متعاقب آن، 21شهریورماه نخستین جلسه کارگروه احیای دریاچه به ریاست وزارت نیرو که خود بزرگ‌ترین متهم خشک‌شدن دریاچه ارومیه است، تشکیل شد؛ اما به‌رغم توجه خاص ابتکار و فراتر از آن دستور ویژه رئیس‌جمهور برای مقابله با بروز فاجعه زیست‌محیطی در دریاچه ارومیه، معضل هنوز باقی است و تصمیمات و طرح‌های نمایشی همچنان ادامه دارد. بنا به اعلام رسانه ملی، گروهی از کارشناسان ژاپنی برای احیای دریاچه به ایران دعوت شده‌اند. اوایل دهه80 در اقدامی مشابه هلندی‌ها به ایران آمدند. به گفته کارشناسان سفر کارشناسان هلندی تأثیری در فرایند احیای دریاچه ارومیه نداشته است.
محسن سلیمانی، مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب‌های ایران، در این‌باره به همشهری گفت: چنانچه کارشناسان خارجی در بخش‌هایی که ما کمبود دانش و تجربه داریم ورود کنند می‌توانند به احیای دریاچه ارومیه کمک کنند؛ زیرا ما از یک مشاور می‌خواهیم به ما مشورت بدهد اما باید درنظر داشته باشیم که صرف گرفتن مشورت کارساز نیست بلکه عملی‌کردن توصیه‌های مشاور است که می‌تواند به نتیجه مطلوب منجر شود. به‌گفته وی، کارشناسان هلندی کار خودشان را انجام دادند اما ما کوتاهی کردیم و به توصیه‌های آنها عمل نکردیم.
وی که اصلاح الگوی توسعه در حوضه آبریز ارومیه را تنها راه نجات دریاچه ارومیه می‌داند، تصریح کرد: مهم‌ترین مسئله با برنامه عمل‌کردن در حوضه آبریز دریاچه ارومیه و سایر تالاب‌های کشور است. یکی از راهکارهای دیگر درگیر کردن هرچه بیشتر مردم در معضل این دریاچه است و اینکه آنها چه نقشی می‌توانند در این زمینه ایفا کنند. مادامی که مردم به‌صورت عملی وارد این فرایند نشوند نمی‌توان کاری از پیش برد. درحالی‌که مدیر طرح ملی حفاظت از تالاب‌ها از ورود کارشناسان خارجی و حضور آنها در فرایند احیای دریاچه ارومیه دفاع می‌کند اما برخی کارشناسان نظر دیگری دارند. فاطمه ظفرنژاد، کارشناس آب و توسعه پایدار، در واکنش به خبر ورود کارشناسان ژاپنی برای احیای دریاچه ارومیه اعتقاد دارد که برای احیای دریاچه ارومیه نیازی به کارشناسان ژاپنی نیست و کارشناسان داخلی می‌توانند با یک برنامه سه،چهارساله دریاچه را احیا کنند. وی در گفت‌وگو با ایسنا افزود: اوایل دهه80 با وجود هشدارهای مکرر کارشناسان ایرانی، مسئولین عده‌ای را از هلند آوردند تا مشکل دریاچه ارومیه را حل کنند اما این گروه تنها راهکارهای عجیب و غریبی همچون انتقال آب از زاب، مریوان و دریاچه خزر ارائه دادند که هر کدام از این راهکارها شرایط را بسیار وخیم‌تر کرد.
ظفرنژاد ادامه داد: بیش از 50سدی که بر 15رود مهم حوضه آبریز دریاچه ارومیه احداث شده توجیه اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی ندارند درحالی‌که با میانگین بارش 500میلی متر در سال و کشت دیم، از اول نیازی به احداث این سدها نبوده است. این پژوهشگر آب و توسعه پایدار تأکید کرد: احیای دریاچه ارومیه تنها 2راهکار اساسی دارد که شامل اصلاح الگوی کشت و برچیدن سدهاست و 18راهکاری که جدیدا ارائه شده عملی نخواهد شد. ظفرنژاد اضافه کرد: اکنون در آمریکا که الگوی ایران برای سد‌سازی است طی 10تا15سال بیش از هزار سد تخریب شده است چرا که آنها نیز پی‌برده‌اند برای جلوگیری از افزایش ریزگردها و حفظ تنوع زیستی ابتدا باید تالاب‌ها را در اولویت قرار داد.
