این بنای خشتی جزو ساختمان‌های تقریبا اعیانی در روستای اسفندآباد محسوب می‌شد و مالک شخصی داشت. قدمت خانه تاریخی شمس به دوران قاجاریه می‌رسید و در ساخت بنایش ویژگی‌های معماری قاجاری دیده می‌شد. خانه شمس 3سال پیش در تاریخ ۲۷ اسفند ۱۳۸۷ با شماره ثبت ۲۶۳۵۶ به‌‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده بود اما ثبت‌ملی این بنای تاریخی نیز به فریاد آن نرسید.
به‌همین خاطر خبرنگار همشهری، به سراغ حجت محمدی، بخشدار بهمن رفت تا علل تخریب این بنا را جویا شود. حجت محمدی گفت: رسانه‌ها نباید در این‌باره مانور دهند. وی اضافه کرد: توصیه می‌کنم این موضوع رسانه‌ای نشود.
محمود شمس، دهیار روستای اسفندآباد نیز در این باره گفت: صاحب ملک در جریان تخریب بوده است و همچنین شعبه تامین استان نیز اجازه این تخریب را صادر کرده بود. وی افزود: 95درصد ساکنان این روستا با تخریب این بنا موافق بودند زیرا در مسیر عبور و مرور شهروندان این روستا قرار داشت.
علاوه بر این، معاون میراث فرهنگی و گردشگری استان یزد نیز در این‌باره گفت: این اداره‌کل در حال پیگیری تخریب خانه تاریخی شمس در روستای اسفندآباد شهرستان ابرکوه و عاملان این تخریب است که بدون اطلاع مالک و توسط مردم بومی این روستا انجام شده است. نیکزاد افزود: اگر مشخص شود که برخی افراد مانند بخشدار روستا، این خانه را تخریب کرده‌اند، قطعا براساس قانون، این قضیه پیگیری می‌شود.
وی در پاسخ به این سؤال که این بنا شاید مشکلاتی را برای ساکنان روستای اسفندآباد به‌وجود می‌آورده است، گفت: هرکاری که در بنای تاریخی بخواهد انجام شود باید به سازمان میراث فرهنگی اطلاع داده شود و دلیل نمی‌شود که بدون مراحل قانونی، یک اثر تاریخی تخریب شود. نیکزاد در پاسخ به سؤال دیگری درباره اینکه بخشدار اجازه تخریب این بنا را صادر کرده است، پاسخ داد: براساس قانون هر شخص حقوقی و حقیقی که اقدام به تخریب آثار ملی کند، برابر قانون با وی برخورد می‌شود.او با اشاره به انجام یکسری پیگیری‌های اولیه درباره عاملان تخریب این خانه تاریخی مانند فرستادن نامه به معاونت میراث فرهنگی کشور و اعلام این قضیه، یادآور شد: احتمالا مردم به دلیل اطلاع نداشتن از ثبتی بودن این بنا دست به تخریب آن زده باشند چون پس از ثبت یک‌بنای تاریخی، فقط به مالک آن بنا و مسئولان دولتی اطلاع داده می‌شود.
نیکزاد با اشاره به قدمت خانه تاریخی شمس که به دوره پهلوی اول برمی‌گردد، بیان کرد: این خانه که نیمی از حیاط آن تا پیش از سال 1387 تخریب شده بود، در 27 اسفندماه 1387 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید. نیکزاد با اشاره به قرار داشتن این خانه تاریخی در 10متری حسینیه روستای اسفندآباد و نارضایتی مردم این روستا از موقعیت جغرافیایی این خانه، گفت: مردم روستای اسفندآباد بخش بهمن طی چند سال پیش نارضایتی خود را از موقعیت جغرافیایی این خانه به‌دلیل اینکه از توسعه حسینیه جلوگیری می‌کرد و اجازه نمی‌داد که طرح هادی در این روستا اجرا شود، بارها اعلام کرده بودند. معاون میراث فرهنگی استان یزد، گفت: فرمانداری استان یزد و شهرستان ابرکوه از موقعیت جغرافیایی این خانه اظهار نارضایتی کرده و گفته بودند، این خانه مزاحمت ایجاد کرده و سبب جلوگیری از پیشرفت روستا شده است. حتی آنها معتقد بودند، دسته‌های عزاداری در ایام محرم به‌دلیل قرار گرفتن این خانه نمی‌توانند مسیر مناسبی را طی کنند.
وی اضافه کرد: تخریب‌کنندگان خانه شمس، تخریب این خانه را به ما اطلاع ندادند. اداره میراث فرهنگی شهرستان ابرکوه نیز بعد از تخریب خانه، از این موضوع مطلع شد. سپس یگان حفاظت ابرکوه با نامه‌ای برای متوقف کردن این عملیات وارد کار شد ولی متأسفانه تخریب به‌طور کامل اتفاق افتاده بود.
این در حالی است که بهرام رضایی، مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان یزد درخصوص تخریب خانه شمس به باشگاه خبرنگاران گفت: سازمان میراث فرهنگی استان یزد هم بعد از دستور شورای تأمین استان نمی‌توانست از تخریب این خانه جلوگیری کند زیرا انجام این حکم ضرورت داشت.گفتنی است شهر ابرکوه و روستاهای همجوار آن از جمله اسفندآباد در گذشته بر سر راه ابریشم قرار داشته‌اند. بررسی خانه‌های قدیمی روستای اسفندآباد نشان می‌دهد که آنها از نظر موقعیت مکانی در جهت قبله قرار دارند.
