قديمي‌ها حتي ختم قرآن در‌ماه رمضان را مانند روزه گرفتن براي خودشان واجب مي‌دانستند. البته نه اينكه آن را واجب شرعي بدانند بلكه با توجه به ثمرات و بركات آن، به هيچ وجه دوست نداشتند كه اين ثواب عظيم را از دست بدهند. به هر‌حال هر كسي را با سبك زندگي‌اش مي‌شود شناخت. روزگار ما، روزگار شلوغ و پرتنشي شده است. چه بخواهيم و چه نخواهيم، سايه مدرن بودن افتاده است روي سرمان و اما بايد مراقب باشيم كه برخي از فرصت‌ها را از دست ندهيم. يكي از مهم‌ترين اين فرصت‌ها، همين امروز است به‌مدت يك ماه؛ فرصتي فراهم شده براي انس بيشتر با كتاب آسماني‌مان. فقط بايد تصميم بگيريم كه در اين ماه با قرآن بيشتر انس بگيريم، خدا هم درهاي رحمت را به روي ما مي‌گشايد.
- با چه قرآني در‌ماه مبارك ختم قرآن كنيم؟
قرآن‌هاي فعلي توسط خطاط‌هاي مختلفي نوشته شده‌اند كه برخي خارجي و برخي داخلي هستند. خب، شما مختاريد كه براي تلاوت روزانه قرآن در ماه رمضان، هر قرآني كه دلتان خواست انتخاب كنيد اما پيشنهاد ما اين است كه سراغ يك خط استاندارد برويد. چرا؟ چون اگر بخواهيد در مجالس قرآن‌خواني به شكل گروهي شركت كنيد، يا با همراهي فايلهاي صوتي قاريان، قرائت كنيد قرآن شما بايد استاندارد باشد تا هماهنگ‌تر بتوانيد ختم قرآن را انجام دهيد. خب حالا خط استاندارد، كدام خط قرآن است؟ كارشناسان قرائت، قرآن با رسم‌الخط عثمان طه را پيشنهاد كرده‌اند. اين قرآن كه توسط خطاط سوري نگاشته شده است، به‌علت خصوصياتي كه دارد ميان مسلمان شهرت زيادي پيدا كرده، به‌گونه‌اي كه الان در تمامي كشورهاي اسلامي اين قرآن به‌عنوان قرآن استاندارد شناخته شده است و در مسابقات حفظ و قرائت قرآن از آن استفاده مي‌شود. فقط يادتان باشد كه بهتر است اين قرآن 15خطي باشد، چون اين مصحف با تعداد سطور 15، 14، 12 و 18هم چاپ شده اما استاندارد آن 15خطي است.
- كجاها مي‌توانيم براي ختم قرآن برويم؟
امكان ندارد در محله‌اي زندگي كنيد كه هيچ‌يك از مساجدش، برنامه قرآن‌خواني و ختم دسته‌جمعي قرآن نداشته باشد. حتي برخي مساجد هستند كه در 2 يا 3 نوبت، برنامه جزءخواني دارند. پس بهترين گزينه براي حضور در برنامه ختم قرآن، همين مساجد محله‌تان است. البته گزينه‌هاي ديگري هم وجود دارد؛ آستان متبرك امامزادگان، حسينيه‌ها و دار‌القرآن‌ها، جاهاي ديگري هستند كه مي‌توانيد براي ختم قرآن روي آنها حساب كنيد. فقط همين امروز بايد از ساعت برگزاري برنامه آنها مطلع شويد و خودتان را به جمع برسانيد. يك كار خوب ديگر كه در اين سال‌ها رونق گرفته، برپايي مجالس خانگي ختم قرآن است. اين مجالس، مخصوصا در محله‌هايي كه هنوز هويت محلي خود را از دست نداده‌اند به راحتي پيدا مي‌شود. خب خود شما هم مي‌توانيد باني برگزاري اين مجالس در خانه‌تان باشيد و ثوابي بزرگ را كسب كنيد. پيامبر اكرم(ص) مي‌فرمايند: خانه‌اي كه در آن قرآن خوانده شود فرشتگان وارد آن مي‌شوند و شيطان‌ها از آن دور مي‌شوند و اهل آن در آسايش قرار مي‌گيرند و به خير و بركت آن خانه افزوده مي‌شود.
