این تعداد کشته در اثر حملات شبه نظامیان به نیروها و پایگاه‌های دولتی پاکستان، آخرین امیدها درباره احتمال بازگشت آرامش به این کشور و به سرانجام رسیدن ائتلاف و آشتی میان پرویز مشرف و بی‌نظیر بوتو را به یأس تبدیل کرد.
از روز جمعه زمزمه احتمال اعلام حالت فوق‌العاده و حکومت نظامی توسط ژنرال مشرف آغاز شد و سرانجام روز شنبه این زمزمه‌ها به واقعیت تبدیل شد. مشرف با اعلام شرایط فوق‌العاده دلیل این کار را خطر رو به رشد حملات شبه نظامیان و مداخله آنها در سیاست‌های دولتی با نفوذ در میان اعضای قوه قضائیه ذکر کرد.
این اقدام مشرف بیش از آنکه راه حلی برای مشکلاتی باشد که او با آن روبه‌روست، کشور را بیشتر از گذشته در بحران قانون اساسی فرو می‌برد و موجی از حملات جدید را از سوی شبه نظامیان به همراه می‌آورد.
مشرف قانون اساسی را در پاکستان به حالت تعلیق درآورده، رسانه‌های مستقل را تعطیل کرده و دستور قطع خطوط ارتباطی تلفن را در پایتخت داده است. سربازان ارتش و نیروهای پلیس اکنون در خیابان‌های اسلام‌آباد مستقر هستند و همه نشانه‌ها حاکی از آن است که نوعی حکومت نظامی در کشور پاکستان برقرار شده است.
چنین وضعیتی با توجه به در پیش بودن اعلام حکم دیوان عالی پاکستان طی روزهای آینده درباره مشروعیت پیروزی مشرف در انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر، قابل پیش‌بینی بود.
مشرف با پیش‌بینی صدور حکمی خلاف میلش، افتخار چودری قاضی دیوان عالی را که همواره خاری در چشم خود می‌دید، بار دیگر از کار برکنار کرده و در حبس خانگی قرار داد.
مشرف یک بار دیگر هم افتخار چودری را از این سمت برکنار کرده بود اما در پی تظاهرات اعتراض آمیز مردم که تا چند روز چند شهر بزرگ پاکستان را ناآرام کرد، مجبور شد تا او را دوباره به سمت قبلی بازگرداند.
قضات دیوان عالی پاکستان از سوی دولت مشرف مجبور شدند تا با امضای بیانیه‌ای حالت فوق‌العاده در کشور را تأیید نمایند. اما اکثر قضات به جای این کار با امضای بیانیه‌ای، وضعیت اضطراری در کشور را غیرقانونی خواندند.
منابع خبری در این دادگاه به نشریه تایم گفتند که رأی دیوان عالی پاکستان علیه مشرف بود. به همین دلیل او چنین سراسیمه دست به اقدام زد. حکم دیوان عالی این است که مشرف نمی‌تواند هم ژنرال ارتش باشد و هم رئیس‌جمهوری.
به این ترتیب در شرایط کنونی همه چیز به واکنش مردم پاکستان بسته است. او در سال‌های اخیر در میان مردم به شدت نامحبوب شده است. در اوایل سال‌جاری میلادی صدها هزار نفر از مردم در اعتراض به برکناری قاضی چودری و در حمایت از او علیه مشرف تظاهرات کردند.
اما در این میان شرایط آمریکا در کشور پاکستان و در کل منطقه، اکنون با اوضاع پیش آمده به شدت دشوار خواهد شد. دولت بوش مدت‌هاست که مشرف را به‌عنوان متحد اصلی در جنگ با ترور ستایش و حمایت کرده و به او امیدهای زیادی بسته است.
اکنون بیش از 5 ماه است که آمریکا برای مدیریت دوران انتقال سیاسی در پاکستان تلاش می‌کند که طی آن ژنرال مشرف در قدرت بماند و همزمان به ادعای بوش برای ارتقاء دمکراسی در منطقه خدشه‌ای وارد نشود.
حمایت دولت بوش از مشرف به ویژه در ماه‌های اخیر انتقادات شدیدی را از سوی مخالفان دولت بوش در سراسر جهان به همراه داشته و بار دیگر سیاست دوگانه و متناقض این دولت را به رخ کشیده است.
