جواد منصوری، معاون پیشین وزارت امورخارجه می‌گوید: در سطح بین‌المللی رایج است که دولت‌ها گاهی در کنار دیپلماسی رسمی نوعی دیپلماسی پنهان را از طریق فرستاده ویژه دنبال می‌کنند که البته این مسئله باید همراه با عقلانیت، تدبیر و همسو با استراتژی کل سیاست خارجی باشد.
- سفر آقای سعیدلو به سودان چه اهدافی می‌تواند داشته باشد؟
بحران سودان می‌تواند مقدمه یک جنگ و بی‌ثباتی در منطقه شمال و شرق آفریقا باشد. این مسئله طبعا برای ما نگران‌کننده است و به همین دلیل است که از ابتدا با تقسیم سودان مخالف بوده‌ایم. بر همین اساس ضروری به‌نظر می‌رسد که ما روابط مان را با دولت مرکزی سودان بیشتر کنیم. آقای سعیدلو از نزدیکان رئیس‌جمهور هستند و سفر ایشان به سودان این پیام را برای دولت این کشور دارد که ایران آمادگی همه نوع همکاری برای حل بحران سودان را دارد. از سوی دیگر اروپایی‌ها به‌دنبال اشغال مناطق نفتی سودان از جمله دارفور هستند. این مسئله برای کشورهای صادرکننده نفت حائز اهمیت است، چراکه اگر این منطقه به دست اروپایی‌ها ناامن شود، در بازار نفت مشکلاتی ایجاد می‌شود.
- چرا این هدف از طریق وزارت خارجه پیگیری نمی‌شود؟
این به‌دلیل تداخلات مدیریتی و موازی کاری در دستگاه خارجی دولت دهم است. بی‌ثباتی‌های اخیر در شمال آفریقا عاملی است برای اینکه غربی‌ها با بی‌ثبات‌سازی در سودان نوعی برابری ایجاد کنند. بازوهای سیاست خارجی دولت باید متوجه اهمیت این مسئله باشد و موازی کاری‌ها نباید در این زمینه دخالت داده شود.
- سایر کشورها نیز معاون بین‌الملل ریاست جمهوری دارند؟
نه. معمولا رؤسای جمهور کشورها حداکثر یک مشاور در امور خارجی دارند که این فرد کل مسائل روابط خارجی را به نوعی نظارت می‌کند و بین آنها هماهنگی به عمل می‌آورد، آن هم در دفتر ریاست‌جمهوری، وگرنه چنین نیست که حضور فعالی داشته باشد و بخواهد مستقلا کاری را انجام دهد. اما در دولت دهم این اتفاق افتاده است.
- این ناشی از عدم‌اعتماد به وزارت خارجه نیست؟
رئیس‌جمهور از ابتدای کارشان در همه زمینه‌ها نشان داده‌اند که خیلی در چارچوب‌های متعارف و متداول کار نمی‌کنند. بر همین اساس نیز در دولت ایشان مسائلی اتفاق می‌افتد که خلاف روال معمول است، مانند آنچه درخصوص اظهارنظر2 سال پیش نماینده ویژه ایشان در آسیا نسبت به ترکیه اتفاق افتاد.
- در سایر کشورهای دنیا این امر مرسوم است؟
در روابط بین‌المللی گاهی دولت‌ها به‌دلیل اهمیتی که برای برخی مسائل قائل هستند، به شکل ویژه‌ای با آنها برخورد می‌کنند؛ به‌عنوان مثال دیده شده است که آمریکا یک تاجرآمریکایی مقیم چین را مامور مذاکره با دولت چین می‌کند تا موارد جدیدی مطرح شود. در این حالت اگر این فرستاده ویژه موفق شود، این سرآغاز یک مسئله جدید می‌شود و اگر موفق نشد، موضوع مهمی تلقی نمی‌شود چرا که از کانال رسمی نبوده است و موضوع علنی نمی‌شود. دیده می‌شود که گاهی حکام عربی نیز پسرشان را به‌عنوان فرستاده ویژه به کشورهای مختلف می‌فرستند.
- این اتفاق ملزومات خود را دارد، از جمله اینکه فرد دارای سابقه کاری در آن حوزه باشد و از سوی دیگر اقداماتی که انجام می‌دهد برنامه‌ریزی شده و در راستای یک سیاست مشخص باشد. فکر می‌کنید این هدفمندی در سیاست خارجی دولت نهم وجود دارد؟
نه. اینگونه به نظر نمی‌رسد.