- قرآن را براي خواندن تقسيم‌بندي كنيم
به‌طور معمول، يك ماه 30روز است. البته امسال احتمال اينكه ماه رمضان 29روز باشد زياد است. بهترين تقسيم‌بندي كه بسيار هم رايج است خواندن يك جزء قرآن در هر روز است. اين يك جزء با همان خط عثمان‌طه كه در هر صفحه 15سطر دارد حدود 20صفحه مي‌شود. حالا وقتش است كه برنامه‌ريزي كنيد، يعني بخشي از روز يا شب ماه مبارك را به قرآن‌خواني اختصاص دهيد. اگر قرآن را خيلي روان مي‌خوانيد بايد بتوانيد در كمتر از يك ساعت، يك جزء را بخوانيد. زمان خواندن يك جزء توسط قاريان در فايلهاي صوتي هم چيزي حدود همين يك ساعت است؛ يعني اگر خيلي هم روان‌خوان نيستيد مي‌توانيد با استفاده از فايلهاي صوتي يا همراهي با برنامه‌هاي جزءخواني تلويزيون و راديو، براي همان يك ساعت برنامه‌ريزي كنيد. اينكه چه زماني بهتر است، بستگي به برنامه كاري و زندگي خودتان دارد اما خب زمان‌هايي هم هستند كه ثواب قرآن خواندن در آن بيشتر است. مثلا بين‌الطلوعين زماني است كه براساس روايت‌هاي مختلف، ثواب هر كار خوب در آن دوبرابر است.
- ترجمه قرآن را هنگام قرائت بخوانيم يا نه؟
قرار است شما در اين يك‌ماه بيشتر با قرآن مأنوس شويد. خب علما و بزرگان هم براي انس با قرآن، تعاريفي بيان كرده‌اند و آن را داراي درجاتي دانسته‌اند. مثلا همين‌كه شما به آيات قرآن، نگاه هم بكنيد، درجه‌اي از انس با قرآن است و براي آن فوايد جسمي و معنوي زيادي در روايات بيان شده است. حتي طبق روايات اسلامي، كسي كه در خانه‌اش از قرآن نگهداري مي‌كند هم از اثرات آن برخوردار است. نگهداري قرآن در خانه، نگاه‌كردن به آيات قرآن، گوش فرا دادن به قرآن‌خواني ديگران، تلاوت قرآن، تدبر و تفكر در قرآن و در نهايت عمل به قرآن، همان مراتب انس با قرآن است كه توسط علما و همچنين در روايات مختلف بيان شده. ماه بهار قرآن، بهترين فرصت است كه شما از مرتبه‌اي به مرتبه بالاتر برويد. كسي كه زبان عربي نمي‌داند، مي‌تواند در كنار تلاوت روزانه به سراغ ترجمه‌ها هم برود و در آيات قرآن تفكر كند و دستورات آن را در زندگي‌اش به‌اجرا درآورد. ترجمه‌هاي خوب هم كه كم نيست؛ ترجمه‌هاي بهاءالدين خرمشاهي، ابوالفضل بهرام‌پور، طاهره صفارزاده، عبدالمحمد آيتي و مهدي الهي‌قمشه‌اي از آن جمله‌اند.
