ولی بیشتر این تعریف جا افتاده که سوز و گدازخوانی از اهل بیت و ائمه را مداحی می‌دانند. در حالی که خود سوز و گداز خوانی به مرثیه‌سرایی و مدح که همان خواندن غزلیات و اشعار در آواز و ریتم‌های ایانی است، منشعب می‌شود.
آنچه امروزه به عنوان مداحی، یاد می‌شود، درواقع مداحی نیست، روضهخوانی است که پیش از اینها در مقاتل خوانده می‌شد و این مقاتل‌خوان‌ها که از آنها با عناوین دیگری چون منبری‌خوان و روضه‌خوان و... نیز یاد می‌شود حتی با دکلمه نیز اقدام به خوانش اشعاری در مدح اهل بیت می‌کرده‌اند.
در حالی که مداح، در درجه اول نیازمند یک صدای خوب با وسعت بالاست. این عده که از آنها با عنوان مداح یاد می‌شود، صرفاً اسم مداح را با خود یدک می‌کشند چرا که نه از فنون مداحی بهره‌ای برده‌اند و نه اصول آن را می‌شناسند. اینها یا دکلمه می‌کنند و یا روضهخوانی! امروزه وضع طوری است که حتی تعزیه‌خوان‌ها نیز جزو مداح ها محسوب می‌شوند.»
حاج علیرضا نهادی، مدیر مسئول مؤسسه مکتب‌الذاکرین، که خود از مداحان بنام اهل بیت است، نظراتی مشابه با حبیبان دارد. او مداحی رایج را مغایر با اصل مداحی دانسته و می‌گوید: «مداحیهای امروز، بیشتر با مطربی، خرافه و ابتذال عجین شده و کاملاً باتعریف آنچه، اصولی مطرح است، فرق داشته و مغایر است.
مداح به کسی گفته می‌شود که اشعاری در مدح اهل بیت را با لحن و سبک خاص اجرا کند، نه گزافه‌گویی کرده و غلو کند. کلمات و اشعار نیز باید در سطح و شأن ائمه باشد و در ستایش آنها باشد تا شأنشان را پایین نیاورد. مداحی باید زینت اهل بیت باشد و بس!»
مداحی امروزه به دور از همه آنچه که باید در مداحی رعایت شود، راه خود را پیش گرفته و به سمت و سویی تازه‌تر می‌رود. در این میانه، همسو کردن تفکر مداحان، با واقعیات مداحی، کار چندان ساده‌ای نیست.
نیاز به همسو کردن این امور با امر مداحی، قطعاً نیاز دیگری را می‌پروراند. شاید تأسیس مؤسسه فرهنگی مذهبی مکتب‌الذاکرین اهل‌بیت عصمت(ع) در سال 69، می رفت که کم کم پاسخی برای این نیاز باشد حاج حسن نادری مدیر اولین آموزشگاه رسمی مداحی در ایران با اشاره به سیاست‌گذاری‌های آموزشی این مؤسسه تعریف این مؤسسه از مداحی را این‌گونه بازگو می‌کند که: «مداحی اهل بیت(ع) هنری است الهی- و والا که در حقیقت اگر کسی از این هنر برخوردار باشد، همراه با این هنر می‌بایست متعهد به اسلام باشد، متخلق به اخلاقی اسلامی بوده، ظاهری مناسب داشته و مطالبی که آنها را در قالب شعر عرضه می‌کند مطابق با شأن اهل بیت باشد و آنها را زیر سؤال نبرد. ضمن اینکه تمام آنچه را که می‌خواند، از بر باشد.»
با این اوصاف تمامی آنهایی که این روزها در مدح ائمه اطهار(ع) و اهل بیت می‌خوانند به دلیل این که حداقل یکی از این موارد را با خود ندارند، از نظر بزرگان جامعه مداحی، مداح خوانده نمی‌شوند.
البته اغلب آنها که این روزها به عنوان مداح مطرح شده‌اند نه تنها مداح نبوده بلکه هیچ یک از ویژگی‌ها و شروط مداح بودن را نیز با خود ندارند بسیاری از قطعاتی که در مدح اهل بیت اجرا شده‌اند، این روزها دارای ملودی و آهنگ خاص بوده و به کمک قطعات شنیده شده توسط مردم و بازسازی آنها، به خورد مردم داده می‌شود، غافل از این که هیچ یک از این شگردها مداح را مداح نمی‌کند.
به گفته حاج سید مرتضی طاهری: «اگر منظور از مداحی، تعریف رایج در جامعه است باید گفت که هیچ یک از اینها مداحی نیستند. به عنوان کسی که سال‌های سال در این رشته فعال بوده‌ام معتقدم که بسیاری از آنها که از نظر مردم مداح به حساب می‌آیند، اصلاً مداح نیستند مثلاً این اتفاق افتاده که یک نفر صدای خوبی داشته و در موقعیت مناسبی که قرار گرفته توانسته جایی بخواند و نزد عوام مطرح شود.
