این نظام در پی ایجاد زبان مشترک بین عرضه‌کنندگان کالا و خدمات، مشتریان و به‌طور کلی عوامل درگیر در حوزه کالا و خدمات در سطح ملی است. ایران کد با تولیدات، ابزارها و تسهیلاتی که در اختیار کار بران خود قرار می‌دهد بستری برای تسهیل مدیریت کالا و خدمات فراهم می‌کند. در واقع ایرانکد چارچوب‌هایی برای معرفی کالاها ارائه داده و زمینه کاهش اختلاف قیمت کالاها را فراهم می‌سازد.
دیتاماتریس ایرانکد چیست؟
خریداران با خطوط عمودی میله‌ای شکل روی بسته‌بندی کالاها یا همان بارکد آشنا هستند. بارکد به فروشنده کمک می‌کند که صورتحساب خرید را در فروشگاه سریع‌تر آماده کند تا مشتری در هنگام خرید کمتر معطل شود. هنگام خرید از فروشگاه‌های بزرگ پس از انتخاب کالاهای مورد نیاز و هنگام پرداخت، مسئول صندوق بارکد همه کالاهای انتخابی را به کمک اسکنر می‌خواند و در نهایت فاکتور آن را چاپ می‌کند. نماد جدید دیگری شبیه بارکد در حال گسترش و به‌کارگیری روی بسته‌بندی کالاهاست که این‌بار به جای کمک به فروشنده، به خریدار کمک می‌کند. این نماد جدید که دیتاماتریس نام دارد به خریدار کمک می‌کند تا جزئیات فنی کالای موردنظر را از آن طریق به دست آورد. خریدار باید این نماد را به کمک ابزارهای رایج بخواند. استفاده از دیتاماتریس به سادگی عکس گرفتن با دوربین تلفن همراه است. کافی است تا یک‌مرتبه نرم‌افزار خوانش نماد دیتاماتریس را روی گوشی خود نصب کند. با نصب این نرم‌افزار، عکس دیتاماتریس گرفته می‌شود و با اتصال به اینترنت، کاتالوگ کالا از طریق پورتال ایرانکد روی گوشی مشتری نمایش داده می‌شود. پس کافی است تلفن همراه دوربین‌دار و امکان اتصال به اینترنت داشته باشیم تا بتوانیم از دیتاماتریس استفاده کنیم.
دیتاماتریس و مصرف‌کنندگان
به موازات رشد گسترده تلفن همراه در دنیا و کشور، کاربردهای فراوانی مبتنی بر موبایل رو به توسعه است. تجارت مبتنی بر موبایل به همراه بانکداری مبتنی بر موبایل تحولات شگرفی را در عرصه بازرگانی به همراه خواهد داشت. این موضوع اگرچه ممکن است در نگاه اول لوکس و فانتزی به‌نظر آید اما کاربردهای مبتنی بر آن نظیر دیتاماتریس نیز مسیر مشابهی چون تلفن همراه را با سرعتی بیشتر طی خواهد کرد. طرح دیتاماتریس یکی از پروژه‌های مکمل طراحی شده برای ترویج اطلاعات کالاها مبتنی بر استاندارد ایرانکد در داخل کشور قلمداد می‌شود که زمینه آشنایی بیشتر مصرف‌کنندگان با کالاهای و خدمات مشمول این طرح را فراهم می‌سازد. دیتاماتریس با هدف افزایش ارزش‌افزوده ایرانکد برای ذی‌نفعان ارائه شده است. در این طرح از نماد دو بعدی دیتاماتریس نصب شده روی کالا برای مشاهده کاتالوگ الکترونیکی کالا روی مرورگر تلفن همراه استفاده می‌شود. به کمک این طرح تنها با یک تلفن همراه دوربین‌دار می‌توان به پورتال اطلاع‌رسانی ایرانکد و بانک اطلاعات کالا دسترسی پیدا کرد. استفاده از دیتاماتریس در دنیا تحت عناوینی چون تجارت مبتنی بر تلفن همراه یا بسته‌بندی توسعه‌یافته در حال گسترش است و با توجه به توسعه این فناوری، در آینده‌ای نزدیک دیتاماتریس همچون بارکد‌ها، جزو لاینفک بسته‌بندی کالا خواهد شد.