- حتما بايد در‌ماه رمضان ختم قرآن انجام دهيم؟
هر چيزي بهاري دارد و بهار قرآن، رمضان است. در بهار قرآن، شايسته نيست كه ما به‌عنوان يك مسلمان، قرآن نخوانيم و در آن تدبر و تفكر نكنيم. ميزان اين قرآن‌خواني هم مي‌تواند حتي به اندازه يك آيه قرآن باشد. حتما اين روايت معروف حضرت رسول(ص) را شنيده‌ايد كه فرموده‌اند كسي كه در‌ماه مبارك رمضان يك آيه قرآن بخواند پاداش او همانند كسي است كه قرآن را در ماه‌هاي ديگر ختم كرده است. اما سفارش شده در ماه رمضان قرآن را يك‌بار ختم كنيم. به هر حال هر چقدر بيشتر براي قرآن‌خواني در اين ماه وقت بگذاريد ماه معنوي‌تري را تجربه مي‌كنيد و ثواب بيشتري مي‌بريد. اگر خيلي هم مهارت قرآن‌خواني‌تان خوب نيست، بهتر است حتما آموزش ببينيد و تمرين كنيد. خوب نيست به‌عنوان يك مسلمان، بلد نباشيد قرآن را از رو بخوانيد. البته به اين بهانه بي‌خيال قرآن‌خواني نشويد. پيامبر‌اكرم(ص) مي‌فرمايند: قاري چنانچه قرآن را غلط يا اشتباه يا با لحن غيرعربي بخواند فرشته آن را همانطور كه نازل شده (صحيح و كامل) مي‌نويسد.
- چه شرايطي را براي قرآن‌خواني فراهم كنيم؟
قرآن، كتاب خداست، كتاب مقدس ما مسلمان‌ها، كتاب زندگي‌مان و خيلي صفات برگزيده ديگر كه نشان از اهميت آن دارد. خب مسلم است كه وقتي مي‌خواهيم سراغ آن برويم بايد نكاتي را رعايت كنيم. پايين‌ترين مرتبه آن همين احترام ظاهري قرآن است، يعني مثلا محل نگهداري‌اش را در منزل، بهترين مكان قرار دهيم تا حدي كه حتي موقع استراحتمان كوچك‌ترين بي‌احترامي به آن نشود، يا اينكه موقع قرائت ديگران به احترام قرآن سكوت كنيم و به قرائت گوش دهيم. يا اينكه بدون وضو سراغ قرآن‌خواني نرويم، حتي اگر قصد لمس كلمات آن را هم نداشته باشيم. يكي از كارهايي كه براي مهيا شدن قرآن‌خواني سفارش شده، مسواك زدن است. استعاذه كردن هم بسيار سفارش شده؛ يعني قبل از شروع قرائت بگوييم «اعوذبالله من الشيطان الرجيم» چراكه اين دستور قرآني است كه مي‌فرمايد «فاذا قرأت القران فاستعذ بالله من الشيطان الرجيم؛ يعني هر وقت قرآن خواندي، پناه ببر به خدا از دست شيطان رجيم» بهترين شيوه‌اي هم كه براي قرائت قرآن سفارش كرده‌اند ترتيل‌‌خواني است، چون همزمان امكان تدبر در آيات قرآن را هم فراهم مي‌كند.
