رئیس جمهور در حالی در جمع فعالان محیط‌زیست و کارکنان سازمان حفاظت محیط‌زیست حاضر شد که محیط‌زیست با بحران‌های جدی دست به گریبان است. خشکیدگی رویشگاه‌های زاگرس، هجوم آفات به جنگل‌های شمال، روزگار ناخوش حیات وحش، ریزگردها، آلودگی هوا، خشک‌شدن تالاب‌ها و بحران کم‌آبی در دشت‌های کشور هفت معضل عمده زیست‌محیطی کشور است.
زوال بلوط‌ها
خشکیدگی (زوال) بلوط‌ها بیش از یک‌میلیون و 200هزار هکتار از جنگل‌های بی‌جایگزین زاگرسی را تخریب کرده و خشکیدگی همچنان بخش‌های دیگری از این رویشگاه‌ها را آرام آرام به کام مرگ می‌کشد. علاوه براین، فشار معیشت حاشیه‌‌نشینان بر جنگل به‌ویژه کشت زیراشکوب و چرای دام در جنگل، نفس این رویشگاه‌های نیمه‌جان را به شماره انداخته است. جنگل‌های شمال هم روزگار بهتری ندارند؛ از یک سو، آفت دامن این رویشگاه‌ها را گرفته به‌طوری که بنا به اعلام مسئولان سازمان جنگل‌ها تا دی ماه سال گذشته 50هزار هکتار از رویشگاه‌های شمشاد در گیلان و گلستان به آفت قارچی شمشاد مبتلا شده و این رویشگاه‌ها را تا آستانه فاجعه پیش برده‌اند و ازسوی دیگر، هنوز دست اندازی و تجاوز به اراضی مرتعی و جنگلی و تغییر کاربری این اراضی به اراضی کشاورزی و در نهایت ساخت وسازهای مسکونی، رفاهی و تجاری ادامه دارد.
روزگار ناخوش حیات‌وحش
جمعیت علفخواران حیات‌وحش به 119هزار رأس کاهش یافته است. درست است که شماری از شکارچیان‌تفنگ‌هایشان را شکسته‌اند با وجود این، آخرین بازمانده‌های علفخوارحیات‌وحش همچنان به تاراج می‌روند. آمار تلفات پلنگ‌ها هم نگران‌کننده است؛ 15قلاده پلنگ سال گذشته قربانی تلفات جاده‌ای و جهل شکارچیان متخلف شدند این درحالی است که جمعیت کل پلنگ‌ها 500قلاده برآورد می‌شود.
معضل لاینحل ریزگردها
ریزگردها آسمان 21 استان کشور را فراگرفته، فراتر از آن گاه به آسمان پایتخت هم سرک می‌کشد. دراین میان، استان‌های مرزی به‌ویژه خوزستان بیش از سایر مناطق کشور در معرض ریزگردها قرار دارند تا آنجا که سال گذشته تنها طی 2روز (14 و 15) آبان 6هزار شهروند اهوازی به‌دلیل هجوم ریزگردها سر از بیمارستان‌های اهواز درآوردند. اما هنوز، مقابله با این پدیده در گیرودار سفر رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست به عراق و دیدار وی با همتایان عراقی خود باقی مانده است. در عین حال، سخنان شعاعی که بهمن‌ماه گذشته با حکم ابتکار به مدیریت طرح ملی مقابله با گردوغبار منصوب شده است شنیدنی است.
او فروردین‌ماه امسال در جمع خبرنگاران گفت که ریزگردها حالا حالاها مهمان مردم ایران خواهند بود و معلوم هم نیست چه زمانی می‌توان این پدیده را مهار کرد!!! مردم باید تلاش کنند طوری با این پدیده کنار بیایند که سلامت‌شان به خطر نیفتد!!! این مدیر حتی آماری متفاوت از سایر مسئولان به‌دست داد وگفت که 16استان کشور درگیر گردوغبارند این در حالی است که سایر مسئولان این آمار را 21استان اعلام کرده‌اند.
اکنون معضل اصلی محیط‌زیست و فراتر از آن معضل اصلی کشور بحران کم آبی است، اگر 230دشت کشور با بحران کم‌آبی دست و پنجه نرم می‌کند و 70دشت از خط‌قرمز هم عبور کرده، اگر دریاچه ارومیه به وضعیت اسفبار امروز مبتلا شده و 40تالاب کشور خشک شده یا در معرض خشک‌شدن قرار دارند ریشه در مدیریت غلط منابع آب کشور دارد. مدیریتی که طی همه این سال‌ها بی‌توجه به نقدهای مشفقانه کارشناسان تنها راهکار تأمین آب را در ساخت سدهایی می‌دانست که جز هدررفتن سرمایه‌های ملی و تخریب محیط‌زیست و منابع پایه (خاک، پوشش گیاهی، هوا و آب) ثمر دیگری نداشت. مدیران منابع آب کشور هنوز هم طرح‌های مغایر با محیط‌زیست را در دستور کار دارند؛ انتقال آب خزر به سمنان نمونه‌ای ازاین طرح‌هاست. به تازگی هم خبر انتقال آب خلیج‌فارس به یزد را منتشر کرده‌اند.
امید برای حفظ محیط‌زیست
با وجود همه معضلاتی که دامن محیط‌زیست کشور را گرفته است حضور رئیس‌جمهور در سازمان حفاظت محیط‌زیست و رویکرد وی به محیط‌زیست آینده امیدبخشی را ترسیم می‌کند. حسن روحانی دیروز و در آستانه روز جهانی محیط‌زیست(5ژوئن، 15خرداد) در جمع کارکنان سازمان حفاظت محیط‌زیست از جنس دیگری سخن گفت. او که برای اهدای جوایز ملی محیط‌زیست به سازمان حفاظت محیط‌زیست رفته بود با اشاره به اهمیت محیط‌زیست گفت که بشر در آغاز صنعتی‌شدن، مشکلات و آثار منفی آن را در زندگی خود متوجه نمی‌شد و حتی افتخار می‌کردند که در طبیعت مداخله می‌کنند و مدعی بودند مداخلاتشان زیبا آفرین است و زندگی را برای مردم سهل می‌کند.
