مدیریت شهر تهران در سال‌های اخیر تلاش کرده تا برنامه‌ها و خدمات فراگیر شهری‌اش از رشد جمعیت عقب‌نماند و ساخت سرویس‌های بهداشتی نیز از این موضوع مستثنی نیست. برخی فکر می‌کنند سرویس‌های بهداشتی میان صدها معضل ریزودرشت شهری از چندان اهمیتی برخوردار نیست اما بسیاری از کشورهای دنیا از سال‌ها پیش با درک این ضرورت به فکر راهکارهای اساسی افتاده و حتی سرمایه‌گذاری‌های چشمگیری در این بخش کرده‌اند.
سرویس‌های بهداشتی ضرورتی است که همواره وجود آنها در شهر احساس شده اما نکته‌ای مهم و اساسی در مورد آنها مطرح می‌شود و آن هم تابویی است که در استفاده از آنها وجود دارد. هیچ کدام از ما حاضر نیستیم برای رفع مشکل خود از عابری کمک بخواهیم. شاید شکل، مدل و طراحی سرویس بهداشتی از نظر فنی مهم باشد اما نکته اساسی‌تر بعد فرهنگی - روانی حضور سرویس‌های بهداشتی است که دارای اهمیت فراوانی است.
قلمروی سرویس‌های بهداشتی، از سلامتی تا موضوعات اقتصادی را دربرمی‌گیرد. موضوعاتی مانند سلامتی، مدیریتی، مالی، اقتصادی، اجتماعی و حتی فاکتورهای فرهنگی، مذهبی، معماری و منظر شهری، برنامه‌ریزی طراحی شهری و ملاحظات زیست‌محیطی نیز در این حوزه قرار می‌گیرند.
اگر در تهران حرکت کنیم و بخواهیم با نشانگرهای موجود شهری به سرویس بهداشتی برسیم، اتفاقی نخواهد افتاد. این قطعا نقطه ضعفی است که باید برطرف شود. نبود تبلیغات فرهنگی مناسب و عدم‌جریان‌سازی درست در مقوله احداث سرویس‌های بهداشتی را نیز به این موضوع اضافه کنید تا به ضرورت توجه بیشتر به مقوله احداث سرویس‌های بهداشتی پی‌ببرید.
توجه به سلامت و آرامش در شهر یکی از اهداف سازمان زیباسازی است و در این میان یکی از موضوعاتی که در ساخت سرویس‌های بهداشتی در شهر تهران باید مورد توجه قرار گیرد، دسترسی به سرویس‌های بهداشتی در کمترین زمان ممکن است. دردسترس بودن سرویس‌های بهداشتی ارتباط مستقیمی با آرامش‌خاطر و راحتی شهروندان دارد. یکی از موضوعات اساسی که در ساخت سرویس‌های بهداشتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، متناسب‌سازی آن در سطح شهر است.
در حقیقت ضرورت استفاده از سرویس‌های بهداشتی در میان افراد سالمند، ناتوان جسمی و کودکان شاید بیش از سایر افراد باشد اما در این میان هستند رهگذران خیابانی و استفاده‌کنندگان حمل‌ونقل عمومی و شخصی و حتی گردشگران و بازدیدکنندگان از مناطق مختلف شهر که نیاز ضروری به استفاده از سرویس‌های بهداشتی در شبانه‌روز داشته باشند. بی‌شک، مساعدت و مشارکت تمامی شهروندان در این عرصه راه را برای رسیدن به شهری سالم و آرام هموار خواهد ساخت.
* مشاور عالی مدیرعامل سازمان زیباسازی شهر تهران