- به نمايشگاه بيست‌وچهارم و فرهنگسراي قرآن برويد
اگر مايليد در‌ماه رمضان انس بيشتري با قرآن داشته باشيد، حتماً سري به بيست و چهارمين نمايشگاه بين‌المللي قرآن‌كريم واقع در مصلاي امام‌خميني(ره) بزنيد. در اين نمايشگاه كه از 24خرداد شروع مي‌شود و تا 8 تيرماه ادامه دارد، محافل مختلفي براي انس با قرآن خواهيد يافت. فرهنگسراي قرآن هم در اين نمايشگاه غرفه دارد و مي‌توانيد از خدماتي كه ارائه مي‌شود، براي آشنايي بيشتر با مفاهيم كتاب آسماني سود ببريد. اما در اين روزها و شب‌هاي ماه رمضان مي‌توانيد سري هم به‌خود فرهنگسراي قرآن در خيابان قزوين بزنيد. در طول‌ماه مبارك رمضان همچنين ظهرها بعد از نماز عصر مراسم جزءخواني قرآن‌كريم صورت مي‌گيرد كه همه شهروندان مي‌توانند با حضور در نمازخانه اين فرهنگسرا، روخواني قرآن را انجام دهند. همچنين هرسال در شب ميلاد امام حسن‌مجتبي(ع) در سالن همايش‌هاي فرهنگسرا از پيشكسوتان در ۶ رشته قرآني تجليل به عمل مي‌آيد كه شهروندان براي آشنايي و ارتباط بيشتر با اين اساتيد مي‌توانند در اين مراسم حضور يابند. ضمن اينكه كلاس‌هاي آموزشي هم به قوت خود برگزار مي‌شوند. شماره تماس اين فرهنگسرا براي اطلاع از برنامه‌هاي آن 3-55775141 است.
- من چشمانم را براي قرآن خواندن مي‌خواهم
خاطره‌هاي زيادي درباره حضور پررنگ قرآن در زندگي حضرت‌امام(ره) بيان شده است كه نشان از انس بسيار زياد ايشان به اين كتاب آسماني دارد. ايشان هم مانند بسياري از علما و بزرگان ما با آغاز ماه مبارك رمضان، سبك زندگي‌شان تغيير مي‌كرد و اوقات زيادي را با قرآن سپري مي‌كردند. يك‌بار زماني كه امام در نجف بود، از ناحيه چشم دچار ناراحتي شده بود. هنگامي كه پزشك چشم، ايشان را معاينه كرد، توصيه كرد كه چند روزي قرآن نخوانند و استراحت كنند. امام لبخند زدند و فرمودند: «دكتر! من چشم‌ام را براي خواندن قرآن مي‌خواهم! چه فايده‌اي دارد اگر چشم داشته باشم و قرآن نخوانم؟ شما كاري بكنيد كه من بتوانم قرآن بخوانم». ايشان احترام بسيار زيادي هم به قرآن مي‌گذاشتند و هميشه مراقب بودند كه قرآن روي زمين گذاشته نشود. گاهي كه نزديكان ايشان قرآن را روي زمين مي‌گذاشتند، امام كه مراقب بودند بلافاصله مي‌فرمودند: «قرآن را روي زمين نگذاريد!» و بلافاصله دستشان را جلو مي‌آوردند، آن را مي‌گرفتند و روي ميز مي‌گذاشتند. امام در روز چند نوبت قرآن مي‌خواندند؛ بعد از نماز صبح، قبل از نماز ظهر و عصر، قبل از نماز مغرب و عشاء و يا در هر فرصت ديگر به اين عمل مستحب پايبند بودند. نزديكان ايشان بارها در طول روز كه خدمت ايشان مي‌رسيدند، امام را مشغول خواندن قرآن مي‌ديدند.
- به قرآن عشق بورزيد
توصيه‌هاي كاربردي رهبري براي انس بيشتر با قرآن
رهبر معظم انقلاب بارها در ديدار با قاريان و حفاظ كشور و همچنين در محافل انس با قرآن كه در حسينيه امام‌خميني(ره) برگزار شده، توصيه‌هايي براي انس بيشتر با قرآن داشته‌اند. اينجا به چند مورد از اين توصيه‌هاي كاربردي اشاره شده است:
همه به قرآن عشق مي‌ورزند و احترام مي‌كنند اما عده كمي همواره آن را تلاوت و عده كمتري در آن تدبر مي‌كنند. براي رفع اين نقيصه كه كاري ممكن و روان است، در گام اول بايد جوانان و نوجوانان را با متن و ترجمه قرآن آشنا كرد و از شربت گوارا و حيات‌بخش قرآن، به ذائقه آنان چيزي چشانيد.
