اما این‌بار وی با درخواستی جدی مواجه است و آن این‌که باید ابتدا بخشی مهم از قدرت خود یعنی فرماندهی ارتش را واگذار کند.
اگرچه هفته گذشته دیوان عالی پاکستان به مشرف اجازه داد به‌عنوان یک نظامی در این انتخابات شرکت کند اما باتوجه به فشارهای شدید داخلی و خارجی، مشرف اعلام کرد در صورت پیروزی در این انتخابات یونیفرم را از تن بیرون خواهد آورد.
تلات مسعود ژنرال بازنشسته ارتش پاکستان با بیان این‌که مشرف از پایگاه مردمی چندانی برخوردار نیست تصریح کرد: درست به همین خاطر است که وی از تفویض قدرت نظامی به دیگران تا این اندازه واهمه دارد.
مشرف سال‌ها از قدرت نظامی برای اعمال قدرت و سیاست بهره جست و اکنون پذیرش خلع این ابزار نیرومند برای وی دشوار است، اما وی افزود: نکته جالب و تأییدکننده میزان اهمیت ارتش در پاکستان این‌که امروز کلید بقای مشرف در مسند قدرت واگذاری همین شاه‌کلید است.
واقعیت این است که پاکستان جامعه‌ای به‌شدت نظامی‌گرا دارد. جامعه‌ای که در آن ارتش در تمامی جنبه‌های گوناگون زندگی دخیل است. از چرخیدن چرخ‌های صنعت گرفته تا اداره شرکت‌های خصوصی، نقش ارتش و نیروی نظامی غیرقابل انکار است.
تاریخ پاکستان نشان می‌دهد طی 60 سال گذشته سران ارتش با کودتا دولت‌های غیرنظامی را سرنگون کرده‌اند.
در دوره نخست‌وزیر ذوالفقار علی‌بوتو، ژنرال منتخب وی برای فرماندهی ارتش یعنی ضیاءالحق نه‌تنها در سال 1977 وی را از قدرت خلع کرد، بلکه 2 سال بعد نیز حکم اعدام وی را صادر کرد و یا در سال 1999 ژنرال پرویز مشرف در جریان یک کودتای نظامی علیه دولت نواز شریف – نخست‌وزیر وقت پاکستان – خود بر مسند قدرت نشست.
جالب آن‌که پرویز مشرف نیز فرد منتخب نواز شریف برای هدایت ارتش بود. درپی ناآرامی‌های ماه گذشته در پاکستان ژنرال اشقف کیانی توانست با درخشش در وزارت اطلاعات این کشور نام و آوازه مناسبی برای خود دست‌وپا کند و باتوجه به محبوبیت نسبی وی در داخل به‌نظر می‌رسد، کیانی از بیشترین شانس برای فرماندهی ارتش برخوردار است.
البته گزینه‌های دیگری نیز برای مشرف وجود دارد که مهم‌ترین آنها ژنرال طارق مجید فرمانده لشکر دهم ارتش پاکستان است.
کامران بوخاری کارشناس امور خاورمیانه در مرکز پیش‌بینی‌های راهبردی آمریکا در این‌باره می‌گوید: فرمانده جدید ارتش بین 6 ماه تا یک سال زمان لازم دارد تا جایگاه خود را تثبیت کند. این موضوع به مشرف زمان مورد نیاز را می‌دهد. اگرچه وی نمی‌تواند به وفاداری فرمانده آینده ارتش حساب کند اما هم ژنرال مجید و هم ژنرال کیانی ذهنیت مستقل خود را دارند.
ژنرال کیانی که در آمریکا دوره دیده و البته هوادار غرب است از نزدیکان مشرف محسوب می‌شود. وی که نماینده مورد اعتماد مشرف در مذاکرات تقسیم قدرت با بی‌نظیر بوتو بود اکنون بیش از هر زمان دیگری به پست فرماندهی ارتش نزدیک شده است.
جالب آن‌که جایگزینی وی در وزارت اطلاعات پاکستان ژنرال نادم تاج یکی دیگر از وفاداران به مشرف خواهد بود.
البته هم ژنرال کیانی و هم ژنرال تاج در دولت بی‌نظیر بوتو از افراد تأثیرگذار بوده‌اند. ژنرال کیانی در دوره نخست‌وزیری بوتو وزیر دفاع بود و ژنرال تاج در جریان آزادی سف ژرداری(همسر بی‌نظیر بوتو) به جرم فساد مالی نقشی مؤثر ایفا کرد.
مشرف 64 ساله اگرچه از بسیاری از ژنرال‌های معروف امروز پاکستان شهیرتر است و این شهرت هم به سن و هم به سابقه وی بازمی‌گردد اما وی باید از این پس در بحران‌های سیاسی که امری عادی در پاکستان محسوب می‌شود با احتیاط بیشتری گام‌بردارد.
اما بی‌تردید همین ارشدیت و پیشکسوتی وی ژنرال‌های جوان‌تر را مجاب می‌سازد تا در موارد نرم‌تر داخلی از پرویز مشرف حمایت نمایند.
از تحولات هفته اخیر می‌توان انتظار داشت خانم بی‌نظیر بوتو پس از انتخابات عمومی ژانویه نخست‌وزیر آینده پاکستان خواهد بود. بوتو و پرویز مشرف هنوز نتوانسته‌اند درباره نحوه همکاری‌های آینده و میزان نفوذ و قدرت نخست‌وزیری به توافق دست یابند و بعید نیست روابط نه‌چندان دوستانه این 2 در عرصه سیاست حتی در صورت همکاری نیز تأثیرات و تبعات خاص خود را درپی نداشته باشد.
Globe and mail.com
اول اکتبر