سؤالی که مطرح است این است که اینها در طو ل سال کجا هستند و چه می‌کنند؟ مداح کسی است که از این راه امرار معاش کرده و زندگی می‌کند. ممکن است کارهای دیگری هم انجام دهد ولی در کل با این قضیه به شکل حرفه‌ای برخورد می‌کند. اخیراً مشاهده می‌شود که عده‌ای، آهنگ‌های نامربوط را که صد البته مناسبتی با مداحی ندارند را شعر گذاشته و در مراسم مربوط به ائمه، می‌خوانند.
در واقع می‌‌خواهند یک سبک جدید و متنوع پدید آورند که این راهش نیست. ایجاد تنوع و استفاده از سبک و سیاق‌های جدید در امر مداحی لازم است ولی این کار با اصل مداحی، تناقض دارد.
منظورم استفاده از ابزار و وسایل آهنگسازی است. مداحی باید، خود، مداحی باشد، بدون نیاز به ابزار و وسایل!» این در حالی است که نسل جدید حتی ممکن است مداحیهای بسیار اصولی را نیز نپسندند. مثلاً مداحی‌ای که 15-10 سال گذشته در جامعه رواج داشت مورد پسند عام واقع نمی‌شود و نسل جوان نمی‌توانست با آن ارتباط برقرار کند.
وقتی نیاز به نوگرایی احساس می‌شود نباید به سمت و سوی تقلید و دریوزگی رفت، باید از دیگران متفاوت بود. به گفته مرتضی طاهری، مداحل اهل بیت(ع): «ما برای این که از دیگران متفاوت باشیم و تن به تقلید و گوایی ندهیم، خودمان اشعارمان را می‌نویسیم، خودمان آهنگ می‌سازیم و خودمان تدوین می‌کنیم. خیلی از مداح‌های امروزی این طور نیستند و سبکشان، همان سبک مداح‌های قدیم است. اگر تقلید از مداح‌های گذشته نبود، امروز کمتر کسی مداح شده بود.»
بحث استفاده از ملودی‌های آنچنانی در امر مداحی آنقدر بالا گرفته که ذهن بسیاری از اهالی فن را مشغول به خود کرده است. مخالفت‌ها با چنین امری بیشتر از موافقت‌هاست. به‌جرأت می‌توان گفت که اغلب بزرگان امر مداحی، این شگرد را، شگرد غلطی در جذب مخاطب می‌دانند، به طوری که آقای نهادی معتقد است: «صرف آهنگین خواندن یک شعر با سوز و گداز کسی را مداح نمی‌کند.
اصلاً ما در تعریف مداح و نوحه‌خوان هنوز که هنوز است مشکل داریم. نوحه‌خوان با مداح فرق دارد. هر کسی می‌تواند نوحه‌خوان باشد حتی مداح، اما هر نوحه‌خوانی نمی‌تواند مداح باشد. خیلی‌ها نوحه می‌خوانند اما نمی‌توانند مداحی کنند. مداح کسی است که اشعار، قصاید و غزل‌هایی را که در مدح ائمه سروده شده خوب اجرا کند.
این هنر خوب خواندن است که از او یک مداح می‌سازد. آن‌طور که ما شاهدیم در هیأت ها طرف 20سال است نوحه‌خوانی می‌کند اما نمی‌تواند یک بیت مدح بخواند. یک سری برای اینکه بازارشان بگیرد، آهنگ‌های آن طرف آبی را که شرعا هم مجاز نیستند، بازخوانی می‌کنند.»
جالب این است که هیچ ارگان، سازمان، اداره و فردی نمی‌تواند نظارتی روی چنین عملکردی داشته باشد. برای خواندن اشعاری در مداحی، نیازی به صدور مجوز و این چیزها نیست. شاید اگر در این امر نیز مانند بسیاری از امور دیگر مداحان برای خواندن مجبور به داشتن مجوز بودند، دیگر شاهد چنین مسائلی نبودیم اما به گفته بسیاری از اهل فن در حال حاضر، مداحی کشور، متولی ندارد و تا پرده‌های جامعه از این طریق دریده نشده است، باید فکری به حال آن کرد.
به گفته مدیرمسئول مرکز تربیت و پرورش مداح:«ما حتی برای روحانیت دادگاه ویژه داریم. اگر یک روحانی خلاف کند و خلاف او محرز شود، حتی این دادگاه می‌تواند تا مرز خلع لباس کردن او پیش برود. اما برای مداحان، چنین مرکزی وجود ندارد. ما حتی مرکز نظارت بر امر مداحی نیز نداریم. اگر جرم‌ها، جرم‌های محرزی مثل کلاهبرداری بود، حتما اقدام می‌شد ولی در مورد جرم‌های مداحی، چنین اتفاقی نمی‌افتد و کسی کاری به آنها ندارد. با گزارش نوشتن شما و گفتن‌های ما، نمی‌شود جلوی ابتذال در این کار را گرفت. باید قانونی نوشته شود تا به مرحله اجرا دربیاید.»