استفاده از گوشی تلفن همراه دوربین‌داری که رزولوشن تصویری آن حداقل 2مگاپیکسل باشد برای استفاده از خدمات طرح دیتاماتریس الزامی است. در قدم بعدی خریدار موظف به دریافت و نصب نرم‌افزار رمزگشا روی گوشی است. در گام بعدی باید نرم‌افزار رمزگشا را اجرا کرده و تصویری از نماد دیتاماتریس تهیه کند. نماد دو بعدی دیتاماتریس در گام بعد توسط نرم‌افزار رمزگشا تبدیل به آدرس اینترنتی کالا در پورتال ایرانکد می‌شود.
اطلاعات مهم هرکالا
کاتالوگ الکترونیک کالا سندی استاندارد و حاوی اطلاعات مهم و پایه هر کالا است که علاوه بر انتشار اطلاعات کالاها، امکان دسترسی آن از طریق درج دیتاماتریس روی بسته‌بندی کالاهای مختلف نیز وجود خواهد داشت. به این ترتیب مصرف‌کننده می‌تواند با استفاده از نرم‌افزاری که روی تلفن همراه نصب می‌شود، کاتالوگ الکترونیک کالا را مشاهده کند.
براساس مصوبه اخیر هیأت وزیران همه کالاها در کشور صاحب کاتالوگ الکترونیک می‌شوند. با این مصوبه ایرانکد موظف به ایجاد کاتالوگ استاندارد برای تمامی کالاهای موجود در کشور شده تا زمینه هوشمند شدن رفتار تجاری کشور فراهم شود.
وظیفه تهیه و انتشار کاتالوگ الکترونیک کالا به‌عنوان سند شناسنامه الکترونیکی استاندارد برای تمام گروه‌های کالایی برعهده ایرانکد گذاشته شده است. در واقع کاتالوگ الکترونیک از جمله ابزارهای معرفی کالا در نظام ایرانکد است که امکان دسترسی به مشخصات کالاهای دارای این سیستم را از طریق نصب دیتاماتریس فراهم می‌سازد. برای ارسال درخواست مشاهده کاتالوگ الکترونیک کالا لازم است تا امکان استفاده از خدمات اینترنت گوشی فعال باشد.
همچنین برای دریافت کاتالوگ الکترونیک کالا از پورتال ایرانکد، لازم است با درخواست نرم‌افزار رمزگشا مبنی بر اتصال به اینترنت موافقت شود. پس از ارسال درخواست از طریق اینترنت برای پورتال ایرانکد، کاتالوگ الکترونیک کالا برای گوشی تلفن همراه ارسال شده و توسط مرورگر گوشی نمایش داده خواهد شد.
هزینه کاربر در فرایند مشاهده کاتالوگ الکترونیک کالا متوجه خریدار می‌شود، هزینه پهنای‌باند اینترنت مصرفی است. کاتالوگ الکترونیک کالا شامل اطلاعات فنی کالا بوده و از منظر قالب‌بندی و حجم داده برای نمایش روی گوشی‌های تلفن همراه تنظیم شده است.
