امروزه علم تغذیه به‌خوبی نقش و تأثیر مثبت روزه داری بر سلامت انسان را شناخته است. البته مسلم است که علاوه بر اثرات مفید جسمانی که روزه برای فرد روزه دار به ارمغان می‌آورد، امساک و خودداری از خوردن و نوشیدن بر نفس و روح افراد نیز تأثیر فوق‌العاده برجای می‌گذارد.با توجه به اینکه در نخستین روز‌ماه مبارک رمضان قرار داریم، طی گفت‌وگویی با دکتر احمدرضا درستی، متخصص تغذیه و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران نظر وی را درباره اثرات مثبت روزه بر فرد و موارد و نکاتی که باید در این‌ماه مبارک روزه‌داران رعایت کنند، جویا شدیم.
- روزه‌داری چه تأثیرات مثبتی بر تغذیه می‌گذارد؟
اسلام به تغذیه مناسب اهمیت ویژه‌ای می‌دهد به‌طوری که آیات قرآن به‌خوبی نمایانگر این مطلب است که غذای انسان باید حلال، پاکیزه و مناسب باشد و انسان به نوع غذا، مقدار و تناسب آن و کلیه شرایط مرتبط به‌خوبی توجه داشته باشد. روزه‌داری مناسب برای افراد واجد شرایط، نه‌تنها موجب لطمه زدن به بدن نمی‌شود بلکه می‌تواند به تغذیه مناسب کمک شایانی کند. هنگام تغذیه خون فراوانی به دستگاه گوارش سرازیر می‌شود که به همین دلیل بی‌حالی و کاهش توان فعالیت فکری به‌محض پایان غذاخوردن اتفاق می‌افتد.
- چه نوع مواد غذایی در وعده‌های افطار و سحری باید مصرف کرد؟
اگر غذا بسیار آبکی باشد و نان در آن ترید شود و در طول غذا مایعات فراوان نوشیده شود، این امر موجب کاهش دسترسی آنزیم‌های گوارشی به غذاها می‌شود و همچنین باعث بروز برخی بیماری‌ها و نارسایی‌های گوارشی می‌شود. مصرف ادویه فراوان علاوه بر ناراحتی‌های دستگاه گوارش، به تشنگی در طول روز هم دامن می‌زند.
- آیا می‌توان از کله‌پاچه به‌عنوان وعده غذایی سحری در‌ماه مبارک رمضان استفاده کرد؟
مصرف غذاهایی از قبیل کله‌پاچه و سیرابی و شیردان هم با وارد کردن مقدار معتنابهی چربی و اسیدهای نوکلئیک به بدن، منجر به مشکلات گوارشی و افت سلامت و همچنین تشنگی شدید در طول روز می‌شود. خوردن غذاهای سرخ‌کرده نظیر کوکوسبزی، کوکو سیب‌زمینی، کتلت و گوشت‌های سرخ‌شده مثل کباب، جوجه‌کباب و ماهی نیز می‌تواند عوارض مشابهی را ایجاد کند. مصرف سس مایونز، خامه، سوسیس و کالباس نیز در سحری مناسب نیست، زیرا موجب بروز ناراحتی‌های گوارشی از قبیل ترش‌کردن می‌شود. نوشیدن نوشابه‌های گازدار در سحر نیز به سوء تغذیه، افزایش احتمال چاقی و افزایش بیماری‌های گوارشی منجر می‌شود.
- آیا کم‌خوری در وعده‌های افطار و سحر را توصیه می‌کنید؟
بسیار کم‌خوری (که می‌تواند به سوء تغذیه، سرگیجه، سردرد، اختلالات عصبی، لاغری مفرط، افت قندخون و غیره منجر‌شود) و بسیارخوری و همچنین ریزه‌خواری‌ها همگی به سلامت فرد لطمه می‌زنند. مصرف بسیار کم و همچنین مصرف زیاده از حد سبزی‌ها و به‌ویژه بادمجان، در طول روز تشنگی را افزایش می‌دهد.
عدم‌نوشیدن مایعات کافی، نوشیدن چای، قهوه و کاکائوی فراوان و غلیظ، عدم‌مصرف یا مصرف ناکافی میوه‌ها و سبزیجات همگی ممکن است منجر به یبوست شود که با مصرف میوه و سبزی در حد مناسب، این مشکل از بین خواهد رفت. مصرف روغن زیتون به همراه سالاد نیز در پیشگیری از یبوست مؤثر است. مصرف زیاد انواع گوشت در سحر توصیه نمی‌شود. در ضمن علاوه بر گوشت، مصرف مقدار فراوان دیگر مواد پروتئینی (از قبیل حبوبات) نیز احتمال تشنگی در طول روز را افزایش می‌دهد.
