1- پی‌سازی و زیرسازی
هریک از مصالح مصرفی در زیرسازی ساختمان بر اساس خواص مورد نظر، عملکرد خاصی را فراهم می‌آورد. باربری و کنترل نفوذ رطوبت از ویژگی‌های الزامی یک زیرسازی مناسب است. قابل ذکر است که هدف از نم‌بندی در پی و زیر ساختمان‌ها جلوگیری از نفوذ رطوبتی است که ناشی از آب دارای فشار نباشد. با توجه به حساسیت محل عایق، تمام این نم‌بندی باید معادل عمر مفید ساختمان باشد.
با توجه به ویژگی‌های لیکا، می‌توان از آن برای عایق نمودن زیرسازی و یا در اجزای سازه‌های باربر برای پی ساختان‌های کوچک استفاده کرد.
کاربرد دانه لیکا
یکی از اصول لازم برای کنترل نفوذ رطوبت از زمین‌های مرطوب به دیوار و کف ساختمان، قطع لوله‌های مویین است. یکی از روش‌های بسیار معمول استفاده از سنگ‌دانه‌‌های درشت با اندازه‌های حداقل 4 میلی‌متر است. برای این منظور باید روی زمین لایه‌ای از سنگ دانه درشت با ارتفاع حدود 25 تا 30 سانتی‌متر اجرا شود. سپس روی این لایه به ارتفاع 20 سانتی‌متر مخلوط سنگ دانه‌های ریز و درشت ریخته می‌شود. بنابر این می‌توان از لیکای درشت (20-10 میلی‌متر) برای ایجاد لایه محافظ در برابر مویینگی استفاده نمود. همچنین به منظور تسطیح این لایه برای عملیات بعدی زیرسازی، از مخلوط دانه‌های لیکا استفاده می‌شود.
برای این منظور باید 1/1 برابر ارتفاع لازم را با لیکا پوشاند و سپس لایه را متراکم کرد تا به ارتفاع مناسب برسد. این عملیات حداکثر برای لایه‌هایی به ارتفاع 30 سانتی‌متر مناسب است. سپس روی این لایه بتن کف اجرا می‌شود. برای سهولت کار می‌توان از یک توری فلزی دارای شبکه‌های به ابعاد 150 میلی‌متر و میلگردهایی به قطر 4 میلی‌متر روی دانه‌ها استفاده نمود. در این صورت می‌توان قبل از بتن‌ریزی روی لایه لیکا راه رفت و یا پایه‌های نگه‌دارنده لوله‌ها و فولادهای سازه‌ای را روی آن قرار داد.
با توجه به بی‌ضرر بودن دانه‌های لیکا از نظر شیمیایی، می‌توان لوله‌های تأسیساتی را نیز در صورت لزوم از این لایه‌ها عبور داد.
سبکی دانه‌های لیکا و در نتیجه سهولت حمل و نقل و کاهش هزینه آن یکی از مزایای کاربرد لیکا به جای سنگ دانه‌های معمولی است. همچنین با توجه به این که لیکا عایق حرارت است، در مناطق سردسیر، از کف ساختمان‌ها در برابر سرمای زمین نیز محافظت می‌شود.
کاربرد بتن لیکا
با استفاده از بتن لیکا با ترکیب سیمان و لیکای ریز به نسبت حجمی 1 به 8 که در محل ساخته و ریخته می‌شود، می‌توان آب‌بندی کف ساختمان را انجام داد. چگالی این بتن حدود cm3/kg 800 و مقاومت فشاری حداقل cm²/kg 30 است بنابر این، این بتن نقش توزیع بار را نیز خواهد داشت و دیوارهای غیر باربر تا یک طبقه را می‌توان مستقیم روی این بتن قرار داد. بتن سبک لیکا در لایه‌های 10 تا 15 سانتی‌متری ریخته و متراکم می‌شود. سپس باید به مدت یک هفته این بتن عمل آورده شود. برای حفاظت بتن از صدمات احتمالی ناشی از حرکت کارگران روی آن و مقاوم‌سازی سطح بتن از ملات دوغاب شامل یک قسمت سیمان و سه قسمت ماسه ریز می‌توان استفاده کرد. 1 تا 2 روز پس از بتن‌ریزی می‌توان روی سطح بتن این ملات را اجرا کرد. با استفاده از بتن لیکا کنترل حرارت و رطوبت با هم انجام می‌گیرد.
پرکننده سبک
دانه‌های لیکا به دلیل وزن کم می‌توانند در پرکردن فضاهای خالی که تحت فشار نیستند به تنهایی و یا با ترکیب به همراه مصالح مناسب دیگر به کار روند.
