در سه روز اول جشنواره بالای 80درصد فیلمهای ایرانی به نمایش درآمده و برآیند نظرات کارشناسان ناکامی اغلب این فیلمها در جذب مخاطب گسترده است. فقدان جذابیت برای تماشاگر مشکل اصلی بیشتر فیلمهاست و اینکه سال آینده چگونه میتوان با چنین فیلمهایی گیشه سینماها را پررونق نگه داشت، سؤالی است که پاسخش را باید مدیران سینمایی بدهند.
اغلب فیلمهای حاضر در جشنواره بهصورت مستقیم یا غیرمستقیم با سرمایه دولتی جلوی دوربین رفتهاند. فیلمسازی که فیلمی چندمیلیاردی با پول نهادی دولتی ساخته و دستمزدش را هم گرفته شاید برایش خیلی فرقی نکند که فیلمش چقدر امکان بازگشت سرمایه دارد و تا چه اندازه میتواند در جذب مخاطبان به سالنهای سینما موفق عمل کند. اینکه سینمای ایران به تولیداتی ارزشمند در حوزههای مختلف نیازمند است و نهادهای دولتی وظیفه دارند به عنوان کار فرهنگی در این زمینهها مشارکت داشته باشند و در چنین پروژههایی هم نباید به گیشه فکر کرد، کاملا منطقی است. مشکل از جایی شروع میشود که تعداد فیلمهایی که با این استدلال جلوی دوربین میروند افزایش مییابد و کار به جایی میرسد که تقریبا بالای 70درصد فیلمهای جشنواره امسال بدون توجه به خواست تماشاگر تولید شدهاند. بسیاری از این تولیدات، به لحاظ ساختاری بیشتر نزدیک به تلهفیلم هستند تا فیلم سینمایی.
به هر حال اینها فیلمهایی هستند که اداره نظارت و ارزشیابی به آنها پروانه ساخت داده؛ فیلمهایی که قرار بوده در درجه اول حساسیتی را برنینگیزند. تا اینجای کار هم فیلم حساسیت برانگیزی در جشنواره به نمایش درنیامده است. مسئله اینجاست که فیلمها زیادی خنثی و بیخاصیت شدهاند؛ فیلمهایی که اکرانشان دردسری برای سازمان سینمایی کشور ایجاد نمیکند. میان فیلمهایی که تا امروز از آنها رونمایی شده، چند فیلم معدود بخت فتح گیشه را دارند، در رأس این فیلمها هم «رسوایی» ساخته مسعود دهنمکی قرار دارد که از همین الان میتوان با قاطعیت آن را پرفروشترین فیلم سال آینده دانست.
رسوایی به پشتوانه روانشناسی دقیق از خواست تماشاگر عام سینما ساخته شده و از جهات مختلف به عنوان یکی از تولیدات مهم سینمای عامهپسند قابل بررسی است. رسوایی مهمترین امید سینمای ایران در سال آینده است؛ فیلمی که میتواند به راحتی چند میلیاردی شود. مسعود دهنمکی به عنوان مهمترین پدیده سینمای تجاری ایران در نیمه دوم دهه80 و پس از موفقیت گیشهای سهگانه «اخراجیها»، دهه90 را با فیلم رسوایی آغاز میکند که خوب یا بد، ضعیف یا باکیفیت، خوب خواهد فروخت؛ فیلمی که هم در تهران و هم در سینماهای شهرستانها با استقبال مواجه خواهد شد و شاید تنها فیلم امسال باشد که با قاطعیت میتوان درباره موفقیت تجاریاش در شهرستانها صحبت کرد. بعد از فیلم دهنمکی، باید به کمدی سرخوشانه و فانتزی «چه خوبه که برگشتی» اشاره کرد. داریوش مهرجویی در این فیلم کوشیده تا مسیر سینمای سهل و ممتنعی را که با «نارنجی پوش» آغاز کرده در فضایی دیگر ادامه دهد. فیلم مهرجویی میتواند طبقه متوسط شهری را به سینما جذب کند و از تولیدات مهم بخش خصوصی در جشنواره امسال است.
از بین دیگر فیلمهای دیده شده در روزهای نخست، «گناهکاران» هم با فضای شیک پلیسیاش شاید پیشنهاد بدی برای گیشه سال92 نباشد. البته به نظر میرسد که این فیلم بیشتر در سینماهای تهران با اقبال مواجه خواهد شد تا سینماهای شهرستانها.
باید منتظر ماند و دید جز این فیلمها که نمایندگان بخش خصوصی در جشنواره امسال هستند، بقیه تولیدات حاضر در جشنواره چه وضعیتی دارند و به خصوص فیلمهای عظیم و فاخری که میلیاردها تومان برای تولیدشان هزینه شده تا چه اندازه امکان و قابلیت جذب مخاطب را دارند.