تصادف سال گذشته 3یوزپلنگآسیایی که در حال عبور از بزرگراه آسیایی مشهد در مرز شمالی پارک ملی خارتوران و در حال خروج از مرزهای منطقه توران تلف شدند، تصویربرداری از یوز‌پلنگی که در پناهگاه حیات وحش دره انجیر دیده شده، اما در پارک ملی سیاهکوه اردکان 3توله به دنیا آورده بود و حضور دوباره یوزپلنگ در پناهگاه حیات وحش خوش ییلاق، بعد از نزدیک به 3دهه دوری از این منطقه، همه نشان‌دهنده آن است که جابه‌جایی‌های یوزپلنگ بسیار بیشتر از آن چیزی است که تا به حال گمان می‌شد.اینکه این جابه‌جایی‌ها به‌دلیل قلمرو طلبی یا صرفا نتیجه مهاجرت است، نیاز به بررسی دقیق‌تر دارد اما نکته قابل توجه این است که زیستگاه‌هایی که با یکدیگر ارتباط دارند بسیار راحت‌تر می‌توانند جابه‌جایی‌های یوز را سامان دهند و مهم‌تر از آن جمعیت‌های مختلف یوزپلنگ را که از هم جدا افتاده‌اند با یکدیگر مرتبط کنند، به‌ویژه مناطقی که وسعت بالایی دارند و راه‌های ارتباطی آنها با زیستگاه‌های دیگر یوز هنوز با موانع خطرناکی مانند جاده‌های پرتردد قطع نشده‌است. نمونه این زیستگاه‌ها برای یوز در کشور البته اندک است و نیازمند توجه بیشتر.
ازجمله زیستگاه‌های گسترده و یکپارچه یوزپلنگ در کشورمان پارک ملی کویر است. پارک ملی کویر از زمان‌های گذشته جزو بهترین زیستگاه‌های یوزپلنگ بوده است. در سال‌های دهه 70 که امید زیست یوزپلنگ از کشور رخت بربسته بود، این گزارش‌های گاه‌و‌بی‌گاه پارک ملی کویر بود که امید ادامه حضور یوزپلنگ در کشور را در دل دوستداران حیات وحش زنده نگاه می‌داشت. اما در سال‌های اخیر گزارش‌های یوز در پارک ملی کویر به‌شدت کاهش پیدا کرده است. پس از 8 سال که هیچ تصویری از یوزپلنگ در پارک ملی کویر به‌دست نیامده بود، اخیرا با کارگذاری نزدیک به 40 دوربین تله‌ای توسط پروژه یوزپلنگ آسیایی در منطقه
37 تصویر از یوز به‌دست آمد که در کمال تعجب 33 تصویر آن متعلق به یک قلاده یوز بود. تصاویر باقیمانده هم وضوح لازم برای تطابق خال‌های یوزپلنگ برای بررسی تصویر را نداشتند و ممکن است متعلق به همان یوزپلنگ باشند. این مسئله نگرانی‌هایی را به‌وجود آورده که تعداد یوزهای پارک ملی کویر کمتر از آن چیزی است که تا به حال برآورد می‌شده است؛ مسئله‌ای که لزوم توجه به زیستگاه‌های پشتوانه پارک ملی کویر که می‌توانند پذیرای جمعیت‌های دیگری از یوز باشند را دوچندان می‌کند.
خارو، زیستگاهی مناسب برای یوز
مهم‌ترین و بکر‌ترین زیستگاه‌هایی که در نزدیکی پارک ملی کویر واقع شده است زیستگاه‌های شمالی شهرستان اردستان و در رأس آنها منطقه شکار ممنوع خارو است. منطقه شکار ممنوع خارو که با مساحت 100هزارهکتار با فاصله اندکی از مرزهای جنوبی پارک ملی کویر واقع شده است، قبل از حفاظت در سالیان گذشته از مهم‌ترین شکارگاه‌های استان اصفهان و دشت کویر مرکزی شناخته می‌شده است. تا قبل از سال 1363 که گورخر دیگر از پارک ملی کویرگزارش نشد، گله‌های گورخر در منطقه خارو مرتبا توسط مردم محلی دیده می‌شدند و این منطقه آخرین زیستگاه گورخر استان اصفهان در این سال‌ها بوده است. این منطقه همچنین زیستگاه مناسبی برای جبیر، قوچ و میش و کل وبز هم هست. گزارش‌های مردم محلی از حضور یوزپلنگ در این منطقه کاملا قابل توجه است. در اواخر دهه70، یکی از شکارچیان اقدام به زنده‌گیری دو توله یوز در این منطقه کرد که البته از سرنوشت دقیقشان اطلاعی در دست نیست. در 5 سال گذشته هم دامداران و به‌ویژه شترداران چندین بار یوز را در این منطقه دیده‌اند.