هموار سازی و شیب‌بندی
در طول دهه‌های گذشته روش‌های گوناگونی برای هموارسازی و شیب‌بندی بام‌ها و کف ساختمان‌ها ارائه گردیده است. دستیابی به وزن کمتر در سقف‌سازی، از ویژگی‌های لازم برای این منظور است. به همین دلیل یکی از متداول‌ترین کاربردهای لیکا استفاده از آن برای پوشش کف‌ها و بام‌ها بوده است. عمر شیب‌بندی با دانه‌های لیکا حداقل 25 سال و هزینه آن 20% از روش‌های دیگر کمتر است. با توجه به پایداری شیمیایی لیکا و نیز نداشتن مواد مضر شیمیایی می‌توان لوله های تأسیساتی را نیز از داخل این لایه عبور داد. برای ایجاد پایداری بیشتر در این لایه آن را با دوغاب سیمان مخلوط می‌کنند. برای این منظور به ازای هر 100 کیلوگرم لیکا حدود 16 کیلوگرم سیمان مصرف می‌شود. همچنین می‌توان پس از پخش کردن لیکا روی آن را با توری فلزی پوشش داده تا آماده اجرای لایه‌های بعدی گردد. قابل ذکر است که با توجه به عایق نمودن دانه‌های لیکا می‌توان از ضخامت لایه‌های عایق حرارت کاست و یا آن را به کلی حذف نمود.
جدول زیر مقایسه بین دانه‌های لیکا با سایر سبکدانه های صنعتی را نمایش می‌دهد.
کف‌سازی و سقف‌سازی
از آنجا که سقف‌ها سهم نسبتاً زیادی از هزینه تمام شده ساختمان را به خود اختصاص می‌دهند، طراحان ساختمان سیستم‌های متنوعی را به منظور اقتصادی‌تر کردن آن‌ها ابداع و اجرا کرده‌اند. صرفه‌جویی درمصرف بتن و فولاد، کاهش یا حذف قالب‌بندی، بهبود روش‌های ساخت و افزایش کیفیت اجرا از اهداف عمده این کوشش‌هاست.
جهت دستیابی به یک سیستم بهینه سقف باید عوامل تأثیرگذار بر آن را از دید معماری و کاربری ساختمان مورد توجه قرار داد. بر اساس این نیازمندی‌ها می‌توان پارامترهای مناسب سقف را نظیر مقاومت، وزن، عایق کاری و ... به دست آورد از آنجا که در یک سیستم سقف و کف، عناصر سازه‌ای(باربر) و عناصر غیرسازه‌ای(پرکننده، عایق و ...) در کنار هم عمل می‌کنند، توجه توام به ویژگی‌های هر دو گروه لازم است .در این میان وزن کم به عنوان یکی از ویژگی‌های مشترک درهر دو گروه مطرح است و نقش تعیین کننده‌ای در وزن کلی اجزای باربر ساختمان دارد. در واقع اثر کاهش وزن مضاعف می‌گردد.
سقف‌سازی
چگونگی کاربرد فرآورده‌های لیکا در انواع سقف:
سقف بتن مسلح پیش‌ساخته و در جا
یکی از روش‌های متداول پوشش سقف استفاده از دال بتنی یکپارچه است. ایجاد صلبیت در برابر بارهای جانبی، ایجاد پیوستگی بین اجزای باربر، کنترل لرزش‌های سقف، مقاومت در برابر آتش‌سوزی و ایجاد سطح صاف برای اندودکاری از مزایای مهم این پوشش است. از آنجا که استفاده از قالب‌بندها یا پانل‌های سقفی پیش‌ساخته می‌تواند هزینه‌های قالب‌بندی و اجرای سقف را کاهش دهد، کاربرد آن‌ها متداول گردیده است. استفاده از سقف پیش‌ساخته موجب افزایش کیفیت سقف و نیز سرعت نصب می‌گردد. یکی از مشکلات عمده دال‌ها و پانل‌های بتنی، وزن زیاد آن‌هاست، به طوری که با افزایش دهانه، ضخامت سقف و در نتیجه وزن آن به طور مضاعف افزایش می‌یابد. در نتیجه، کاربرد این پانل‌ها در دهانه‌های بزرگ فقط با استفاده از روش‌های پیش کشیدگی و پس کشیدگی امکان‌پذیر است که این روش نیز نیازمند هزینه اضافی و عوامل اجرایی مناسب می‌باشد.
بنابراین استفاده از بتن لیکا یک راه حل مناسب برای کاهش وزن سقف و در نتیجه اقتصادی کردن طرح سقف است. با استفاده از فولادهای مسلح‌کننده می‌توان طرح پانل سقفی را متناسب با دهانه، بارگذاری و ضخامت سقف کنترل نمود. همچنین قابل ذکر است که پانل‌های بتنی دانه سبک نقش مؤثری در عایق‌کاری حرارتی کف‌ها دارند.