دیتاماتریس و صاحبان کالا
تولید‌کنندگان، با بارکد آشنا هستند. بدون بارکد امکان فروش محصولات در فروشگاه‌ها وجود ندارد. بنابراین برای هر تنوع از محصول باید که یک کد بین‌المللی (مانند بارکد GS۱ ) و یک کد ملی از مرکز ملی شماره‌گذاری کالا و خدمات ایران دریافت کند و بارکد آن را روی بسته‌بندی محصول خود چاپ شود.کد بین‌المللی کالا، کدی است ۱۳ رقمی که GTIN یا شماره جهانی قلم تجاری نام داشته و از سوی سازمان جهانی GS۱ سیاستگذاری و در مرکز ملی شماره‌گذاری کالا و خدمات ایران به‌عنوان نمایندهGS۱ در ایران برای تولید‌کنندگان داخلی مدیریت می‌شود. کد ملی کالا، کدی۱۶ رقمی است که برای مدیریت کالا در چرخه بازرگانی کشور کاربرد دارد و از سوی وزارت بازرگانی سیاستگذاری و در مرکز ملی شماره‌گذاری کالا و خدمات ایران مدیریت می‌شود. بارکد کالاها به فروشندگان کمک می‌کند تا محصول را بهتر بفروشند اما آنها می‌توانند به خریداران کالا که مصرف‌کنندگان نهایی کالا هستند نیز کمک کنند تا انتخاب بهتری داشته باشند. انتخاب بهتر یعنی شناخت بهتر کالا چرا که به‌عنوان مصرف‌کننده، زمانی کالایی را انتخاب می‌کنیم که بدانیم از چه ویژگی‌هایی برخوردار بوده و این کالا در مقایسه با موارد مشابه‌خود چه مزیت‌هایی دارد.
صاحبان کالا می‌دانند که برای دریافت هر کد ملی کالا یک کاتالوگ الکترونیک نیز تولید می‌شود. این کاتالوگ، مشخصات عمومی و فنی کالای مذکور را به‌صورت الکترونیکی در پورتال ملی‌اطلاع‌رسانی کالا در دسترس همگان قرار می‌دهد. برای استفاده از این کاتالوگ باید به پورتال ایرانکد مراجعه کرده و با جست‌وجوی کالا به کاتالوگ آن دست یافت. برای ایجاد سهولت در دسترسی به این کاتالوگ به‌ویژه برای مصرف‌کنندگان کالا، در هنگام انتخاب و خرید کالا در فروشگاه، بارکد جدیدی به نام دیتاماتریس در اختیار قرار گرفته است. همانطور که فروشنده کالا بارکد کالا را می‌خواند تا قیمت آن را دریابد و فاکتور آن را چاپ کند، مشتری نیز می‌تواند دیتاماتریس کالا را بخواند تا به کاتالوگ الکترونیک آن دست یابد. زمانی که کالای یک تولید‌کننده دیتاماتریس داشته باشد، از مزیت رقابتی نسبت به رقبای خود برخوردار است زیرا به مشتریان بالقوه خود این اطمینان را می‌دهد که به‌دنبال شفاف‌سازی است و حداکثر تلاش خود را انجام می‌دهد تا اطلاعات کامل کالای خود را در اختیار وی قرار دهد تا او بتواند با آگاهی کامل درباره خرید خود تصمیم‌گیری کند.
نحوه دریافت دیتاماتریس
هر صاحب کالایی که تمایل به استفاده از نماد دیتاماتریس روی کالای خود دارد، کافی است به دفتر نمایندگی ایرانکد که کد‌های ملی خود را از او دریافت کرده مراجعه و درخواست دیتاماتریس کند. دیتاماتریس در اسرع وقت تولید شده و فایل عکس آن در ابعاد درخواستی به صاحبان کالا تحویل داده خواهد شد. برای چاپ دیتاماتریس نیز صاحب کالا باید نکات فنی چاپ را به دقت دانسته و موارد را به چاپخانه منتقل کند. به‌ویژه پیش از چاپ انبوه، لازم است با آزمایش‌های متعدد، از کیفیت چاپ دیتاماتریس روی بسته‌بندی اطمینان حاصل کند. برای این منظور کافی است تا نقش مشتری را بازی کرده و با گوشی همراه خود دیتاماتریس را بخوانید و مطمئن شوید که نماد دو بعدی به‌گونه‌ای صحیح چاپ شده است. عدم‌چاپ کیفی، مانع از خوانده شدن صحیح نماد می‌شود.