ترتيبي بدهيد كه بشود بچهها را از كوچكي در دبستان وادار به حفظ قرآن كنند - البته مجبورشان نكنند - جايزه قرار بدهند و مثلا بگويند هر بچه‌اي كه در دوره دبستان، اينقدر از قرآن را حفظ بكند، اين مقدار امتياز خواهد گرفت؛ يا اگر كسي در دبيرستان، اين مقدار قرآن را حفظ كند، به قدر اين واحدها يا اين درس‌ها، نمره يا امتياز مادي مي‌دهيم. من عقيده‌ام اين است كه حفظ قرآن بايد از بچگي شروع بشود، يعني حدوداً از 12سالگي، 13سالگي.
آيه‌اي را كه تلاوت مي‌كنيد، به‌درستي معنايش را درك كنيد. همين معنايي كه يك عربي‌دان مي‌تواند بفهمد، همين معناي ظاهري را درست درك كنيد. اينكه درك شد، آن وقت در تلاوت، فرصت و قدرت تدبر به انسان دست مي‌دهد، يعني انسان مي‌تواند آن وقت تدبر كند.
ما بايد رابطه‌مان را با قرآن روزبه‌روز مستحكم‌تر كنيم. در خانه‌ها قرآن بخوانيد. حتي در هنگام بيكاري، چنانچه مختصر فراغتي پيدا مي‌كنيد، خودتان را به قرآن وصل كنيد. هر روز مقداري قرآن بخوانيد و آن را فرابگيريد.
در آن دوران طاغوت، من در مشهد جلسات تفسير و درس قرآن داشتم؛ به جواناني كه مي‌آمدند، مي‌گفتم كه هر كدام از شماها يك نسخه قرآن در جيب بغلتان داشته باشيد؛ اگر در جايي منتظر كاري مي‌ايستيد و فراغتي پيدا مي‌كنيد- يك دقيقه، 2 دقيقه، 5 دقيقه، نيم‌ساعت - قرآن را باز كنيد و به تلاوت آن مشغول شويد، تا با اين كتاب انس پيدا كنيد.
قرآن را بايستي از خودمان جدا نكنيم. دائم بايد با قرآن مرتبط و مأنوس باشيم. حالا در روايات دارد كه هر روز لااقل 50 آيه قرآن بخوانيد. اين، يكي از معيارهاست. اگر نتوانستيد، روزي 10 آيه قرآن بخوانيد؛ نگوييد سوره حمد را مي‌خوانم و اين چند آيه سوره حمد با چند آيه سوره قل‌هوالله - يك ركعت- مي‌شود همان 10 آيه‌اي كه فلاني مي‌گويد. نه، غيراز آن قرآني كه در نماز مي‌خوانيد، قرآن را باز كنيد، بنشينيد، با حضور قلب، 10 آيه، 20 آيه، 50 آيه، 100 آيه بخوانيد.
با حالت روزه‌داري يا حالت نورانيت ناشي از روزه‌داري، در شب‌ها و نيمه شب‌ها، تلاوت قرآن، انس با قرآن، مخاطب خدا قرارگرفتن، لذت ديگري و معناي ديگري دارد. چيزي كه انسان در چنين تلاوتي از قرآن فرا مي‌گيرد، در حال متعارف و معمول نمي‌تواند دسترسي پيدا كند.
اگر بخواهيم همه قرآن را بياموزند، عده‌اي بايد در اوج قرار گيرند- مثل همه‌‌چيز ديگر- همينطور كه اگر بخواهيد ورزش، همگاني شود، بايستي عده‌اي قهرمان را جلوي چشم مردم نگه داريد. اگر بخواهيد قرآن در خانه‌ها، بين بچهها، بين بزرگ‌ها، بين زن‌‌ها و مردها رواج پيدا كند، بايستي قهرمانان قرآني را احترام كنيد.
نظر شما