منطقه شکار ممنوع خارو از نظر منابع آبی نیز وضعیت نسبتا مناسبی دارد و با توجه به حضور اندک دام در منطقه (البته شتر در منطقه حضور دارد) و دوری از منابع انسانی آرامش نسبی برای جمعیت حیات وحش منطقه وجود دارد. با توجه به
صعب العبور بودن نسبی راه‌های موجود دسترسی به منطقه شکار ممنوع خارو و حفاظت اداره محیط‌زیست اردستان، در حال حاضر این منطقه از نظر طعمه‌های یوزپلنگ نسبتا جمعیت مناسبی دارد و گرچه تا به حال رسما یوزپلنگ در منطقه گزارش نشده است ولی با توجه به گزارش‌های مردمی فراوان از یوز، با حفاظت مستمر از این منطقه می‌توان انتظار گزارش رسمی و مستند یوز از منطقه را داشت.
این منطقه کاملا دور از روستاهای اردستان واقع شده و جنوبی‌ترین مرز منطقه شکار ممنوع خارو با شمالی‌ترین روستاهای اردستان حدود 80کیلومتر فاصله دارد که خود نشان‌دهنده بکر بودن منطقه است. گرچه متأسفانه در حال حاضر تعداد اندکی معدن در منطقه وجود دارد که البته فعالیت‌شان کم است.
منطقه‌ای مناسب برای جابه‌جایی یوز‌ها
با توجه به اینکه بین مرزهای شمالی منطقه شکارممنوع خارو و مرزهای جنوبی پارک ملی کویر، هیچ جاده، روستا یا مانعی وجود ندارد، منطقه شکارممنوع خارو در حال حاضر تنها منطقه‌ای است که می‌تواند پذیرای مهاجرت و جابه‌جایی‌های یوزپلنگ از پارک ملی کویر باشد و فضای حیاتی، برای رساندن جمعیت‌های جداافتاده یوزپلنگ در دشت کویر مرکزی را در اختیار یوز بگذارد.
باید توجه کرد که زیستگاه‌هایی مانند کوه‌های بند انارک در شرق و در حوزه شهرستان نایین و کوه‌های یخاب در حوزه شهرستان کاشان و کوه‌های شمالی منطقه بادرود نطنز، همگی از شکارگاه‌های قدیمی و معروف استان اصفهان هستند و گزارش‌های محلی از حضور یوز در 2دهه گذشته در اکثر این مناطق وجود دارد و حفاظت از منطقه شکار ممنوع خارو در حقیقت حلقه اتصال تمامی این مناطق به پارک ملی کویر است و می‌تواند راه را برای حفاظت از این مناطق که همگی به‌رغم ارزش‌های بالای زیستگاهی‌شان به‌صورت آزاد اداره می‌شوند، هموار کند و باید توجه کرد که به‌دلیل قرار‌گیری این مناطق در حاشیه دشت کویر مرکزی تقریبا هیچ مانعی برای مهاجرت بین این زیستگاه‌ها وجود ندارد و تمام این مناطق می‌توانند مانند خون تازه‌ای برای پارک ملی کویر عمل کنند و در حقیقت یک زیستگاه یکپارچه بسیار گسترده در اختیار یوز و دیگر گونه‌های نادر دشت کویر مرکزی قرار دهند.
در حال حاضر مهاجرت بین پارک ملی کویر و منطقه شکارممنوع خارو، به‌ویژه در مورد قوچ و میش مرتبا گزارش می‌شود و گله‌های قوچ و میش در حال گذار بین دو منطقه حتی در گله‌های بزرگ، توسط مردم محلی گزارش شده‌اند.
با توجه به اینکه در منطقه شکار ممنوع ( با توجه به قوانین موجود) نمی‌توان با دست‌اندازی به منطقه و مواردی مانند چرای دام و احداث جاده و معدن برخورد کرد، ضروری است این منطقه به منطقه حفاظت شده ارتقا یابد. این زیستگاه که حکم پشتوانه‌ای برای پارک ملی کویر دارد و تا به حال به‌دلیل صعب العبور بودن از آسیب مصون مانده، همچنان مصون بماند.
