مغز، خود را از وجود ضایعات پاک می‌کند

به گزارش خبرگزاری مهر، سیستم شناسایی شده توسط عصب شناسان مرکز پزشک روچستر یک سیستم کاملا سازمان یافته شبیه لوله‌هایی است که نبض رگ‌های خونی مغز را در دست دارند، این سیستم به نوعی شبیه یک سیستم لوله کشی به نظر می‌رسد که در مغز همان کارکردی را ایفا می‌کند که دستگاه لنفاوی در سراسر بدن اجرا می‌کند.

میکن نرگراد نویسنده اصلی این تحقیق که از روسای مرکز پزشکی عصبی انتقالی این دانشگاه است، اظهار داشت: پاک کردن ضایعات برای هر اندامی در بدن از اهمیت خاصی برخوردار است، تاکنون پرسش‌های بسیاری درباره این مسئله مطرح بود که مغز چگونه از شر ضایعات خود خلاص می‌شود، واکنون مشخص شد که مغز به روشی بسیار سازمان یافته تر از چیزی که پیشتر شناسایی شده بود خود را تمیز می‌کند.

وی افزود: ما امیدواریم که این نتایج برای موقعیت‌های مختلف مغزی چون جراحت شدید مغزی، بیماری آلزایمر، حمله مغزی و بیماری پارکینسون کاربرد داشته باشد.

گروه تحقیقاتی نراگراد از این سیستم با عنوان (glymphatic system) یاد کرده است چرا که عملکرد آن شباهت بسیاری به عملکرد دستگاه لنفاوی در بدن دارد اما پیشبرد آن توسط سلول‌های مغزی به نام glial انجام می‌شود.

این گروه نتایج تحقیقات خود را با آزمایش روی موش‌هایی بدست آورده‌اند که مغزشان شباهت زیادی به مغز انسان دارد.

دانشمندان تاکنون از این نکته اطلاع داشتند که مایع مغزی نقش مهمی در تمیزکردن بافت مغز دارد، ضایعات را از بین می‌برد و مواد غذایی را از طریق یک فرآیند به بافت مغز می‌رساند، اما سیستم تازه کشف شده مایع مغزی را به هر گوشه مغز به طور موثر انتقال می‌دهد.

براساس اظهارات نراگراد، این سیستم به گونه‌ای عمل می‌کند که گویی مغز دو سطل زباله متحرک دارد، یک نوع آهسته که ما درباره آن اطلاعات داشتیم و یک نوع سریع که در این تحقیق آن را کشف کرده‌ایم. با توجه به نرخ بالای متابولیسم در مغز و حساسیت آن این مسئله تعجب برانگیز نیست که مکانیسم‌های آن برای رهایی از ضایعات خاص‌تر و وسیع‌تر از چیزی است که پیشتر شناسایی شده بود.

این glymphatic system شبیه یک لایه از لوله‌هایی است که رگ‌های خونی مغز را احاطه کرده است. این گروه کشف کرده است که سلول‌های glial از فرآیندی استفاده می‌کنند که شبکه‌ایی از کانال‌های اطراف شاهرگ‌ها و رگ‌های داخلی مغز را شکل می‌دهند.

براساس اظهارات دکتر جفری آیلف از محققانی که در این تحقیق مشارکت داشته است، اگر این سیستم در تمیزکردن مغز یا به علت سالخوردگی یا در واکنش به یک جراحت مغزی ناکام بماند، ضایعات در مغز انباشته می‌شوند این مسئله ممکن است همان فرآیندی باشد که در بیماری آلزایمر رخ می‌دهد. شاید افزایش فعالیت این سیستم راهی برای از بین بردن ضایعاتی باشد که منتهی به بیماری آلزایمر می‌شود.

این تحقیق با حمایت موسسات ملی سلامتی ، وزارت دفاع آمریکا و بنیادهای خیریه هارولد و لیلا وای ماترز انجام شده است.