به گزارش همشهریآنلاین، همایون شجریان تاکید کرد آواز در صحنه و به صورت زنده و در جمع و چشم در چشم مخاطبان در جوهر موسیقی آوازی ایران است و باید این مسیر را تقویت کرد، چرا که خواننده با دیدن مخاطب انرژی و حسی میگیرد که در استودیو این حس وجود ندارد و بنابراین من همه گاه موافق ضبط زنده آثار و انتشار آنها هستم.
او که عصر سه شنبه 14 شهریور در نشست نقد نغمه آلبوم سیمرغ در فرهنگسرای اندیشه سخن میگفت درباره اجراهای زنده گفت: در اجراهای ارکستری به دلیل وجود رهبر توازن و تناسب میان صدای خواننده با ارکستر در قالب پیانو فورته (شدت و ضعف) با اشارههای رهبر ارکستر تنظیم میشود اما در اجراهایی که با گروههای سنتی به صحنه میبریم این نوازنده است که خودش باید رعایت کند، زمانی که خواننده در حال خواندن است، آرامتر و با شدت ضعیف تری ساز بزند تا هنگام ضبط اجرا صدای خواننده به خوبی به گوش مخاطب برسد.
شجریان همچنین درباره ظرفیتهای خواننده ایرانی که میتواند اپراها را هم بخواند گفت: این ظرفیت به صورت بالقوه وجود دارد اما ساختار موسیقی اپرا به گونهای است که خواننده ایرانی با ساختار موسیقی آوازی نمیتواند چنین کاری را انجام دهد.
سید عبدالحسین مختاباد آهنگساز و خواننده هم که به عنوان یکی از منتقدین در نشست حضور داشت با تمجید از آوازخوانی همایون در آلبوم سیمرغ گفت: ظرفیتهای خواننده آواز موسیقی سنتی ایران در اجرای زنده آشکار میشود و آن زمان است که یک خواننده میتواند بگوید چند مرد حلاج است؟ و خوشبختانه همایون شجریان چه در این اجرای سیمرغ و چه در کنسرتهایی که از او به صورت زنده دیدیم نشان داد درک و فهم درستی از آواز دارد و از تکنیک و دانش خوبی در ردیف آوازی و اجرای صحنه برخوردار است.
او درباره کیفیت آواز همایون شجریان در آلبوم سیمرغ گفت با توجه به این که وزن شعر در این اثر ثابت است اما چه آقای متبسم به عنوان آهنگساز با تغییر ریتمها و مدگردیهای مناسب و چه همایون با ایجاد تحریرهایی خاص و ابداعی توانستهاند یکنواختی شعر فردوسی (از نظر وزن) را تا حدودی از بین ببرند.
مختاباد وضعیت کنونی آواز را گلخانهای عنوان کرد و گفت: متاسفانه ایجاد دستگاههای پیشرفته صوتی و تغییراتی که در استودیوها در صدای خوانندهها صورت میگیرد سبب شده تا وضعیتی گلخانهای و غیرطبیعی در آواز ایران به وجود آید که تنها راه مقابله با این وضعیت همانا ضبط و انتشار اجراهای زنده است که من از این بابت هم به آقای متبسم و هم به همایون شجریان تبریک میگویم که توانستند اجرایی کیفی و از آن مهمتر زنده را به بازار موسیقی عرضه کنند.
حمید متبسم آهنگساز اثر نیز با اشاره به این که عمده این اثر در یک روز در تالار رودکی به صورت زنده ضبط شده است و دی وی دی تصویری این کار هم که به زودی منتشر میشود، تاییدی بر این سخنان است گفت: من طرفدار اجرای زنده هستم و سعی میکنم که تمامی کارهایی را که در آینده هم اجرا میکنیم به صورت زنده ضبط کرده و در اختیار مخاطبان قرار دهیم ، چرا که در اجرای زنده حس نوازندگان قابل مقایسه با حسی که در اجراهای استودیویی وجود دارد نیست و از این بابت باید دیگران را هم تشویق کنیم که اجراهای زنده را در دستور کارشان قرار دهند و با توجه به وجود فناوریهای پیشرفته در ضبط اثر به گمانم این امکان میسر است.
پیمان سلطانی آهنگساز و منتقد دیگر این نشست با اشاره به پیشینه گروه نوازی در موسیقی ایران و تاکید بر خوشنام بودن حمید متبسم و همایون شجریان گفت: این خوشنامی و سابقه نیکو از کارهای گذشته این دو تن سبب میشود تا سطح توقع ما از کارهای آنها بالا برود و بنابراین اگر انتقادی به برخی از اجزای سیمرغ وارد است، به دلیل توقع و انتظاری است که کارهای گذشته این دو تن در میان مخاطبان ایجاد کرده است.
به گفته سلطانی نوازنده ایرانی بودن متبسم و آشنایی او با تار و سه تار و ردیف موسیقی ایرانی سهمی جدی در شکل گیری و نوع سازآرایی کار او داشته است و سبب شده است تا او به سمت یک ارکستر کامل از سازهای ایرانی برود که این حداقل تا به این لحظه در تاریخ موسیقی ایران کمتر اتفاق افتاده است.
آورین صداقت کیش منتقد و پژوهشگر موسیقی هم در سخنانی به چگونگی بهره گیری آهنگساز سیمرغ از نشانگان موجود در فرهنگ ایرانی اشاره کرد و گفت: متاسفانه سیستم ارجاعی در موسیقی ایرانی چندان پشتوانهای ندارد و شما کمتر دستگاهی را سراغ دارید که ارجاعی به وضعیتی توصیفی از یک موقعیت باشد همانند عاشقانه یا حماسی و یا موارد دیگر و تنها دستگاه چهارگاه است که با مدد گیری از ضرب زورخانه میتواند به مخاطب این ارجاع را بدهد که منظور آهنگساز از یک اثر توصیف چه موقعیتی است.
سجاد پورقناد دیگر منتقد این برنامه هم با اشاره به مشکل آکوستیک در سازهای ایرانی و از جمله سازها ارکستر سیمرغ پیشنهاد داد کارگاهی در کنار این ارکستر ایجاد شود که متخصصان آکوستیک در کنار سازندگان ساز و نوازندگان به تجربههای تازه در این زمینه دست بیازند که در نهایت میتواند کمک موثری باشد به خلق سازهایی با کیفیت صوتی بیشتر و بیرون دهی کوک کمتر.
کامیار صلواتی و فاضل جمشیدی و بهرنگ تنکابنی از دیگر اهالی موسیقی بودند که در این نشست نکاتی را درباره آلبوم سیمرغ مطرح کردند.
نشست نقد نغمه بیست و دومین نشست از این مجموعه برنامههاست که از سوی مدیریت موسیقی سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران تدارک دیده شده است و دور تازه این سلسله برنامهها در سالن اجتماعات فرهنگسرای اندیشه واقع در پارک اندیشه برگزار میشود. نشست بعدی نقد نغمه قرار است به بررسی شوراهای داوری در حوزه موسیقی بپردازد.
گزارش کامل این نشست به زودی در همشهری آنلاین خواهد آمد.