آشنایی با بازار خوی - آذربایجان غربی

در گذشته خوی دارای مرکز اقتصادی و بازاری بزرگ بوده، ولی در دوره‌های مختلف تاریخی به علت وجود سوانح طبیعی و انسانی، این شهر رو به نابودی گذاشت و به تدریج شهری نو و جدید درکنار آن به وجود آمد.

بازار قدیمی شهر خوی مربوط است به آبادانی دوره‌های اخیر، که از اواخر قرن دوازده هجری شروع شده است.

مجموعه بازار خوی از چند راسته بازار سر پوشیده، سراها، چهار سوهای خوش ترکیب و گذرهای قدیمی که بقایای بافت بزرگتری است، تشکیل شده است.

بعدها تعداد زیادی راسته بازار و کاروانسر و واحدهای مربوط به آن الحاق و از حالت اولیّه خارج شد.

با توجه به ویژگی‌های معماری، اقلیمی بازار خوی، مانند بازارهای اصفهان، کرمان، اراک، فاقد تزئینات خاص گچبری و کاشی‌کاری و کتیبه می‌باشد، تنها در بعضی قسمت‌ها، مخصوصا در چهار سوهای آن نظم و دقّت قابل توجهی در کاربرد و رگه چینی آجر، به کار رفته است.

در گذشته سنگفرش زیبایی کف بازار را پوشانده بود، لوله کشی آب شرب نیز درست از وسط بازار می‌گذشت و قسمت شمالی و جنوبی شهر را به هم وصل می‌کرد.

شهرستان خوی، طبق شواهد و قرائن متعدد از شهرهای قدیمی آذربایجان‌غربی است. بازار خوی از زمان زندیه به بعد مخصوصا بیشتر قسمت‌های آن به دستور عبّاس میرزا نائب السّطنه، ساخته شده است. که مجموعه ای بسیار زیبا و دیدنی است.

این مجموعه، در حال حاضر از چند راسته بازار سر پوشیده و سراها و میدان‌های قدیمی که بازمانده بافت بزرگتری می‌باشد، تشکیل شده و بعدها مقدار زیادی راسته بازار و کاروانسراها وسایر واحدی های مربوط، نوسازی و از حالت اولیّه خارج شده، ولی همین مقدار از بازار که مجموع متناسب و هماهنگ می باشد، از آثار با ارزش میراث فرهنگی استان است.

مصالحی که در ساختمان بازار به کار رفته عبارتند از: ملاط گچ و خاک و آجر. در قسمت پی نیز از سنگ استفاده شده است.

از قسمت‌های قابل توجّه این بازار می‌توان به این نکته اشاره کرد که، هر کدام از راسته‌ها، مربوط به شغل معینی بوده مانند: بازار مسگرها، بورکچی بازار، بازار زرگرها، خرازی بازار، فرشچی بازار و...