اما لازمه تداوم این الگو در زندگی امروز درک فلسفه آن همپای زمان و نیالودن پیام عاشورا و شعائر آن به تحریفات و زنگار زمانه است.
در عصر دانش و اطلاعات و با وجود مخاطبینی که مجهز به سواد و مهارت خواندن و ارتباط برقرار کردن هستند و نیز در شرایطی که تولید کالاهای فرهنگی شکلی جهانی پیدا کرده، مصونیت باورهای دینی در مقابل شبهات و پرسشهای گوناگون و نیز تحکیم و تقویت این باورها در نسل جوان امروز نیازمند مستندات عقلی و استدلالی از یکسو و ایمان قلبی و وجدانی از سوی دیگر است.
بسیج احساسات و عواطف دینی در چنین ایام و مناسبتهایی اگرچه در جای خود امری لازم و ضروری است اما در عصر جدید بهتنهایی کفایت نمیکند و قادر نیست هویت دینی نسل جوان امروز و فردا را تحکیم کند.
بیم آن میرود که تأکید یکجانبه بر عواطف و احساسات و ظواهر و رفتارها به ضعف و سستی بنیادهای معرفتی و ایمانی اعتقادات دینی در نسل جوان جامعه بینجامد.
تبلیغات و مجالس و محافلی که به مناسب ایام عاشورا شکل میگیرد با کمال تأسف از چنین نقاط ضعفی رنج میبرد. مجالسی که باید بر شعور و آگاهی مخاطبان بیفزاید با میدانداری مداحان و نوحهسرایان بیشتر مهیج و شورآفرین است.
در گرمای بازار نوحهسرایان، علما، دانشمندان و فضلا و روحانیون به حاشیه رانده شدهاند. نگاهی به تبلیغات اینگونه مجالس در سطح شهرهای بزرگ نشان میدهد در بسیاری از این محافل از علما و فضلا خبری نیست و محور، مداحان و نوحهسرایان هستند.
محتوای برخی از اشعار و نوحهها نیز وضعی به مراتب اسفبارتر دارد، اشعار کمترین نسبتی با واقعیت زندگی و قیام امام حسین(ع) و یاران او ندارد. سرشار از تحریفات تاریخی، سست و بدون مستندات عقلی و نقلی است. برخی اشعار نوعی خدشه به ساحت مقدس ائمه است و بعضی دیگرنیز شبههانگیز و منشأ سوءتفاهمات و دستاویزی برای تفرقه در امت اسلامی است.
اشکال جدیدتر و امروزین اشعار و نوحهها تقلیدی از خوانندگان گذشته یا خارج از کشور است و در مواردی اشعار بدون کمترین تغییر عیناً تکرار ترانههای گذشته و جدید و یادآور خاطرههایی است که نسبتی با فرهنگ عاشورا و این ایام ندارد.
نکته قابل توجه دیگر در مورد عزاداریها این است که نقش مساجد به عنوان پایگاههای اصیل و اصلی دینی در ایام عاشورا کمرنگ است، در مقابل، تکایا و هیأتها رونقی افزون دارند. اگرچه شکل مردمی، خودجوش و غیردولتی عزاداری در قالب هیأتها مثبت و سازنده است، اما این مسئله با آسیبهای جدی نیز همراه است.
فقدان مکان مناسب و اشغال خیابانها و کوچهها و مشکل کردن عبور و مرور مردم، نبود قاعده و نظم زمانی خاص برای عزاداری و ایجاد آلودگی صوتی تا پاسی از شب، استفاده از شمایل و تصاویر ائمه که چند سالی است به تقلید از برخی کشورهای عربی همسایه رواج یافته، همچنین علمکشی و قمهزنی که گذشته از اشکال شرعی، از نظر اجتماعی نیز مخل نظم و جرم محسوب میشود، برخی از مشهودترین آسیبهای این شکل از عزاداری است.
خوشبختانه اخیراً گروهی از علما نسبت به میدانداری مداحان و نوحهسرایان در مجالس عزاداری و تحریفاتی که از جانب این گروه در مورد قیام امام حسین(ع) انجام میشود به جد هشدار دادهاند. امید میرود دستگاههای مسئول تبلیغات دینی با جدیت این موضوع را دنبال کنند.
از سوی دیگر نیروی انتظامی نیز امسال ضمن تعیین ساعت 24 برای پایان مجالس عزاداری، قمهزنی و نصب شمایل ائمه را غیرقانونی اعلام کرده و نوید داده است از سال آینده نیز با علمکشی و سایر اعمال و رفتارهایی که مغایر با شئونات مذهبی و ساحت مقدس ائمه معصومین است برخورد خواهد کرد.