لذا در بیشتر موارد این مکان‌ها به سختی توانسته‌اند ذهنیت شهروندان را در مورد قضای‌حاجت در مکان‌های عمومی عوض کنند. در نتیجه اکثر شهروندان به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی می‌کنند که کمتر مجبور به استفاده از توالت‌های عمومی شوند و عملاً این مکان‌ها بیشتر مورد استفاده ثانویه با کارکردهای پنهان همچون محل تجمع بزهکاران و معتادان قرار گرفته‌اند.
در یک نگاه سطحی شاید ناامنی و عدم‌نگهداری صحیح این توالت‌های احداث‌شده دلیل اصلی استفاده نکردن شهروندان باشد، درحالی‌که بررسی‌های عمیق‌تر نشان می‌دهد که عوامل دیگری مثل موقعیت مکانی، طراحی نازیبا و نبود تاسیسات و تجهیزات مناسب برای گروه‌های اجتماعی خاص (زنان، کودکان، معلولان، کهنسالان) مانع از مراجعه به آنها می‌شود. یکی از معماران ایرانی در این زمینه می‌گوید: کدام مدیر شهری حاضر است اعتبار مدیریتی خود را پای ساماندهی توالت‌های عمومی هزینه کند و نقد و طنزگزنده منتقدانش را به جان بخرد؟ یا کدام مهندس معمار و گروه معماری معتبری را می‌توان سراغ گرفت که حاضر باشد ذوق و اعتبار معماری‌اش را به جای طراحی برج و گالری و نمایشگاه، صرف طراحی توالت‌های عمومی کند.
رویکرد مدیریت شهری اما در سال‌های اخیر در جهت بهبود اوضاع و تغییر ذهنیت پیشین با ارائه راهکارهای نوین است. بر این اساس با توجه به هدف ایجاد توسعه پایدار شهری و ارتقای کیفیت زندگی از طریق اجرای طرح‌های پیوست اجتماعی و فرهنگی می‌توان به الزاماتی جهت احداث و نگهداری صحیح توالت‌های عمومی دست یافت.
کیفیت زندگی
سازمان بهداشت جهانی کیفیت زندگی را اینگونه تعریف می‌کند: ادراک افراد از موقعیتشان در زندگی، در متن فرهنگ و نظام‌های ارزشی که در آن زندگی می‌کنند و در ارتباط با اهداف، انتظارات، ارتباطات و نیازهایشان است.
به‌رغم اختلاف نظرهایی که در تعریف کیفیت زندگی وجود دارد، اکثر متخصصین، موافق این امر هستند که کیفیت شامل ابعاد مثبت می‌شود و مفهومی چند‌بعدی است. ابعاد مختلف کیفیت زندگی عبارتند از: فیزیکی، اجتماعی، روانی، جسمی، روحی و محیطی.
آنچه در این نوشتار مورد نظر است ابعاد اجتماعی و محیطی کیفیت زندگی است:
احساس بهتر بودن از لحاظ اجتماعی اشاره به این دارد که کیفیت ارتباطات افراد با خانواده، دوستان، همکاران و اجتماع چگونه است. از سوی دیگر بعد محیطی این مقوله اشاره به این موضوع دارد که کیفیت محیط پیرامون زندگی بشر برای زیست چگونه است و آیا افراد اثرات خارجی مثبت بر محیط‌زیست خود و سایرین می‌گذارند یا نه؟ و یا اینکه تا چه حد سعی می‌کنند اثرات خارجی منفی تعاملات خود را کاهش دهند؟
یکی از بزرگ‌ترین اهداف اجرای پروژه‌های خدمات شهری، بالا بردن کیفیت زندگی شهروندان، به‌خصوص در ابعاد محیطی و اجتماعی آن است. با چنین رویکردی جهت طراحی و اجرای هرچه بهتر این پروژه‌ها، تأثیر اجتماعی و فرهنگی این پروژه‌ها توسط کارشناسان متخصص حوزه‌های اجتماعی و زیست‌محیطی ارزیابی می‌شود تا ابعاد مختلف تأثیرات محیطی، زیستی و اجتماعی آنها مورد مطالعه قرار گرفته و در نتیجه بهبود کیفیت زندگی شهروندان حاصل آید.