وزارت نیرو به تعهداتش عمل کند
فارغ از دیدگاه‌های مطرح شده درباره ورود کارشناسان خارجی به فرایند احیای دریاچه ارومیه، اجرای راهکارهای مصوب است که می‌تواند مانع بروز فاجعه زیست‌محیطی در دریاچه ارومیه شود. با وجود این، هنوز اقدام کارسازی برای عملی شدن این راهکارها صورت نگرفته است. پلمب 30هزار حلقه چاه غیرمجاز در حوضه آبخیز دریاچه ارومیه و بازکردن دریچه سدها برای تأمین بخشی از حقابه دریاچه ازجمله اولویت‌هایی است که وزارت نیرو با وجود آنکه خود را پیشتاز در نجات ارومیه جلوه می‌دهد هنوز گامی برای عملی شدن این اولویت‌ها برنداشته است. از سوی دیگر، طرح انتقال آب از ارس همچنان به قوت خود باقی است و هنوز برخی نمایندگان مجلس بر اجرای آن پای می‌فشارند؛ طرحی که درصورت اجرا صرف‌نظر از معضلات زیست‌محیطی متعددی که رقم می‌زند باعث اختلاف میان شهرها و روستاهایی می‌شود که در حدفاصل رودخانه ارس و در مسیر دریاچه ارومیه قرار دارند و خود را در برداشت آب انتقالی محق می‌دانند.
این نکته در بحث و جدلی که میان نماینده مردم ارومیه و مردم اردبیل صورت گرفت به‌خوبی نمایان بود (این مناظره چندی پیش از شبکه یک سیما پخش شد). نکته در خور تامل اینکه حجم آبی که قرار است تحت نام دریاچه ارومیه از ارس به داخل کشور آورده شود سالانه ۲۷۰میلیون مترمکعب است. براین اساس، حتی اگر این آب عینا هم به دریاچه ارومیه وارد شود کمتر از ۱۰درصد حداقل حقابه‌ای است که طی یک سال دریاچه به آن نیاز دارد. بنابراین، انتقال این میزان آب، تأثیری در بهبود وضعیت این دریاچه رو‌به احتضار ندارد.
تأکید بر اجرای راهکارهای مصوب
معاون دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط‌زیست، با اشاره به اینکه هرگونه اقدامی برای نجات دریاچه ارومیه باید در چارچوب راهکارهای اجرایی مصوب انجام شود، گفت: براساس این راهکارها، وظایف وزارت جهادکشاورزی، نیرو و سازمان حفاظت محیط‌زیست به تفکیک مشخص شده و دستگاه‌های ذی‌ربط بهانه‌ای برای اجرا نکردن به تعهدات خود ندارند.
درعین حال، مسعود باقرزاده کریمی با اشاره به بیلان منفی کشاورزی در منطقه ارومیه تأکید کرد: با توجه به همجواری منطقه ارومیه با کشور‌های رو به توسعه مثل ترکیه، ارمنستان، آذربایجان و عراق می‌توانیم دراین منطقه به جای کشاورزی، تجارت و خدمات را محور توسعه قرار دهیم تا از فشارهای موجود بر منابع آب و خاک کاسته شود و در کنار آن براساس یک برنامه مدون به سمت فعالیت‌های کشاورزی متمرکز مانند کشت گلخانه‌ای و کشت‌های با راندمان بالاگام برداریم؛ اقدامی که می‌تواند باعث کاهش قابل توجه سطح تبخیر شود.