به همین دلیل دولت در پیگیری برنامه‌هایش در پاکستان به‌دنبال راه حلی بود که همزمان و در عین تأمین منافع خود در جنگ با تروریسم، ادعای دمکراسی‌خواهی واشنگتن هم بدون خدشه باقی بماند.
اکنون اما با اعلام شرایط فوق‌العاده شبه حکومت نظامی در پاکستان، دولت بوش چاره‌ای جز منتظر نشستن ندارد زیرا گزینه چندانی برایش باقی نمانده و از سوی دیگر، راهی که در پاکستان پیش رو دارد تیره و تار و بدون شفافیت است.
روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی تحلیلی درباره شرایط جدید پاکستان و موقعیت آمریکا در این شرایط نوشت، اقدام اخیر مشرف بدترین کابوس ممکن را برای دولت بوش به همراه آورد.
اکنون یک دیکتاتور نظامی مورد حمایت آمریکا، ثبات مدنی را در کشوری که هم سلاح هسته‌ای دارد و هم جماعتی تندرو، به خطر انداخته است.
دولت بوش بعد از حملات 11 سپتامبر وارد یک تعامل جدید و دوستانه با ژنرال مشرف شد. به نوشته روزنامه نیویورک تایمز تا کنون آمریکا بیش از 10 میلیارد دلار به پاکستان کمک کرده که اکثر این کمک‌ها نظامی بوده‌است.
اکنون اما با حاکم شدن شرایط غیرعادی و فوق‌العاده در پاکستان، آمریکا با این پرسش روبه‌روست که آیا کمک‌هایش را به پاکستان قطع کند یا نه. پیش از این مقامات ارشد آمریکایی به دولت مشرف هشدار داده‌بودند که درصورت اعلام شرایط فوق‌العاده، آینده این کمک‌ها در ابهام فرو خواهد رفت.
بعد از اعلام شرایط فوق‌العاده، کاندولیزا رایس وزیر خارجه آمریکا با ابراز نگرانی خواستار عادی شدن اوضاع شد. کاخ سفید هم ابراز امیدواری کرد که این وضعیت کوتاه باشد و ژنرال مشرف به وعده‌هایش برای ترک سمت فرماندهی ارتش عمل کند تا این شرایط ویژه پایان یابد.
روزنامه نیویورک تایمز در تحلیل خود به نقل از کارشناسان امور پاکستان در وزارت خارجه آمریکا نوشت، این اقدام مشرف موجب شرمندگی آمریکا شد. اما دولت بوش کار چندانی هم نمی‌تواند انجام دهد.
آمریکا مجبور است با تحولات پاکستان مدارا کند و منتظر بماند تا این وقایع یکی پس از دیگری مسیر خود را طی کند. پاکستان در همسایگی کشوری است که 26 هزار نیروی نظامی آمریکا و ناتو را در خود جای داده است.
رسانه‌های آمریکایی خبر دادند که شخص رایس و همچنین سفیر آمریکا در پاکستان بارها در هفته گذشته در تماس با ژنرال مشرف از او خواسته بودند که وضعیت اضطراری اعلام نکند.
اما این فقط به شکل درخواست بوده و هیچ نشانه‌ای از تحکم و تندی نداشته است. این برخورد نشان می‌دهد که دولت آمریکا در چه موقعیت دشواری در ارتباط با پاکستان قرار گرفته است.
نقش حساس بوتو
عامل تعیین کننده در این میان موضعگیری و موقعیت بی‌نظیر بوتوست. او بر اساس مذاکرات انجام شده قرار بود به‌عنوان نخست وزیر با مشرف در قدرت شریک شود.
اما اکنون با اعلام شرایط فوق‌العاده و شبه حکومت نظامی، این معادله هم بر هم خورده است. بوتو در واکنش به این اقدام مشرف، درباره بازگشت کودتا هشدار داد.
منابع نزدیک به بوتو می‌گویند، او به احتمال زیاد رهبری مخالفان مشرف و اعتراض‌های مردمی را به عهده خواهد گرفت.
