چند روز قبل، یکی از خبرگزاریها از قول یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی نسبت به آلودگی آبهای خلیج فارس با آلایندههایی مثل جیوه هشدار داد؛ آلایندههایی که میتواند از طریق مصرف گوشت ماهی به انسان هم منتقل شود.پس از آن، رسول دیناروند، معاون غذا و داروی وزیر بهداشت هم اعلام کرد که این ماجرا را پیگیری میکند.
البته دیناروند اضافه کرد: بحث وجود فلزات سنگین در ماهیها همیشه مطرح بوده و ماهیهایی که از چرخه کنترل آزمایشگاههای وزارت بهداشت عبور میکنند از این نظر کنترل میشوند اما کنترل وزارت بهداشت فقط درباره فراوردههای حاصل از ماهیها، مانند کنسروها اعمال میشود.
دیناروند تاکید کرد کنسروها و محصولات آماده شده از ماهیها که از وزارت بهداشت مجوز میگیرند از نظر آلودگی به جیوه مشکلی ندارند، اما ماهیهای تازه و ماهیهای بستهبندی شده خام از سازمان شیلات کشور مجوز میگیرند و درباره وضعیت این ماهیها باید مسئولان شیلات پاسخگو باشند.
این در حالی است که دکتر عیسی گلشاهی، رئیس مرکز مطالعات شیلات هم در گفتوگو با همشهری، ضمن تاکید بر اینکه این مسئله موضوع جدیدی نیست که جنجالبرانگیز باشد و جیوه از قبل هم در این آبها وجود داشته گفت: چیزی که در زمینه آلودگی ماهیها باید مورد تحلیل قرار بگیرد میزان این جیوه، درصد تجمع آن در ماهیها و نوع ماهیهای مذکور است و تا جایی که تحقیقات مستند در این زمینه انجام شده نباید مشکلی در رابطه با وجود جیوه در ماهیهای خلیج فارس و دریای عمان مطرح شود.
وی تاکید کرد: در تمام دنیا و در تمام تحقیقات بینالمللی انجام شده، همیشه کنسروهای ماهی درصد بالاتری از جیوه را به دلیل انجام فرایندهای ماندگارسازی و بستهبندی به خود اختصاص دادهاند و چنانچه مسئولان وزارت بهداشت معتقدند که کنسروها و محصولات آماده شده از ماهیها که از وزارت بهداشت مجوز میگیرند از نظر آلودگی به جیوه مشکلی ندارند، چطور ممکن است ماهیهایی که از آنها کنسرو تهیه میشود از نظر درصد آلودگی محل سئوال باشند؟
وی تاکید میکند کارشناسان ارشد موسسه تحقیقاتی شیلات که به بررسی ماهیهای دریای جنوب میپردازند، آلودگی ماهیهای جنوب به جیوه ناشی از صنایع پتروشیمی در حد خطرزا بودن را رد کرده و پاسخ مفصلتر در این زمینه را بهزودی در مقالهای مستند همراه با اعداد و ارقام برگرفته از تحقیقات منتشر میکنند.
مسئولین سازمان شیلات با اعتراض به عدم آگاهی وزارت بهداشت از وظایف این سازمان، نظارت برحمل و نقل و عرضه موادغذایی خام از جمله ماهیهای تازه و بستهبندی شده را از وظایف سازمان دامپزشکی برشمرده و معتقدند که شیلات تنها در زمینه صید و صدور مجوز برای واحدهای پرورش ماهی فعالیت میکند و ماهی به عنوان یک ماده خام، به عهده سازمان دامپزشکی است.
در عین حال متخصصان تغذیه نیز با اشاره به اینکه چنین امکانی منتفی نیست، اظهار نظر در زمینه آلوده بودن این ماهیها را منوط به تحقیقات رسمی در این زمینه میدانند.
دکتر کشاورز، مدیر گروه تغذیه و بیوشیمی دانشگاه تهران به تحقیقاتی که پس از جنگ در دانشگاه تهران انجام شده بود اشاره کرده و میگوید: ما در آن زمان به بررسی عناصر سرب و کادمیوم در ماهیهای جنوب پرداخته بودیم که با وجود 20 برابر بودن کادمیوم و22 برابر بودن سرب موجود در آبهای جنوبی، میزان این مواد در ماهیها در حد آلودهکننده نبود.
وی البته تاکید میکند با اینکه این میزان در ماهیها زیر حد مجاز آلودهکننده تلقی میشد، اما از آنجا که تهنشین شدن فلزات سنگین احتیاج به زمان دارد و دیرتر اتفاق میافتد، ممکن است تحقیقات جدید، نتایج متفاوتی داشته باشند.
با همه این اوصاف، نکته دیگری که کارشناسان بر آن تاکید میکنند این است که حتی اگر احتمال داده شود که چنین آلودگی در ماهیها وجود دارد، آیا باید پیش از انجام مطالعات علمی، آن را در رسانهها مطرح کرد؟
چرا پیش از تبلیغات وسیع در رابطه با آن حرفی به میان نیامده؟ این گفتهها، جز اینکه باعث نگرانی و بدبینی مردم باشد و به فرهنگ تغذیه مردم لطمه بزند، فایده دیگری هم دارد؟