خبرگزاری میراث‌فرهنگی دیروز قدیمی‌ترین آثار تاریخ‌گذاری شده انسان‌های اولیه ساکن ایران را مربوط به کاوش‌های باستان‌شناسی در سال 91که در غار دربند رشی در گیلان به‌دست آمده است اعلام کرد. براساس آنچه باستان‌شناس‌ها به خبرگزاری میراث فرهنگی گفته‌اند، آثار غار دربند رشی شامل ابزارهای سنگی و سنگواره گونه منقرض‌شده‌ای از خرس در عصر باستان در ایران است.
به گفته فریدون بیگلری، کشفیات اخیر غار دربند ازاین‌جهت اهمیت دارد که تا پیش از آن، قدیمی‌ترین آثار تاریخ‌گذاری شده انسان در ایران بین 40تا 50هزار سال و در یک مورد حدود 148هزار سال ـ با خطای 35هزار سال ـ بود که در چند غار در لرستان، اصفهان و ایلام یافت شده و مربوط به دوره پارینه‌سنگی میانی بودند.
براساس آنچه سرپرست تیم کاوش‌های باستان‌شناسی غار دربندرشی گفته است، از دوره پارینه‌سنگی قدیم در طول 50سال اخیر ابزارهای سنگی در نقاط مختلف ایران در کشف رود خراسان، ماشکید و لادیز بلوچستان، میناب هرمزگان، هلیلان در ایلام، شیوه‌تو در مهاباد و گنج پر در گیلان کشف شدند.
فریدون بیگلری می‌گوید: آثار به‌دست آمده از این دوره اغلب در کاوش‌های سطحی یافت شده‌اند و آثار دیگری چون استخوان حیوانات همراه آنها پیدا نشده، بنابراین باستان‌شناس‌ها تنها براساس شیوه ساخت ابزارهای سنگی آنها را به دوره پارینه‌سنگی قدیم منتسب کرده‌اند. این درحالی است که تاکنون چندین نمونه دندانِ کشف‌شده در غار دربند به روش پرتوسنجی موسوم به «سری اورانیوم» تاریخ‌گذاری شده که نشان‌دهنده تاریخی بیش از 200هزار سال پیش است.
به گفته او انسان‌های اواخر دوره پارینه‌سنگی قدیم از غار دربند برای سکونت کوتاه‌مدت استفاده می‌کردند و از سنگ‌های آذرین و چخماق برای ساخت ابزارهای سنگی همچون خراشنده و درفش استفاده می‌کردند. بقایای سنگواره گوزن و بز کوهی نیز نشان می‌دهد که در آن دوره گونه‌های علفخوار نیز در اطراف کوه درفک می‌زیستند و انسان‌های اولیه می‌توانستند آنها را شکار کنند.
مرجان مشکور، باستان جانورشناس و عضو تیم پژوهش‌های غار دربندرشی گیلان نیز می‌گوید: کشف سنگواره گونه منقرض‌شده‌ای از خرس موسوم به خرس غار در دربند رشی از اهمیت زیادی برخوردار است. چون پیش از آن دیرین‌شناسان تصور می‌کردند قلمرو پراکنش این خرس از اروپا در غرب تا کوه‌های قفقاز در شرق بوده است اما کشفیات اخیر در غار دربند نشان می‌دهد خرس‌های بزرگ جثه غار در غرب البرز نیز وجود داشتند.