سقف سبک با تیرچه و بلوک
به دلیل مشکلات پیش گفته شده برای دال‌های بتنی یکپارچه سنگین، کاربرد تیرچه‌های بتنی پیش ساخته برای کاهش نسبی وزن سقف متداول گردیده است. سرعت ساخت، هزینه کم قالب‌بندی، آرماتوربندی و کیفیت بتن پیش‌ساخته از مزایای دیگر این روش است. سقف‌سازی با استفاده از تیرچه و بلوک ترکیبی از دو روش بتن پیش‌ساخته و بتن درجاست. دراین سیستم، بار سقف توسط تیرهای T شکل بتنی که از بتن‌ریزی تیرچه‌های پیش‌ساخته به دست می‌آیند، تحمل می‌شود. فضای خالی بین تیرچه‌ها با بلوک‌های سفالی یا بتنی پر می‌شود و در انتها یک لایه بتن پوشش در جا نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به حجم قابل ملاحظه پوشش یافته با بلوک سقفی، وزن بلوک‌ها در بار مرده سقف مؤثر خواهد بود. این موضوع اهمیت کاربرد بلوک‌های سقفی سبک ساخته شده از بتن لیکا را نشان می‌دهد. اگر چه مقاومت بلوک در سیستم سازه‌ای سقف منظور نمی‌شود، اما بلوک‌ها باید قادر به تحمل ضربه‌های ناشی از حمل و نقل و نیز آمد و شد در زمان بتن‌ریزی باشند.
بافت سطح زیر بلوک نیز باید برای اندودکاری مناسب باشد. بنابر این مقاومت، وزن کم، قابل حمل بودن، سهولت نصب و داشتن سطح مناسب برای اندودکاری از خواص مهم بلوک‌هاست.
بتن لیکا
بتن سبک سازه‌ای
کشور ایران یکی از مناطق زلزله‌خیز جهان محسوب می‌شود و بحث سبک‌سازی ابنیه جهت افزایش مقاومت در برابر زلزله از اهمیت به‌خصوصی برخوردار می‌باشد. استفاده از بتن به عنوان یکی از پرمصرف‌ترین مصالح ساختمانی در ابنیه سازه‌ای همواره دارای مشکل سنگینی بوده است.
بتن‌های سبک سازه‌ای بتن‌هایی هستند که علی رغم دارا بودن چگالی کمتر از 200 کیلوگرم بر متر مکعب، مقاومت فشاری بیش از 17 مگا پاسکال دارند. ساخت این بتن‌ها صرفاً با استفاده از سبکدانه‌های مقاوم و سبک امکان‌پذیر است. بیشترین مقاومت بتن سبکدانه وقتی حاصل می‌شود که از سبکدانه‌های سازه‌ای که مقاومت آن برابر یا بیشتر از مقاومت ماتریس سیمان باشد، برای سبک‌سازی بتن استفاده گردد.
بتن سبکدانه غیر سازه‌ای
بتن‌های سبک با مقاومت کمتر از 7 مگا پاسکال در رده بتن‌های سبک غیرسازه‌ای طبقه‌بندی می‌شوند. این نوع بتن‌ها با وزن مخصوص معادل 800 کیلوگرم بر متر مکعب و کمتر، به عنوان تیغه‌های جداساز و عایق‌های حرارتی و صوتی در کف بسیار موثر هستند. این نوع بتن می‌تواند در ترکیب با مواد دیگر در دیوار، کف و سیستم‌های مختلف سقف مورد استفاده قرار گیرد. اضافه کردن ریزدانه‌هایی با وزن معمولی، موجب افزایش وزن بتن و مقاومت آن می‌شود، لیکن به منظور حصول خواص عایق‌بندی حرارتی (ضریب انتقال حرارت کم)، حداکثر وزن مخصوص به 800 کیلوگرم در متر مکعب محدود می‌گردد. هنگام ساخت و استفاده از بتن سبک غیرسازه‌ای، سعی می‌شود که با کاهش وزن بتوان خصوصیات عایق حرارتی را افزایش داد، اما ذکر این مطلب ضروری است که با کاهش وزن مخصوص بتن، مقاومت آن نیز کاهش می‌یابد. مقاومت فشاری و وزن مخصوص بتن، ارتباط نزدیکی با هم دارند و با افزایش وزن مخصوص، مقاومت زیادتری مورد انتظار است. با توجه به مقاومت به دست آمده از این نوع بتن، محل کاربرد آن تعیین می‌گردد.
