تجربه‌های جهانی نشان می‌دهد که بین تعیین سن بازنشستگی و امید به زندگی ارتباط مستقیم وجود دارد. اما از سوی دیگر در جامعه‌ای که جمعیت آن با منابع و توزیع منابع انسانی تناسب ندارد و بیکاری بخش قابل توجهی از جمعیت جوان آن را فراگرفته، بالارفتن سن بازنشستگی، جوانان جویای کار را چند سال بیشتر پشت درهای ورود نگه می‌دارد و تنها طرفی که در این میان سود می‌کند، سازمانی است که خود را از پرداخت مستمری به بازنشستگان جدید معاف می‌کند.
امید به زندگی چیست؟
امید به زندگی در زمان تولد به تعداد سال‌هایی گفته می‌شود که انتظار می‌رود یک نوزاد زندگی کند، در شرایطی که الگوی مرگ‌و‌میر در طول زندگی نوزاد ثابت باقی بماند.
در واقع امید به زندگی یک شاخص آماری است که نشان می‌دهد متوسط طول عمر در یک جامعه چقدر است و یا به‌عبارت دیگر هر عضو آن جامعه چند سال می‌تواند توقع طول عمر داشته باشد. هر چه شاخص‌های بهداشتی و همچنین درمانی بهبود یابد امید به زندگی افزایش خواهد یافت و از این‌رو این شاخص یکی از شاخص‌های سنجش پیشرفت و عقب‌ماندگی کشورهاست. امید به زندگی زنان در همه جوامع چند سال (در کل جهان چهار و نیم سال) بیشتر از مردان است.
در مطالعه سازمان ملل متحد که روی امید به زندگی تا سال 2015مطالعه شده، نشان داده شده‌است که زنان ژاپنی و هنگ‌کنگی با وجود اینکه به‌ترتیب 87 و9 /86 سال عمر می‌کنند، برای نخستین بار پس از 25سال دچار تنزل در میزان امید به زندگی شده‌اند زیرا این پدیده از 86/30 سال در 2010به 85/90 سال در 2011کاهش یافته است. این میزان برای زنان هنگ‌کنگی 86/7سال اعلام شده‌است.
همچنین میزان امید به زندگی مردان ژاپنی از سال 2010تا 2011 از 79/55 سال به 79/44 سال رسیده است درحالی‌که امید به زندگی مردان هنگ‌کنگی در سال2011 ، 80/5 سال اعلام شده‌است. میزان امید به زندگی میان مردان و زنان آمریکایی نیز به‌ترتیب 76و 81سال اعلام شده و به همین دلیل آمریکا در دسته 10کشور برتر جهان با بیشترین میزان امید به زندگی قرار نگرفته است. مطابق آمار سازمان ملل کشورهای ژاپن، هنگ‌کنگ، ایسلند، سوئیس و استرالیا به‌ترتیب در جهان مقام‌های اول تا چهارم را دارند که با حدود ۸۲ سال از میانگین جهانی ۲۲درصد بالاتر است. کشورهای سوازیلند، موزامبیک، زیمبابوه، سیرالئون و لسوتو نیز به‌ترتیب در پایین‌ترین رده‌ها قراردارند. امید به زندگی در این کشورها حدود ۴۲سال است که ۳۸درصد کمتر از میانگین جهانی و نصف کشورهای بالای جدول است.
امید به زندگی در ایران برای زنان 72/6، برای مردان 69/4 و در کل ۷۱ سال است که 5/5 درصد از میانگین جهانی بالاتر است و ایران را بین ۱۹۵ کشور در رتبه ۱۰۹ قرار می‌دهد. این در حالی است که میانگین سنی فوت‌شدگان تهرانی در سال ۱۳۸۸ به ۴۹ سال و چهار‌ماه کاهش پیدا کرده است.
بیکار کیست؟
بیکار در اقتصاد به فردی گفته می‌شود که در سن کار (۱۵ تا ۶۵ سال) و جویای کار باشد اما شغل یا منبع درآمدی پیدا نکند. کودکان و افراد مسن از آن جهت که قادر به انجام کار نیستند، جزو جمعیت فعال به‌حساب نمی‌آیند. زنان خانه‌دار و دانشجویان نیز اگر جویای کار نباشند، جزو جمعیت فعال شمرده نمی‌شوند.
جمعیت بیکار به تعداد افراد بیکار گفته می‌شود. بیکار از منظر مرکز آمار ایران، فردی بالای ۱۰ سال است که در هفته قبل از آمارگیری فاقد کار باشد و در آن هفته یا بعد از آن آماده کار باشد و در آن هفته و سه هفته قبل از آن در جست‌وجوی کار بوده باشد. همچنین افرادی که به‌دلیل آغاز به‌کار در هفته آینده یا انتظار بازگشت به شغل قبلی، جویای کار نیستند، بیکار محسوب می‌شوند. افزایش جمعیت ، کمبود تقاضای نیروی کار و اتوماسیون، مهم‌ترین علل بیکاری هستند.