نوشتن قانون برای مداحان نیاز به گذراندن یک سلسله مراحل دارد؛ برنامه‌ریزی بلندمدت در جهت آموزش مداحی اصیل ، اصولی و خوب، یکی از این مراحل است و همچنین انتساب متولیان دلسوز برای مداحان که خود بتوانند مجریان و ناظران قانون باشند تا با آموزش نسل جدید، جای نسل قبلی مداحان پر شود، ضمن اینکه آموزش باید ادامه پیدا کند تا همین طور سلسله‌وار مداحان جدید جای مداحان گذشته را بگیرند وگرنه جامعه مداحی به جایی می‌رسد که دیگر فریادش به هیچ کجا نخواهد رسید.
بسیاری از مداحانی که امروزه در این مقوله به جایی رسیده و جایگاه خوبی دارند، مداحی مبتذل را قبول ندارند اما به گفته برخی از همین افراد که جایگاه خوبی دارند، دیگر فایده‌ای ندارد این همه دلسوزی! چرا که در برخی موارد ما خود تن به این ابتذال‌ها داده‌ایم.
به اعتقاد طاهری: «امروز ما مداح کامل و جامع، کم داریم و تعدادشان از 40نفر بیشتر نمی‌شود. مداح جامع و کامل کسی است که این حرفه را خوب بشناسد و در اجرای کار، بسیار عالی ظاهر شود و بتواند نظر بسیاری از علما و اهل فن را جلب کند. اما امروزه چنین مداحانی کم داریم.
حتی نمی‌شود از آنها تحت عنوان آسیب‌های مداحی یاد کرد. مداح، کسی است که ضمن داشتن تمام ویژگی‌های مداحی، ادبیات را خوب بشناسد وگرنه همان ابتدای مسیر، کارش توی ذوق می‌زند و نمی‌تواند ادامه بدهد و موفق شود.»
به اعتقاد مداحان مطرح و حرفه‌ای، وادی مداحی، وادی تخصصی سنگینی است که بسیار جای کار دارد. این عده با استناد به فتوای حجت‌الاسلام مکارم‌شیرازی،معتقدند که این به صورت زدن‌ها و صدمه رساندن‌ها به خود، گناه شرعی دارد و حتی تقلید و بازسازی آهنگ‌های به گفته خودشان آنچنانی را گناه بزرگ می‌دانند.
به گفته حسن نادری:« در اجتماع ما به مداحی خوب نگاه نمی‌شود. مداح اهل بیت در واقع روح مردم است. وقتی یک پزشک عمومی، به مداوای جسم مریض می‌پردازد، وظیفه مداح نیز مداوای روح بیمار است؛ روحی که به مراتب لطیف‌تر از جسم است.»
این مداح اهل بیت(ع) در ادامه می‌افزاید:«آموزش مداحی در 4سال دبیرستان و بعد به شکل تخصصی‌تر در دانشگاه و ... می‌تواندکمک بسیاری به جامعه مداحی در پرورش و تربیت مداح کند. مداحی یک امر مقدس است و نباید با ندانم‌کاری‌های یک عده سرسری گرفته و ناچیز انگاشته شود.
ما مداح اهل‌بیت(ع) و مداح امام‌حسین(ع) هستیم؛ اویی که در زیارت وارث خطاب به او می‌گوییم:«اشهدانک قداقمت الصلاه و آتیت الزکواه و امره‌بالمعروف و نهیت‌عنی‌المنکر»(تو بودی که نماز را زنده نگاه داشتی و زکات را دوباره احیا کردی و امر به معروف و نهی از منکر را زنده کردی) امام حسین مصداق ائمه ماست حالا چگونه می‌توانیم برای او خواندن را این همه دست کم بگیریم. باید برای مداحی کشور، آهنگسازی شود که تاکنون چنین اتفاقی نیفتاده است.»
در واقع تاکنون مرکز مشخصی برای آموزش مداح وجود نداشته است. ابزار موجود باید موجب ابداعات و نوآوری شود نه اینکه صرفا به مسئله تقلید و به دنبال آن هنجارگریزی از مداحی و قطعات مدح منجر شود. صرف داشتن صدایی برای خواندن، داشتن شعری در مدح یکی از ائمه و نیز عشق به اهل‌بیت(ع) نمی‌تواند منجر به پرورش مداح شود. در چنین مواردی است که ناخواسته به جامعه مداحیت لطمه وارد می‌شود.
راهکاری که برای جلوگیری از بروز چنین معضل و معضلات مشابه به نظر می‌رسد. تشکیل مدرسه مداحی در کشور است که بسیاری از مداحان پیشنهاد تأسیس آن را داده‌اند.
مطابق با آنچه که از این مدارس توقع می‌رود، می‌بایست آنها که مستعد مداحی هستند، شناسایی شده و آموزش داده شوند ضمن اینکه برای آن عده که در حال حاضر به شکل تجربی، مشغول مداحی هستند، نیز برنامه‌های ویژه پرورشی در نظر گرفته شود تا با معضل‌های این حرفه، مواجه نشویم.
مداحی فقط و فقط مداحی است و می‌بایست در خور و در شأن مقام اهل بیت(ع) باشد. شاید کسی متوجه نشود مداحی با شکل و شمایل پاپ و ترنس و تکنو و..چه مفهومی می‌تواند داشته باشد.
