به گزارش همشهری‌آنلاین در گزارش ایسنا آمده است که ساز چنگ به دلیل قیمت بالای آن و نبود معلمان و مدرسان خوب برای آموزش این ساز و نیز کم کاربردی این ساز در ساختار ارکسترهای سنتی و کلاسیک عملا حذف شده است.
به گزارش ایسنا آخرین حضور «چنگ» در ایران نیز به اجرای ارکستر سمفونیک تهران به رهبری شهداد روحانی با اجرای قطعاتی از موسیقی متن فیلم‌های برتر تاریخ سینمای جهان در تیرماه سال جاری و اجرای مازیار فلاحی در بیست و هفتمین جشنواره بین‌المللی موسیقی باز می‌گردد که البته در اجرای ارکستر سمفونیک نوازندگی این ساز را «زارا هاروتیانیان» ـ هنرمند ارمنی ـ برعهده داشت و در گروه مازیار فلاحی نیز بهار ایلچی در مقام نوازنده حضور داشت.
چنگ در آموزشگاه‌های ایران تدریس نمی‌شود
اولین و سخت‌ترین قدم در این مسیر یافتن نوازنده‌ی چنگ در ایران است تا حداقل از او بپرسیم چرا این روزها کمتر در ارکسترهای موسیقی اثری از این ساز شنیده می‌شود؟
وقتی لیست انبوهی از شماره تلفن‌های آموزشگاه‌های رایج موسیقی را جمع‌آوری کردیم تا متوجه شویم «چنگ» در چند آموزشگاه موسیقی تدریس می‌شود نیز با پاسخ‌های جالبی از سوی مدیران آموزشگا‌ه‌ها مواجه شدیم.
«حالا چرا چنگ، این همه ساز وجود دارد که شما می‌توانید آموزش ببینید!؟»
«برایتان آرزوی موفقیت می‌کنیم، چنین سازی در ایران تدریس نمی‌شود»
«اول باید بدانید، هزینه آموزش این ساز بسیار بالاست! شما ابتدا ساز را تهیه کنید تا برایتان یک مدرس پیدا کنیم.»
در این میان از بین آموزشگاه‌های متعدد موسیقی، تنها یک آموزشگاه را یافتیم که ساز «چنگ» توسط یک مدرس خانم تدریس می‌شد.
آموزگار و مدرس چنگ در ایران
به گزارش همشهری‌آنلاین اگر چه ایسنا به مستر کلاس بانو تارا جاف،در اواسط تابستان در ایران اشاره ای نکرده است ،اما در مقابل با فتانه شاهین ـ بانوی چنگ‌نواز اهل شیراز ـ به گفته‌ی خودش تنها کسی است که در ایران این ساز را تدریس می‌کند گفت وگو کرده است.
او دراین باره به ایسنا گفت: «سال‌ها پیش خانه و آموزشگاهم را در شیراز فروختم تا بتوانم تعدادی «چنگ» برای یکی از آموزشگاه‌های تهران خریداری کرده و تدریس کنم. اکنون 30 هنرجو در تهران دارم که به طور قطع تعدادشان بیشتر هم خواهد شد.»
این نوازنده در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا «چنگ» در گروه‌های موسیقی ایران کاربرد چندانی ندارد،توضیح داد: « چنگ،سال‌ها پیش به دلیل نامعلوم منسوخ شد و جایگاهش را از دست داد و دیگر اینکه «چنگ» در همه جای دنیا ساز گران‌قیمتی است.»
شاهین معتقد است: ««چنگ» این قابلیت را دارد که در تمام ژانرهای موسیقی استفاده شود؛ باید بگویم چنگ، ساز بسیار پاکی است؛ ساز روحانی و مقدس که در کتیبه‌ها و مجسمه‌ها این ساز در دستان فرشتگان قرار گرفته است.»
