کرم حشره‌ها و زالوها که برای دهه‌های متمادی برای درمان مورد استفاده بوده‌اند و هنوز هم در بیمارستان‌ها جهت درمان‌های خاص به کار گرفته می‌شوند. در حال حاضر محققان در حال بررسی این موضوع هستند که آیا کرمهای حلقوی می‌توانند به افراد مبتلا به بیماری سلیاک کمک کرده تا با اطمینان خاطر غلات را مصرف کنند.
زالوها و کرم حشرات
این خزندگان ترسناک و مشمئز کننده از مدت‌ها قبل در روش‌های درمانی مختلف مورد استفاده بوده‌اند. منابع تاریخی از یونان باستان نشان می‌دهد که زالوها از ۲۷۰ سال قبل از میلاد در یونان باستان احتمالا برای حجامت مورد استفاده بوده‌اند.
زالوها در طی سال‌ها برای مقاصد بسیاری به کار گرفته شده‌اند. زالوها با داشتن ترشحات قوی با جلوگیری از لخته شدن خون موجب موفقیت بیشتر جراحی‌های میکروسکوپی و جراحی پلاستیک می‌شوند.
استفاده امروزی از کرمهای حشرات در در بهبود زخم‌ها به سربازی خوش شانس در جنگ جهانی اول برمی گردد که با وجود داشتن زخم‌های شدید و تهدید کننده سلامتی‌اش به علت پوشیده شدن آنها با کرم‌ها زنده مانده بود. کرم‌ها بافت‌های مرده و در حال مرگ را خوردند و از عفونی شدن زخم‌ها جلوگیری کردند.
امروزه هنوز بحث بهبود زخم‌ها در جاهایی که تجهزات پزشکی مدرن در دسترس نیست یا درمان‌های معمول موثر واقع نمی‌شوند، مطرج است، برای مثال کرم حشرات در ویکتوریای استرالیا برای درمان بیماری زخم بورولی (Buruli ulcer) - بیماری عفونی ناشی از باکتری مایکوباکتریوم اولسرانس- به عنوان درمانی مناسب‌تر مورد آزمایش قرار گرفته‌اند.
با وجود اینکه امروزه هنوز این کرم حشره‌ها در در برخی بیمارستان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، احتمال بهبودی یک زخم معمولی با یا بدون این کرم حشره‌ها تقریبا یکسان است.
کرمهای حشرات مجموعه‌ای از مواد را ترشج می‌کنند که بافت‌های در حال مرگ را حل می‌کنند. 
زالوبرای مکیدن خون میزبان مجموعه‌ای مواد رقیق‌کننده خون و بیحس‌کننده را آزاد می‌کند.
- کرم‌ها و باکتری‌ها
محققان اولین بار در دهه ۸۰ میلادی عنوان کردند که عفونت انگلی علائم «بیماری روده التهابی» (IBD) را کاهش می‌دهد و اکنون این موضوع یک زمینه تحقیقاتی فعال است. در آن زمان محققان علت بروز این موضوع را نمی‌دانستند و برخی عوامل از قبیل رژیم غذایی و شرایط زندگی، پیدا کردن یک علت واضح و مشخص برای این موضوع را مشکل کرده بود.
در حال حاضر که ما در مورد چگونگی فعالیت انگل‌ها بیشتر می‌دانیم، این موضوع در حال روشن شدن است که انگل‌های موفق به مجموعه کاملی از مواد شیمیایی مجهز شده‌اند. در این خزندگان ترسناک این ابزار‌ها کارهایی مانند رقیق کردن خون را انجام می‌دهند تا زالو می‌تواند بهتر تغذیه کند.
انگل‌ها همچنین واجد مولکول‌هایی هستند که به طور مستقیم با سیستم ایمنی برهم کنش می‌کند. انگل می‌خواهد با شما زندگی کند، پس نیاز دارد سیستم ایمنی بدن شما را متقاعد کند تا آن را نادیده بگیرد.
