دکتر مایکل ویتیلو، یک محقق خواب و پرفسور روانپزشکی و علوم رفتاری واشنگتن می‌گوید: «افراد مسن بیشتر از بقیه افراد از مشکلات مربوط به خواب گله می‌کنند.» سال‌ها قبل دانشمندان صاحب‌نظر در زمینه خواب تصور می‌کردند از ماهیت این مشکل اطلاع دارند.
در اواخر میانسالی خواب افراد دچار اختلال و از آن به بعد به‌شکل ثابتی دچار ضعف و افول می‌شود. این قضیه آنقدر واضح به‌نظر می‌رسید که افراد معدودی جرأت زیر سؤال بردن آن را داشتند.
اما برخلاف نظریه سابق اکنون تحقیقات مختلف باعث تغییر این ذهنیت شده است. مسئله غافلگیر‌کننده برای محققان فهمیدن این نکته بود که خواب از سن 60 سالگی به بعد چندان دچار تغییر نمی‌شود. خواب ضعیف و بدون کیفیت نیز به‌خاطر افزایش سن نیست، بلکه دلیل آن اغلب بیماری یا داروهایی است که برای درمان آنها تجویز شده است.
پروفسور سونیا آنکولی استاد روانپزشکی و محقق در زمینه اختلالات خواب در دانشگاه کالیفرنیا در شهر سن دیه گو می‌گوید: «هرچقدر مشکلات افراد مسن در زمینه سلامت عمومی بدن بیشتر باشد، سخت‌تر می‌توانند بخوابند. اگر شما نگاهی به افراد مسن که از سلامت خوبی برخوردارند بیندازید متوجه می‌شوید که آنها به‌ندرت با اختلالات خواب درگیر هستند.»
مطالعات جدید خاطرنشان می‌سازند اختلالات خواب ممکن است حلقه معیوبی باشد که به واسطه سلامت ناقص و بیماری ایجاد شده است. دست کم درمورد درد این مسئله کاملا مصداق دارد.
درد یکی از اصلی‌ترین دلایل برهم خوردن خواب است و خواب ناکافی می‌تواند روز بعد باعث تشدید درد شود. با بدتر شدن درد، خوابیدن از قبل هم مشکل‌تر می‌شود. این حلقه معیوب در بسیاری از بیماریها ایجاد می‌شود که این بیماریها اغلب در افراد مسن دیده می‌شود و یکی از نمونه‌های بارز آن بیماری آرتریت (التهاب مفاصل) است.
نظریه جدید در مورد خواب از2 مسیر موازی منشأ می‌گیرد. نخستین مورد طرح این سؤال است که وقتی افراد سالم پیر می‌شوند الگوی خوابشان چه تغییری می‌کند. دومین مورد تلاش دارد تا ارتباط میان درد و خواب را کشف کند.
تحقیقات نشان می‌دهد خواب افراد پیر در مقایسه با افراد جوانتر سبکتر بوده و بعضا با کوچکترین سر و صدایی مختل می‌شود. در عین حال مدت زمان خواب افراد مسن به‌طور متوسط نیم الی یک ساعت کوتاه‌تر از افراد جوان است. دکتر ویتیلو خاطرنشان می‌کند که این تغییرات نتیجه افزایش سن در این افراد نیست بلکه مسئله دیگری باعث می‌شود تا خواب آنها با مشکل مواجه شود.
دکتر ویتیلو و همکارانش در تحقیقی در زمینه خواب سالمندان به مسئله تغییرات طبیعی خواب در طول زندگی هم پرداختند. از مدت‌ها قبل محققان می‌دانستند که خواب در دوره‌های مختلف زندگی تغییر می‌کند، اما هیچ‌کس به‌شکل جدی تحقیقی انجام نداده بود تا مشخص شود که این تغییرات چه موقع اتفاق می‌افتد یا اینکه تظاهرات آن در افراد سالم به چه صورت است.