ردپای توالت‌های عمومی در اسناد فرادستی
مصوبه شماره 3063-518-160 مورخ 23/2/1383شورای شهر تهران یکی از مهم‌ترین اسناد فرادستی درخصوص تأمین،احداث و نگهداری سرویس‌های بهداشتی درسطح شهر تهران محسوب می‌شود. در این مصوبه که شامل یک ماده واحده و 13 تبصره است تهیه طرح‌های احداث سرویس‌های بهداشتی با توجه به شاخصه‌هایی نظیر جمعیت، تراکم، امنیت سازه‌ای و امکان دسترسی مورد تأکید قرار گرفته است.
درخصوص نگهداری سرویس‌های بهداشتی، این مصوبه بیان می‌دارد از آنجا که هرگونه مسامحه در نگهداری بهینه سرویس‌های بهداشتی، آنها را به مرکزی برای بروز انواع تخلفات اجتماعی و آلودگی‌های زیست‌محیطی مبدل می‌کند. در‌این‌خصوص نکات زیر در مصوبه مذکور مورد اشاره قرار گرفته است:
هریک از سرویس‌های بهداشتی به تفکیک مردانه و زنانه باید دارای مأمور نظافت و مراقبت باشند.
طرح نظافت و شست‌وشوی مداوم و ضد‌عفونی کردن سرویس‌های بهداشتی باید در حد استانداردهای بهداشت عمومی اجرا شود.
این حوزه مکلف به برگزاری برنامه‌های آموزش همگانی مناسب در جهت بهره‌برداری صحیح از سرویس‌های بهداشتی و ایجاد احساس مسئولیت در حفظ اموال عمومی است.
ارزیابی تأثیر اجتماعی
هر اقدام توسعه‌ای دارای تأثیراتی است که تلاش برای برآورد دقیق آنها نیازمند مطالعه حدود احتمالی این تأثیرات است. این مرحله از ارزیابی تأثیرات اجتماعی را دامنه‌یابی می‌نامند. در پژوهش‌های «اتا» (ارزیابی تأثیر اجتماعی)، دامنه‌یابی ناظر به شناسایی منطقه جغرافیایی، و جغرافیای انسانی و محیطی متأثر از اقدام توسعه‌ای و شناسایی متغیرها و مقولاتی است که با تأثیرات اقدام مرتبط است. همچنین در این مرحله ضرورت دارد تا نسبت به تعیین نفع‌برندگان و زیان‌کنندگان از یک اقدام توسعه‌ای پرداخته شود و به‌طور خلاصه تعیین دامنه تأثیرات اقدام و دامنه مطالعه اتا در این مرحله صورت می‌گیرد. پیش از آغاز دامنه‌یابی تأثیرات احتمالی اجتماعی و فرهنگی پروژه‌های احداث توالت‌های عمومی، ذکر این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که بررسی تأثیرات در سه‌زمان صورت می‌گیرد: پیش، حین و پس از اجرای پروژه. واضح است که بررسی‌های پیش از احداث و در حال برنامه‌ریزی و طراحی در‌واقع بهترین زمان بررسی بوده و این توان را دارد تا پروژه را پیش از اتلاف انرژی، منابع و نیروهای انسانی از بسیاری پیامدهای منفی نجات بخشد، هرچند بررسی‌های حین و پس از اجرای پروژه نیز که در اکثر اوقات ناظر به نگهداری و روش‌های ارائه خدمات پروژه‌ها هستند نیز می‌توانند اثر‌بخشی مساعدی در پیش‌برد اهداف پروژه‌ها بر‌عهده بگیرند.
معمولاً مکان‌یابی سرویس بهداشتی باید به‌نحوی باشد که جداره و نمای اصلی آن در حاشیه یک فضای عمومی نظیر پیاده‌رو، مکان عمومی و پر‌رفت‌وآمد یا فضای با استفاده زیاد قرار گیرد. در رابطه با مکان توالت‌ها می‌توان گفت که مکان‌یابی آنها بر‌عهده برنامه‌ریزان و طراحان شهری است. آنها باید برآورد مناسبی از وضعیت محلی، حجم تقاضا، نسبت جنسی و نیازهای استفاده‌کنندگان به عمل آورند. با این همه در یک اصل کلی توالت‌های عمومی باید در فضاهای زیر درنظر گرفته شوند:
تمام پایانه‌های حمل‌ونقل عمومی، ایستگاه‌های اتوبوس و پارکینگ‌های اتومبیل
مراکز و فضاهای شهری و مراکز خرید
تمام پارک‌ها، فضاهای اوقات فراغت و مراکز گردشگری
تقاطع‌های مهم و کنار مراکز اداری اصلی.