انگل‌هایی که موجب عفونت‌های مزمن می‌شوند راه‌هایی را جهت دستکاری سیستم ایمنی برای تغییر ازحالت التهابی شدید و شکل تهاجمی (attack mode) به حالت التهاب کم و مد کنترل آسیب (damge control mode) ایجاد کرده‌اند. این تغییر ممکن است یک اثر خاموش کنندگی تصادفی بر روی سیستم ایمنی در بیماری‌های سلیاک و IBD داشته باشد.
به طور جالب توجهی، استدلالی مشابه در موردن علت تاثیربخشی باکتری هلیکوباکتر پایلوری در کاهش دادن شدت بیماری IBD وجود دارد. اما باوجودی که این باکتری می‌تواند به طور بالقوه به عنوان یک واکسن خوراکی مورد استفاده باشد، اما جنبه دیگر موضوع تاثیر این باکتری در افزایش خطر ابتلا به سرطان معده (به علاوه زخم گوارشی) است. بنابراین دلایل مناسبی وجود دارد که به این هشدار توجه کنیم که تنها هلیکوباکتر مناسب، یک هلیکوباکتر مرده است.
- کرمهای قلابدار برای درمان سلیاک
اخیرا مشخص شده است که کرمهای قلابدار موادی را آزاد می‌کنند که موجب خاموشی سیستم ایمنی می‌شوند و اجازه می‌دهند انگل به راحتی در روده شما زندگی کند. این اثر خاموش کنندگی ممکن است برای درمان IBD مفید باشد و اخیرا برای درمان بیماری سلیاک هم مورد استفاده قرار گرفته است.
محققان در بیمارستان پرنس چالز بریزبین استرالیا در یک کارآزمایی بالینی کوچک اما خوب‌طراحی‌شده این ایده را مورد آزمایش قرار دادند که آیا اثر کرمهای قلابدار در خاموش کردن سیستم ایمنی می‌تواند به افراد مبتلا به سلیاک کمک کند. در حالیکه مطالعات قبلی بهبودی را در میزان تحمل گلوتن در افراد نشان نداده بودند، محققان در این مطالعه جدید مراقب بودند تا میزان گلوتن به کندی افزایش پیدا دهند.
آنچنان که این محققان متذکر می‌شوند، دادن کرمهای قلابدار به این بیماران باعث افزایش تحمل به گلوتن در حدی نشد که این افراد بتوانند یک وعده کامل غذاهای گلوتن‌دار را بخورند، اما تحمل به گلوتن در این افراد آنقدر بالا رفت که خوردن تصادفی گلوتن سبب ایجاد مشکلاتی در افراد نشود.
- آیا ارزشش را دارد؟
کرم حشره‌ها مقادیر زیادی از موادی را ترشح می‌کنند که سبب تجزیه بافت‌های در حال مرگ می‌شود. اما عمل اصلی این موجودات خوردن بافت‌های مرده است.
زالوها ترکیبی بی‌حس کننده و رقیق کننده خون را ترشح کرده که بازسازی آزمایشگاهی آن بسیار مشکل بوده است، اما امید می‌رود در آینده نزدیک این امر ممکن شود.
یک سوال دیگر این است که آیا می‌توان از قرص‌هایی حاوی ترشحات این موجودات برای درمان بیماری‌های انگلی استفاده کرد.
برخی از مطالعات وجود مولکول‌هایی با اثرات تغییردهنده سیستم ایمنی را نشان داده‌آند. اما این «پروتئین‌ها» از نظر سیستم ایمنی بدن انسان بیگانه محسوب شده و ممکن است سبب ایجاد التهاب یا سایر مشکلات خاص خودشان در فرد شوند. با این وجود این مولکول‌ها نوید بخش ایجاد واکسن‌هایی بر علیه عفونت‌های انگلی باشد که کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند، در عین حال ممکن است کاربردهای دیگری هم برای آنها پیدا شود.
شخصا امیدواریم این مشکلات حل شوند چون راه‌های جایگزین مانند استفاده از یک انگل کامل نه تنها ناخوشایند است، بلکه ممکن است همراه با خطر ابتلا به سایر بیماری‌ها باشد.
نویسندگان: پل برتراند و آنا والداک، دانشگاه RMIT استرالیا
ترجمه: محمد ملائکه
منبع: LiveScience
نظر شما