مقایسه سن بازنشستگی در کشورهای جهان
اصلاحات انجام شده در سن بازنشستگی بر حسب جنس در کشورهای مختلف
| ردیف | کشور | قبل | جدید | ||
| مردان | زنان | مردان | زنان | ||
| 1 | ایرلند | 65 | 65 | 66 | 66 |
| 2 | گواتمالا | 62 | 62 | 65 | 65 |
| 3 | استرالیا | --- | 62 | --- | 65 |
| 4 | آرژانتین | 62 | 60 | 65 | 65 |
| 5 | آلمان | 62 | 60 | 65 | 65 |
| 6 | کره جنوبی | 60 | 60 | 65 | 65 |
| 7 | نیوزلند | 60 | 60 | 65 | 65 |
| 8 | پرو | 60 | 55 | 65 | 65 |
| 9 | کرواسی | 62 | 57 | 65 | 60 |
| 10 | ایتالیا | 60 | 55 | 65 | 60 |
| 11 | لبنان | 60 | 55 | 64 | 64 |
| 12 | استونی | 60 | 55 | 63 | 58 |
| 13 | لتونی | 61 | 57 | 62 | 62 |
| 14 | کاستاریکا | 61 | 59 | 62 | 60 |
| 15 | چک | 61 | 55 | 62 | 57 |
| 16 | پاناما | 60 | 55 | 62 | 57 |
| 17 | اتیوپی | 55 | 55 | 60 | 60 |
| 18 | نیجریه | 55 | 55 | 60 | 60 |
| 19 | بروندی | 55 | 55 | 60 | 60 |
| 20 | ایران | 55 | 55 | 50 | 45 |
در دهه‌های اخیر به‌دلیل افزایش امید به زندگی و کاهش بحران‌های مالی صندوق‌های بازنشستگی در اکثر کشورها، سن بازنشستگی به‌عنوان یکی از عوامل اصلی در اصلاحات بازنشستگی تغییر یافته است؛ به‌طور مثال در 20کشور فوق جز کشور ما که سن بازنشستگی مردان و زنان به‌ترتیب پنج و 10سال کاهش یافته در سایر کشورها سن بازنشستگی حداقل بین یک تا 10سال افزایش یافته است. قابل توجه است که در 20کشور مورد بررسی سن بازنشستگی در ایران در پایین ترین حد برای مردان و زنان و در رتبه بیستم قرار دارد.
بیکاری در ایران
براساس تازه‌ترین گزارش مرکز آمار ایران نرخ بیکاری در بهار سال‌جاری به 12/9 درصد رسیده است. این گزارش منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که نرخ بیکاری در جمعیت بالای 10سال کشور طی بهار سال 91به 12/9درصد رسیده که این رقم در مقایسه با زمستان سال 90که بیکاری 1/14درصد اعلام شده بود معادل 1/2 درصد کاهش نشان می‌دهد.
در همین گزارش میزان نرخ مشارکت بالغ بر 38/2درصد اعلام شده که این شاخص هم در مقایسه با زمستان گذشته معادل 2/3درصد بهبود پیدا کرده است اما مقایسه شاخص بیکاری در بهار سال‌جاری با دوره مشابه در سال 90نشان از رشد 0/6 درصد نرخ بیکاری و البته کاهش 0/6درصدی در نرخ مشارکت جمعیت بالای 10سال در کشور دارد.
براساس این گزارش در حال حاضر 3/1میلیون نفر از جمعیت بالای 10سال کشور بیکار هستند که از این تعداد معادل 2/6میلیون نفر ساکن شهرها و 500هزارنفر ساکن روستاها هستند.
تعریف بیکاری چیست؟
دولت نهم یک‌بار با تغییر مبنای تعریف بیکار، نرخ بیکاری را در کشور کاهش داده است. به گفته قائم‌مقام سابق مرکز آمار ایران دستور «اصلاح آمار بیکاری» توسط پرویز داوودی در سال 1385صادر شده است.
قابل ذکر است که بعد از انجام سرشماری سال 85در آذر سال 85حمیدرضا نواب‌پور رئیس وقت مرکز آمار ایران در گفت‌وگویی با هفته نامه برنامه (نشریه رسمی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور) برای نخستین‌بار خبر از تغییر مبنای آمار بیکاری داد، آن هم براساس تعاریف ارائه شده از سوی سازمان بین‌المللی کار. در تعریف جدید یک ساعت کار در هفته مبنای اشتغال قرار گرفته است و در سرشماری سال 90نیز همین مبنا برای نخستین بار در سرشماری مورد استفاده قرار گرفت.
اگر نگاهی به شاخص‌های بیکاری طی فصول بعد در سال‌های 86و 87داشته باشیم می‌بینیم که نرخ بیکاری زیر 10درصد با همین تغییر تعریف مبنایی حاصل شده است.