این نوازنده در پاسخ به سوال دیگری در این رابطه که چرا به عنوان یک نوازنده تا به حال برای ساز چنگ، قطعه‌ای ننوشته است، گفت: «شاید دلیلش کم‌کاری بنده بوده که وقتی در خارج از کشور این ساز را آموختم پس از بازگشت به ایران، قطعه‌ای برایش ننوشتم.»
شاهین ادامه داد: «آینده‌ی ساز «چنگ» روشن است، شاید در دوره‌ای به «چنگ» توجه نکردیم اما به طور قطع در آینده‌ی نزدیک اتفاقات بهتری برای «چنگ» در ایران می‌افتد، چرا که این ساز به تازگی مسیرش را در ایران آغاز کرده است.»
چنگ‌های ساخت ایران؛400 هزار تا 5 میلیون تومان
عبدالعلی باقری نژاد، صاحب کارگاه «درویش خان» در استان البرز یکی دیگر از معدود هنرمندانی است که در کارگاهش در کنار انواع و اقسام سازها،چنگ هم می‌سازد.
در لیست قیمت چنگ‌های عبدالعلی باقری‌نژاد،نمونه‌ایی با بهای 400 هزار تومان تا 5 میلیون تومان وجود دارد.
چنگ ««باربد»، «تزئینی » و... در این کارگاه ساخته می‌شوند.
او به عنوان احیاگر چنگ ایرانی درباره دلیل بالا بودن بهای این ساز و کمبود سازنده هارپ در ایران گفت:«چنگ، یک ساز فنی است و در همه جای دنیا با این بها عرضه می‌شود. چنگ‌های اشرافی نیز وجود دارند که درخارج از کشور ساخته شده و حدود 15 میلیون تومان قیمت دارند.»
وقتی از باقری نژاد پرسیدیم که آیا مردم برای خرید این ساز به کارگاه درویش‌خان مراجعه می‌کنند،یا خیر؟ پاسخ داد: «این ساز میان مردم جایگاه چندانی ندارد، البته دخترانم زینب و معصومه باقری‌نژاد و همسرم پروین روحی به خوبی چنگ می‌نوازند.»
چکناوریان؛موزیسینی که از چنگ در ساختار آهنگسازی خود استفاده می‌کند
اما با وجود همین تعداد نوازنده چرا آهنگسازان برای چنگ قطعه‌ای نمی‌نویسند و جایی در ارکستر خود برای آن قرار نمی‌دهند؟
لوریس چکناواریان ـ آهنگساز و رهبر ارکستر ـ در پاسخ به ایسنا گفت:« منسوخ شدن «چنگ» در ایران دو دلیل دارد؛ اول اینکه در ایران هیچ نوازنده چنگی که به صورت حرفه‌ای به این ساز تسلط داشته باشد وجود ندارد و نکته‌ی دوم اینکه سازهایی که به تعداد محدود،در ایران ساخته می‌شوند، استاندارد نیستند.»
چکناواریان که 50 سال است برای ارکسترها، سمفونی و اپرا می‌نویسد، ادامه داد: « بنده همیشه در قطعاتم از این ساز استفاده می‌کنم و اگر قرار باشد این کار را در ایران انجام دهم از نوازنده خارجی بهره می‌گیرم.»
او معتقد است: «ساختن «چنگ» کار بسیار سختی است و بنده در ایران حتی یک نفر را هم نمی‌شناسم که نوازنده‌ی حرفه‌ای باشد و یا حرفه‌ای «چنگ» بسازد.»
این رهبر ارکستر در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا هارپ می‌تواند،در تمام ژانرهای موسیقی به کار گرفته شود، پاسخ داد: «به طور قطع هنرمندان در عرصه‌های مختلف موسیقی مانند کلاسیک و پاپ می‌توانند به گونه‌ای از این ساز در رنگ‌آمیزی ارکستر خود استفاده کنند و هیچ محدودیتی برای استفاده از «چنگ» در ارکستر وجود ندارد.»
