در این میان نوجوانان و جوانان به علت روحیه لطیف، بیتجربهتر بودن و داشتن قدرت ریسک بالا بیشترین قشر در معرض این تهدیدات هستند.
همانگونه که روزی انسانها به بهانه عصر روشنگری پرونده مسائل متافیزیکی را بسته و به تاریخ سپردند امروز نیز انسان خسته و راه گم کرده به بهانه معنویتخواهی آماده جذب و هضم برداشتهای مختلف و غیرعقلانی با انواع مارکهای دینی و ... است.
در این نوشتار به دنبال تایید یا تکذیب نقش مستقیم سریالهای ماورایی در استقبال از تجربه مرگ افراد مستعد که آماده یک تلنگر یا محرک هستند نیستیم، زیرا حداقل موضوع خودکشی به انگیزههای فلسفی یا رهاشدن از قیود زندگی و پیوستن به عزیزان ازدست رفته قبل از پخش سریالهایی از جنس آنچه صداوسیما چند سال است در مناسبتهای مذهبی به آن اهتمام نشان داده و مورد استقبال مخاطبان هم قرار میگیرد وجود داشته است. این اتهام که پخش فلان سریال باعث مرگ فلان نوجوان شده قابل بررسی است ولی این فرضیه که نمایشهای ماورایی میتوانند در شکلگیری یک ایده یا کنجکاوی مؤثر باشند تقریبا غیرقابل انکار است.
حال ببایید بدون پرداختن به مصادیق اخیر داخلی (چون هنوز صحت و سقم آنها تایید نشده است) یک نگاه اجمالی به نظریات و یافتههای جهانی بیندازیم؛ آنها به ما میگویند که رسانهها اولویت ذهنی و حتی رفتاری ما را تعیین میکنند و اگر چگونه فکرکردن را به ما یاد ندهند، اینکه به چه چیزی فکر کنیم را به ما میآموزند. در دوران معاصر که به عصر اطلاعات و جامعه شبکهای معروف شده است، بخش عظیمی از جامعهپذیری مخاطبان از طریق رسانهها انجام میشود و رسانهها به صورت یک عامل مؤثر در دگرگونی نگرشها و رفتارهای مخاطبان عمل میکنند. رسانهها به عنوان فراهمکننده چارچوبهای تجربه برای مخاطبان، نگرشهای کلی فرهنگی برای تفسیر اطلاعات توسط افراد جامعه را در جوامع امروزی ایجاد میکنند. از نظر «مککوئیل» مخاطبان از رسانهها برای کسب تایید ارزشهای شخصی، جذب الگوهای رفتاری، همذاتپنداری با دیگران و پیداکردن بینش راجع به خود استفاده میکنند.
بنابراین وسایل ارتباط جمعی، باعث آموزش درک وضعیتهای مختلف شده و با برانگیختن تخیل، افراد را به جای کسانی که کارگردان قضایا هستند، قرار میدهند. این وسایل موجب بهوجود آوردن تجارب جدید مختلفی میشوند که «لونو» آنها را عوامل افزایش تحرک روانی میداند.
با عنایت به مطالب پیش گفته به نظر میرسد مباحث کارشناسی محکم و به زبان ساده توسط استادان حوزه و دانشگاه در خاتمه اینگونه تولیدات فرهنگی میتواند جلوی انحرافات یا سوءبرداشتها را تا حدودی گرفته و به ما خاطرنشان سازد که دین یعنی توسل به محکمات، پرهیز از جایگزینی متشابهات و تفاسیر غیرقابل اعتماد به جای آن و اینکه راه رسیدن به بهشت بر حلال خدا و پرهیز از حرام اوست و راه میانبر و داروهای کپسولی برای آن وجود ندارد.
* رئیس مرکز اطلاعرسانی و ارتباطات نیروی انتظامی