اشتباه در مکان‌یابی برای اجرای طرح‌های عمرانی
روحانی با اعلام اینکه در مکان‌یابی برای ساخت مسکن، صنعت و جاده‌سازی خطا کرده‌ایم، گفت که باید مکانی را برای ساخت مسکن و صنعت انتخاب می‌کردیم که کمترین خسارت را به محیط‌زیست وارد کند، این درحالی است که زمین‌های زراعی و باغ‌ها را به مسکن تبدیل کردیم و اشکال از همینجا آغاز شد.
او به اصل 50قانون اساسی اشاره کرد و گفت که در قانون اساسی راه به روشنی بیان شده، براین اساس نباید محیط‌زیست را تخریب و آلوده کنیم؛ چرا که آلودگی و تخریب محیط‌زیست را تهدید می‌کند. وی با اشاره به اینکه در نخستین جلسه دولت یازدهم همانطور که قول داده بودم راجع به دریاچه ارومیه بحث شد، گفت: خوشحالم دولت کارش را با مسائل محیط‌زیست آغاز کرد، اما معتقدم دولت در هیچ‌یک از مسائل مهم اجتماعی خودش به تنهایی نمی‌تواند مشکلات را حل کند، بلکه دولت می‌تواند تسهیلات لازم را فراهم و از مردم حمایت کند چرا که این مهم، کار مردم است.
تلاش برای تأمین بنزین مناسب
رئیس‌جمهور در باره آلودگی هوا هم گفت که در سال‌های اخیر هوای تهران راه رفتن را برای مردم سخت کرده بود اما دولت با تأکید بر حفظ محیط‌زیست برای تأمین سلامت و زندگی سالم مردم، محیط‌زیست را یکی از اولویت‌های بسیار مهم خود می‌داند و با همین رویکرد تعویض بنزین در دستور کار وزارت نفت قرار گرفت و کارهای خوبی انجام شد که امروز آثار آن را در تهران می‌بینیم البته باد هم به رفع آلودگی هوا کمک کرده است. روحانی از معضل دریاچه ارومیه هم سخن به میان آورد و گفت که مسئله دریاچه ارومیه به مشکل بزرگی تبدیل شد؛ البته قدم‌هایی برای حل این مشکل برداشته شده و شرایط جوی نیز تا حدی کمک کرده است اما اگر به دریاچه رسیدگی نشود توفان‌های نمکی شروع می‌شود و زندگی 14میلیون نفر به خطر می‌افتد.
ضرورت فرهنگ‌سازی
فرهنگ‌سازی نخستین قدم برای حل مشکلات محیط‌زیست است؛ این نکته‌ای بود که رئیس‌جمهور با اشاره به آن تأکید کرد که فرهنگ‌سازی باید از دبستان آغاز شود چرا که بچه‌ها می‌توانند پدر و مادر خود را هدایت کنند. روحانی مشارکت مردمی را عامل حفظ محیط زیست دانست و گفت که گروه‌های مردم‌نهاد باید در امر به معروف و نهی از منکر در مسائل محیط‌زیستی وارد عمل شوند.
تأکید براستفاده از انرژی خورشیدی
وی تصریح کرد: گاهی توسعه یک معضل را حل می‌کند، اما معضل دیگری درست می‌کند به‌طور مثال مینی‌بوس‌هایی که بیشتر در شمال تهران تردد می‌کنند ضمن اینکه مسافران را جابه‌جا می‌کنند، به‌شدت باعث آلودگی هوا می‌شوند، پس باید توجه کنیم که به‌دنبال توسعه پایدار باشیم چون در این صورت محیط‌زیست دیگر تشریفات نیست. رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه کشور ما از لحاظ انرژی آمادگی بسیار خوبی دارد، گفت که اگر در جنوب کشور نیروگاه خورشیدی درست کنیم، هم برق و آب منطقه تأمین می‌شود هم مسائل محیط‌زیستی درنظر گرفته می‌شود.
رئیس‌جمهور حل برخی معضلات زیست‌محیطی را در گروی همکاری بین‌المللی و منطقه‌ای دانست و تصریح کرد که دولت این کار را با جدیت پیگیری می‌کند و در همین راستا در سفری که ایام عید به افغانستان داشتیم در دیدار دوجانبه با رئیس‌جمهور افغانستان در مورد هامون، هریررود و هیرمند صحبت کردیم چون اگر هامون زنده شود منطقه زنده شده است و اگر دریاچه ارومیه احیا شود خطر بزرگ از منطقه رفته است پس محیط‌زیست مسئله دنیای ما، زندگی مردم و وظیفه دینی ماست.
وی در پایان به بازدید خود از جنگل‌های زاگرسی در ایلام اشاره کرد و گفت که با مشارکت سازمان‌های بین‌المللی چاره‌ای برای رفع مشکلات جنگل زاگرس اندیشیده شد تا آفت‌های این جنگل از بین برود و من در ایلام نیز اشاره کردم که این کار را باید به‌خود مردم محول کنیم.
روحانی درباره مقابله با خشکیدگی جنگل‌های زاگرس گفت: اگر می‌خواهیم مشکلات را حل کنیم باید مسائل را به مردم واگذار کنیم. مردم باید بیایند و درختی را که دچار آفت شده ببرند و چوبش را ببرند. سمن‌ها نیز باید در این زمینه به میدان بیایند.