با بررسی 65 تحقیق در زمینه خواب که 3577 فرد سالم را در محدوده سنی 5 تا 102 سال مورد مطالعه قرار داده بود دکتر ویتیلو و همکارانش به نتیجه حیرت آوری دست یافتند. عمده تغییرات خواب در محدوده سنی 20 تا 60 سال رخ داده بود. در مقایسه با نوجوانان و بالغین جوان، افراد میانسال و مسن که از لحاظ بدنی سالم هستند هر شب نیم الی یک ساعت کمتر می‌خوابند، در طول شب بیشتر از خواب می‌پرند و خوابشان سبکتر است.
اما نکته جالب اینکه در افراد 60 سال به بالا تغییرات خواب دست کم در افراد سالم بسیار اندک خواهد بود. حتی به‌رغم ایجاد این تغییرات در بزرگسالی بسیاری از آنها نامحسوس هستند. مثلا افراد میانسال برای به‌خواب رفتن مشکل چندانی ندارند. در این زمینه محققان با مقایسه 2گروه سنی 20 تا 80 سال و 80 سال به بالا دریافتند که فقط افراد مسن‌تر از 80 سال به‌طور میانگین 10 دقیقه دیرتر به خواب می‌روند و بقیه گروه‌های سنی در این زمینه مشکلی ندارند.
در عین حال برمبنای نتایج به‌دست آمده افراد مسن و میانسال سالم به‌طور تقریبی 95 درصد طول شب را می‌خوابند و از خواب نمی‌پرند. دکتر دانلد بلیوایز محقق خواب در دانشگاه اموری می‌گوید:«آنها به‌راحتی بخواب می‌روند وتا ساعت زنگ نزند از خواب بلند نمی‌شوند. »
بنابر اظهار نظر دکتر بلیوایز و سایر دانشمندان صاحب‌نظر مشکلات اصلی خواب زمانی آغاز می‌شود که فرد با مشکلاتی درگیر باشد که هنگام شب او را از خواب بیدار کند؛مشکلاتی مثل توقف تنفس(آپنه)هنگام خواب، درد مزمن، سندرم پای ناآرام یا مشکلات ادراری. همان‌طور که می‌بینید این مشکلات در بسیاری از افراد مسن دیده می‌شود.
درد یکی از مهم‌ترین مسائلی است که خواب را با اختلال مواجه می‌کند. اما یافته جدید در مورد ارتباط درد و خواب این است که کمبود خواب به وضوح باعث افزایش حس درد می‌شود. پروفسور مایکل اسمیت محقق و مدیر آموزش دانشکده پزشکی جانز هاپکینز در خلال انجام یک تحقیق روی افراد جوان به نتایج جالبی دست یافت.
گروه نخست در این مطالعه 8 ساعت به‌طور طبیعی در بیمارستان خوابیدند. گروه دوم هر ساعت توسط پرستاران از خواب بیدار و به مدت 20 دقیقه بیدار نگه داشته می‌شدند. الگوی خواب این گروه شباهت فراوانی به خواب مقطع افراد مسن داشت. به گروه سوم نیز اجازه داده شد تا به مدت 4ساعت بدون مشکل بخوابند. در این بین گروه دوم در خلال روزهای بعد با مشکلات بیشتری روبه‌رو شدند. پرسش اینجا بود که آیا مشکلات این افراد به خاطر کوتاه بودن مدت خواب ایجاد شده یا اینکه دلیل آن برهم خوردن الگوی طبیعی خواب است؟
پروفسور اسمیت از مقایسه الگوی خواب گروه دوم و سوم به این نتیجه رسید که خواب مقطع تأثیر مخربی بر مقاومت فرد نسبت به درد خواهد داشت. فردای یک خواب مقطع فرد ساده‌تر از حالت عادی دچار درد می‌شود و کمتر می‌تواند با درد مقابله کند و حتی بعضا دردهای خودبه‌خود نظیر سردرد و کمردرد متوسط هم در این افراد دیده می‌شود.
تحقیقات دانشمندان دانشگاه هنری فورد نیز نشان می‌دهد جوانان بعد از یک شب خواب مقطع بشدت به درد حساس می‌شوند. پروفسور اسمیت می‌گوید: «واضح است که خواب یک جوان 20 ساله با یک پیرمرد70 ساله متفاوت است اما دلیلی هم وجود ندارد تا کسی پیر شد پایش به کلینیک‌های اختلالات خواب باز شود.»
نیویورک تایمز
10 نوامبر 2007
