازد.