فريتز كوهن حالا شهرداري لقب گرفته كه توانسته با برنامههاي انسانمحورانه كاري كند تا شهروندان نهتنها در تعطيلات آخرهفته بلكه پس از فراغت از كار در روزهاي ميان هفته نيز براي ساعتي هم كه شده در پيادهروهاي شهر، كافهها، بازارها، موزهها، حوضها و درياچههاي آبي، بوستانها و كنار چرخدستيها و دكههاي غذافروشي و المانهاي طبيعي بمانند و لحظاتي را براي بازيافتن انرژي خود صرف كنند. او در آخرين مصاحبههاي خود با چند نشريه آلماني از اختصاص فضاي بيشتر شهر به افراد به جاي خودروها گفته و تأكيد كرده است كه برنامه ده ساله شهرداري اشتوتگارت براي اين منظور از سال 2010شروع شده و تا 5سال ديگر ادامه دارد. البته او در تعريف چشمانداز 2020مديريت شهري اشتوتگارت از ادامه فعاليتهاي توسعه حملونقل عمومي گفته و اعلام كرده كه طي 7سال اخير بهدستاوردهايي در اين زمينه رسيدهاند كه سبب شده شهروندان خودشان سفر بدون خودروي شخصي را ترجيح دهند. فريتز كوهن اخيرا با روزنامه اشتوتگارت پيرامون وضعيت شهرش و اينكه چه شد كه بهعنوان كماسترسترين شهر دنيا معرفي شد، مصاحبه مفصلي انجام داده كه آنرا در ادامه ميخوانيد. كوهن براي انجام اين مصاحبه در روزهايي كه كمكم هواي آلمان نيز سرد ميشود همراه با سخنگوي خود به بازار اصلي اشتوتگارت رفته و دقيقا در وسط ميدان اصلي بازار و ميان مردم حاضر شده است؛ گفتوگو در خياباني بدون تردد خودرو. البته ساختمان مركزي شهرداري اشتوتگارت در همين بخش شهر قرار دارد. نكاتي كه در اين گفتوگو مطرح شده ميتواند مورد توجه كارشناسان،برنامهريزان و مديران شهري قرار بگيرد.
- آقاي كوهن در جايي باهم صحبت ميكنيم كه روزگاري پر از درخت بود؛ شهروندان به اينجا لقب ميدان سبز داده بودند. حالا اين ميدان نسبت به ساليان دور خيلي تغيير كرده و عناصري جديدي به جاي درختان قرار گرفتهاند. نظرتان چيست؟
بله. اينجا در گذشته ميدان سبزي بود و مركز خريدي كوچك. كمكم توسعه يافت و مغازهها و مركزهاي تجاري جديد ساخته شدند. با اين حال نميتوان گفت كه ميدان فعلي خيلي با گذشتهاش تغيير كرده. در واقع همين الان هم سعي ميشود تا معماري و نماي بناهاي آن زمان حفظ شود. به هرحال برخي با رويكرد شهرسازي در گذشته تغييراتي ايجاد كردهاند كه باعث شده تا آن جاي سبزي كه شما ميگوييد ديگر با آن شكل و شمايل وجود نداشته باشد. تغييرات آب و هوايي هم به اين موضوع دامن زدهاند تا آن انبوه درختاني كه قبلا اينجا بود ديگر ديده نشود. البته اين درست نيست كه بگوييم ميدان بازار شهر، ديگر سبز نيست. درختان زيادي همچنان وجود دارد. در ضمن در آيندهاي نزديك ميدان مربع شكل بازار سبزتر ميشود و براي آن برنامه ويژهاي داريم.
- چه برنامهاي؟
كاشت درختان جديد كه با اقليم اشتوتگارت همخواني دارد را نهتنها را براي اين بازار بلكه براي نقاط ديگر شهر هم درنظر گرفتهايم. پژوهشهاي ما نشان ميدهد كه تغييرات آب و هوايي ديگر در راه است و دماي زمين گرمتر ميشود. بنابراين بودجهاي براي 2سال آينده پيشبيني كردهايم كه قرار است براساس آن از يكسو پاركها را حفظ كنيم و از سوي ديگر درختان جديد بكاريم. بخشي از همين ميدان و بازار هم در برنامه ما داراي سقف سبزي ميشوند كه گياهان منحصربهفردي دارند. در همين بازار كفپوشها نو خواهند شد و صندليهاي جديدي نصب ميكنيم. از طرف ديگر ساخت يكبازار جديد جذاب را در برنامه داريم كه طبق برنامه احتمالا كار آن تا پايان سال 2019تمام ميشود. به هر حال شهر به يكبازار و محل ديگر براي مناسبتهاي خاص مثل كريسمس و برگزاري جشنوارههاي محلي نياز دارد.
- ميشود بيشتر توضيح دهيد كه قرار است در ديگر نقاط شهر چه اتفاقاتي بيفتد؟
درنظر داريم 20زيستگاه جانوري جديد را در نقاط مختلف شهر احداث كنيم. از طرف ديگر طرحي را اجرا خواهيم كرد كه شهروندان براي سبزتر شدن شهر سهيم خواهند شد. با يكدعوتنامه و برگزاري يكرقابت از شهروندان ميخواهيم تا در سبز كردن بالكن يا پشتبام خانه خود مشاركت داشته باشند.
در مورد پيادهروهايي كه در آنها كافه و اغذيهفروشي نيز هست بايد بيشتر نظر خود شهروندان را جويا شويم. در برخي نقاط طبق يكسري طرحهاي ابتكاري خود شهروندان آشپز شدهاند و در رستورانهاي كوچك و كافهها و فستفودي براي خودشان غذا طبخ كرده و سرو ميكنند اما با اين حال برخي از شهروندان گلايههايي از آلوده شدن اين محيطها دارند و بايد در مورد آنها مطالعات ميداني انجام شود. در ضمن بهزودي كار ساخت يكسالن كنسرت و موزه جديد ليندن در محدوده منطقه روزنشتاين (منطقهاي با كاربريهاي تجاري و مسكوني و خدماتي واقع در شمال ايستگاه راهآهن اشتوتگارت كه پيش از اين در اختيار راهآهن بود و كارايي نداشت و در اختيار مديريت شهري قرار گرفت) را شروع خواهيم كرد. در پروژه روزنشتاين هم كه حتما خبر داريد همه برنامهها در راستاي كيفيت خدمات به شهروندان صورت گرفته؛ از ساختن مراكز اقامتي، آموزشي و تحقيقاتي گرفته تا پارك و باغ وحش. در اين محدوده بهكارگيري خودروهاي برقي براي حملونقل در اولويت قرار دارد.
- آقاي كوهن به سراغ اصليترين محور گفتوگويمان برويم. چه شد كه اشتوتگارت در صدر فهرست كماسترسترين شهر دنيا قرار گرفت؟
وقتي درباره اشتوتگارت صحبت ميكنيم در واقع درباره شهري سخن ميگوييم كه روند ساخت عناصر شهري آن از مدتها قبل آغاز شده و حالا به نقطهاي رسيده كه بايد براي بهبود زيرساختها و كيفيت هرچه بهتر زندگي شهروندان فكر كرد. كيفيت زيرساختهاي ايجاد شده در اشتوتگارت بسيار عالي است و ما در برنامههاي خود برنامه اصلي را تغيير نداديم بلكه با نگاه به آنچه شهر بر پايههايش شكل گرفته كار را دنبال كرديم. هيچگاه نخواستيم و نميخواهيم گذشته شهر را دچار آسيب كنيم. مردم با اينها زندگي كردهاند و قشر مهمي از جامعه كه سالمندان هستند با آنها به نوعي انس گرفتهاند. اصلا آنها اساس زندگي خود را با چيزهايي كه در گذشته بوده تنظيم ميكنند و وقتي كه ما بخواهيم با يكسري عناصر جديد، آنها را وادار به تطابق خود با همين عناصر كنيم در واقع دچار بزرگترين اشتباه شدهايم. اما بايد واقعيتها را بپذيريم و از تكنولوژيهاي جديد زيستمحيطي بهره بگيريم. نتيجه اينكه ميتوان با رعايت حقوق همه شهروندان، درنظر گرفتن چارچوبهايي كه شهر براساس آنها شكل گرفتهاند (هويت شهري) و حفظ عناصر ارزشمند و تاريخي به سمتي حركت كنيم كه آنرا توسعه پايدار ميناميم. براي مديريت شهري اشتوتگارت هميشه اهميت داشته است و دارد كه بين معماري گذشته و جديد تناسبي وجود داشته باشد زيرا زيبايي بصري براي شهروندان اهميت زيادي دارد. اين شد كه از سال 2010برنامهاي دهساله را آغاز كرديم و اكنون افتخار ميكنيم كه در سال 2017 بخش زيادي از مسير را با موفقيت طي كردهايم؛ مسير پيشرفت اشتوتگارت متعلق به شهروندان است.
- اجازه دهيد نگاهي دقيقتر به موضوعاتي كه اشتوتگارت را در مركز توجه قرار دادهاست داشته باشيم. مؤسسه تحقيقاتي انگليسي هنگام امتيازدهي شاخصهاي مختلف براي سنجش ميزان استرس شهروندان اول از همه ترافيك و حملونقل عمومي را مورد توجه قرار داده است. چه تغييراتي در شهر و جامعه شهري ايجاد شده كه اشتوتگارت را در اين رتبه قرار داده است؟
ببينيد براي اينكه مردم كمتر از خودروهاي شخصي استفاده كنند بايد 2نكته را درنظر داشت؛ اول آنكه بايد امكانات مربوط به حملونقل عمومي آنقدر توسعه يافته باشد كه مردم به راحتي و هر زمان كه ميخواهند از آنها استفاده كنند. ما در سال 2016بالغ بر 73ميليون يورو تنها براي استفاده از وسايل نقليه عمومي جديد هزينه كرديم. اين باعث ميشود تا هم كيفيت خدمات افزايش يابد و هم گامهاي بزرگي در راستاي كاهش آلودگي هوا برداشته شود. شهروندان نبايد قيد استفاده از راهآهنهاي درون شهري و حتي خريد بليت از باجهها را بهدليل ازدحام بزنند. اين هميشه مدنظر بايد قرار گيرد. دوم اينكه طوري برنامهريزي شود كه نيازي به استفاده از جريمههاي مالي يا عوارض خيلي گران براي ورود به هستههاي مركزي شهر بهخاطر استفاده از خودروهاي شخصي نباشد. مردم بايد خودشان به استفاده از حملونقل عمومي رغبت پيدا كنند. اينطوري خيلي واضح است كه ترافيك هم كاهش مييابد.
- يكي از صحبتهاي شما در سالهاي اخير همواره در مورد بحران خودروهاي ديزلي بوده است. در اين رابطه چه اقداماتي را انجام دادهايد؟
صنعت خودرو اكنون گامهاي بزرگي را برداشته است؛ مخصوصا در كشورما آلمان و شهرمان اشتوتگارت كه يكي از شهرهاي بزرگ صعنتي توليد خودرو بهشمار ميرود. من هميشه تأكيد ميكنم كه ديگر تعمير و نگهداري خودروهاي ديزلي حتي از نظر نرمافزاري به صرفه نيست. بنابراين بايد به سمت توليد سختافزارهاي جديد رفت و من بهعنوان يكمدير شهري براي بهبود محيط زندگي شهروندان در اين خصوص انتظار بيشتري دارم. اين يكاصل است؛ هوا بايد پاك باشد. ما بايد از دانش فني ايجاد شده در زمينه تبديل خودروها استفاده كنيم و من از اين ايده بهشدت حمايت كرده و ميگويم: لطفا بشتابيد! هرفردي ميتواند بايد كاري انجام دهد. بهنظرم تقريبا يك وظيفه وطنپرستي محسوب ميشود كه هركسي براي داشتن يك ماشين برقي و پاك تلاش كند؛ يعني شهروندان، مديران و توليدكنندگان نه فقط براي فضاي سبز محيط زندگي خود مسئول هستند بلكه در زمينه وسيلهاي كه سوار ميشوند نيز مسئوليتهايي دارند. من نيز قول ميدهم كه از طريق دولت فدرال تلاش خود را براي بخش مالياتهاي اين مسئله انجام دهم. با اين حال، در پايان، مردم خود تصميم به خريد ميگيرند. ويدئويي مربوط به نامزدهاي رياستجمهوري حزب سوسيال دمكراتيك مارتين شولز را ديدهايد، زماني كه او ميگويد سازندگان خودرو «توسعه» را «نابود» كردهاند؟ تحرك الكتريكي بهمدت 10سال جدي گرفته نشده بود و حالا بايد به سرعت به سمت اهدافش پيش رفت؛ اگرچه قبلا چارچوبهاي كاري هنوز درست ترسيم نشده بود اما وقتش فرا رسيده است. اكنون بايد بهدنبال نوآوريها، بهويژه در اشتوتگارت بود. من فكر ميكنم منطقه ما از لحاظ تكنولوژيكي و اقتصادي بهترين شرايط براي اين امر است. از سوي مهندسان شنيده ميشود كه ميگويند با تمام شور و شوق براي توليد خودروهاي الكتريكي آمادگي دارند اما ابزار تكنولوژي پيشرفته هنوز در دسترسشان نيست. به همين دليل است كه برخي بهخودروهاي ديزلي روي ميآورند و حتي در بسياري از شهرهاي اروپايي بهعنوان يكنياز مورد استفاده قرار ميگيرند. من همچنين از مهندسان ميشنوم كه ميگويند ما ميتوانيم زياد كار كنيم اما بهدليل فراهم نبودن شرايط نميتوانيم. حكم دادگاه اداري اشتوتگارت در مورد محدوديت توليد در اكسيد نيتروژن بهمعناي تغيير ارزشگذاري در حفاظت از سلامت شهروندان است. يك شهر نميتواند بگويد كه اين را مورد توجه قرار نميدهيم. اگر ما ديگر با اكسيدهاي كربن و اكسيدهاي گوگرد روبهرو نيستيم پس بايد به جنگ اكسيدهاي ديگري برويم كه كوچكترين اثر منفي روي سلامت شهروندان بهخاطر تردد خودروها گذاشته نشود.
- اعتراضات درخصوص ممنوعيت تردد براي خودروها طي مدت اخير بالا بوده. براي آنها چه برنامهاي داريد؟
تغييرات اينچنيني هميشه با اصطكاك همراه است. حتي زماني كه ميخواستيم مسير دوچرخه را در فاز دوم بين هدهلفينگن و وانگن بسازيم، مجبور بوديم فضاهاي پاركينگ را كاهش بدهيم. به اين خاطر اعتراضات اينچنيني بالا گرفت. اما اكنون مردم بسيار از دوچرخهسواري راضي هستند و براي تردد از دوچرخه استفاده ميكنند. شما ببينيد چقدر شهروندان از مسير دوچرخه سواري در اطراف درياچه كنستانس كه يكي از محبوبترين مسيرهاي دوچرخهسواري در آلمان است، لذت ميبرند. ساختن مسير دوچرخهسواري در اونينگر نيز بهعنوان يك پروژه فوري براي حملونقل و تردد در اشتوتگارت درنظر گرفته شده است. ولي بايد بر اين اساس پيش رفت. اين شده كه مردم از تردد در شهر رضايت داشته باشند و نقش خودشان را در بالا بردن كيفيت زندگي شهري خودشان بسيار درك كنند. اين يك مبارزه توزيع بين خودرو، دوچرخه و ترافيك و عابرپياده است. و هيچكس نبايد به من بگويد كه قانون اين است كه فضاي عمومي بايد بهخودرو تعلق داشته باشد و ديگران بايد در مقابل از چنين موضوعي عذاب بكشند. فلسفه من اين است: «اگر از اين درگيريها اجتناب كنيد، بايد از شهرداري برويد.»
- آيا قرار است كه برنامه ممنوعيت تردد خودروهاي ديزلي قديمي و فرسوده را از سال 2018صددرصد اجرا كرده و به جد دنبال كنيد؟
براي داشتن بهترين وضعيت هوا و جلوگيري از آلودگي، چاره ديگري جز ممنوعيت تردد وجود ندارد؛ ما نگران سلامتي مردم هستيم. اميدوارم كه جلوگيري از بهكارگيري موتورهاي ديزلي قديمي به نصف شدن انتشار گازهاي گلخانهاي موجود بينجامد. از طرفي توپ اكنون در زمين سازندگان خودرو است. آنها ميتوانند تأثير بسيار زيادي در بود و نبود ممنوعيت ترددها داشته باشند. البته همهچيز به الكساندر دوبونت، وزير حملونقل و حمايتهاي او هم بستگي دارد. اگر او اجازه دهد ميتوان محدوده بيشتري را به تردد خودروهاي پاك با پلاك آبي اختصاص داد.
- در مورد ديگر موضوعات زيستمحيطي شهر و بهرهمندي بهتر شهروندان از نور خورشيد چه اقداماتي انجام شده يا در برنامه كاري است؟
در همه شهرهاي بزرگ، تميزي شهر بسيار پر اهميت و در عين حال پر چالش است. به همين دليل است كه ما بايد همه كارها را بهگونهاي انجام دهيم كه بهطور قابل توجهي بهتر شود. يعني افراد در مديريت پسماند خود بسيار هدفمند و همسو با اهداف زيستمحيطي عمل كنند. وقتي زباله كمتري آن هم بهصورت تفكيكشده توليد ميشود، يعني سرانجام هوا و خاك تميز و سالم ميماند. پس ما روي فرهنگ كار كردهايم و موفق هم بودهايم. حالا افراد كمتري بهخود اجازه ميدهند كه نسبت به توليد زباله و رها كردن آنها در هرجايي بيتوجه باشند. موضوع آب هم براي ما اهميت دارد. جريان آب از يكسو سبب ميشود كه شهروندان بهتر از شرايط شهري لذت ببرند اما از سوي ديگر تميزي آن و استفاده بهينه از آب نيز يكموضوع واقعا مهم است. الان به درجهاي رسيدهايم كه براي صرفهجويي انرژي و آب، هنگام تميز كردن شهر يكبار در هفته از آب استفاده ميكنيم. البته شايد در آينده با بهبود تكنولوژي بازگشت آب چندبار مصرف شده به چرخه مصرف مجددا براي بالا بردن سطح رضايت مردم از شهر 3بار از آب هم استفاده كنيم.
- آيا به آينده اشتوتگارت خوشبين هستيد؟
صد درصد. البته اين خوشبيني كوركورانه نيست و اينگونه نيست كه بخواهم به سادگي بگويم خوشبينم و فرياد بكشم كه من همچنان اين روند را دنبال ميكنم. اينگونه نيست اما معتقدم كه ميتوانيم آينده را براي اشتوتگارت بهتر كنيم و شانس داريم كه در ردههاي بالاي شهرهاي دنيا از نظر سطح كيفيت زندگي قرار بگيريم. اگر از نظر سطح پايين استرس در رده اول هستيم بايد توجه داشته باشيم كه برن و لوكزامبورگ به ما بسيار نزديك هستند و تلاش ميكنند و بايد در تعامل از آنها الگو بگيريم. از سوي ديگر بايد با بهبود ديگر شاخصها در آينده در ردههاي ابتدايي از نظر شاخص كيفيت زندگي نيز باشيم.
- برخي ميگويند كه آقاي كوهن ميخواهد تا زماني كه امكان دارد خودش را شهردار اشتوتگارت باقي نگه دارد؟
نه به هر شكلي. دوران رياست من ابتداي سال 2021به پايان ميرسد. من گفتهام كه در اوايل سال 2020تصميم ميگيرم كه آيا مجددا باقي خواهم ماند و اگر احساس كنم كه ديگر مثمر ثمر نيستم، نه.
- شهري به مثابه گهواره خودرو
مساحت: ۲۰۷ كيلومترمربع / جمعيت ساكن: 600 هزار نفر
اشتوتگارت مركز بزرگترين ايالت آلمان است؛ مركز ايالت بادن- وورتمبرگ. بادن، سومين ايالت بزرگ آلمان بهشمار ميآيد كه در جنوبغربي اين كشور واقع شده است. اشتوتگارت را بهعنوان يكي از شهرهاي صنعتي آلمان ميشناسند. كارخانههاي خودروسازي مرسدسبنز، پورشه و نيز كارخانه توليد لوازم الكترونيكي بوش در اشتوتگارت مستقر هستند و سهم عمدهاي را در ايجاد اشتغال در اين شهر ايفا ميكنند. اشتوتگارت در كنار رودخانه نكا در يك دره حاصلخيز واقع شده و يكي از مناطق مهم كشاورزي در آلمان نيز بهحساب ميآيد. طي دهههاي اخير اقدامات بزرگي در حوزه حملونقل در اين شهر اروپايي براي رفاه حال شهروندان انجام شده است تا جايي كه يكي از محلهاي اتصال حملونقل ريلي آلمان بهحساب ميآيد و ششمين فرودگاه آلمان را از نظر وسعت در اختيار دارد. در اين بين از همه جالبتر وضعيت پوشش گياهي و توپوگرافي اشتوتگارت است؛ شهري كه تپههاي بسيار با پوشش درختان جنگلي در آن ديده ميشود و به دليل گرهخوردن موضوعات محيطزيستي و صنعتي- البته به شرط حفظ منابع طبيعي- به آن لقب «گهواره خودرو» دادهاند. اين در حالي است كه هنوز در اين شهر، طراحيهاي بسيار زيادي در راستاي توسعه و بهبود فضاي كسبوكار صورت ميگيرد ولي اين طرحها همگي بايد داراي پيوستهاي زيستمحيطي باشند. اشتوتگارت يك شهر با تعداد زياد مهاجران نيز بهحساب ميآيد؛ تا جايي طبق يك آمار غيررسمي گفته ميشود در شهرستان اشتوتگارت، يكسوم ساكنان، خارجي هستند و تنها 40درصد از شهروندان، ساكنان اصلي خود اشتوتگارت بهحساب ميآيند.
- جايگاه جهاني اشتوتگارت
در گزارشي كه از سوي خبرگزاري سيانان از تحقيقات مؤسسه مطالعاتي «زيپجت» در انگليس درخصوص وضعيت و اندازه استرس شهرهاي جهان منتشر شده، 10شهر جهان جزو كماسترسترينها معرفي شدهاند و در ميان اين شهرها، 4شهر آلماني قرار دارند كه اشتوتگارت در صدر آنهاست. ترافيك، حملونقل عمومي، بهرهمندي از فضاهاي سبز، وضعيت مالي شهروندان ازجمله ميزان بدهي، سلامت جسمي و روحي و ساعاتي كه شهروندان از نور خورشيد در هرسال بهره ميبرند، اصليترين شاخصهاي مورد بررسي براي تعيين ميزان استرس بودهاند. در ردهبندي 150شهر، ساكنان سنگاپور و تايپه بهخاطر رضايت از حملونقل عمومي كمترين نمره را از لحاظ تنش گرفتهاند و لايپزيك آلمان و مونپليه فرانسه داراي پايينترين سطح ترافيك هستند. هانوفر، مونيخ و هامبورگ ديگر شهرهاي آلمان هستند كه در اين ردهبندي بهترتيب رتبههاي 3، 5 و 9را در اختيار دارند. البته برخي معتقدند كه بررسي شاخصهاي مربوط به سطح استرس در بخشهايي از دنيا بهدرستي انجام نشده و تنها آمارها و اخبارهاي دوردست مورد استناد قرار گرفته است؛ چنانكه برخي از شهرهاي واقع در خاورميانه از اين نظر مورد مطالعه دقيق قرار نگرفتهاند. از بين 10شهر انتهاي فهرست 150شهر رتبهبنديشده از نظر سطح استرس در سال2017، نام 7شهر از آسيا ديده ميشود.
منطقهاي با وسعت 60هكتار و با كاربريهاي تجاري و مسكوني و خدماتي در شمال ايستگاه راهآهن اشتوتگارت واقع است. اين محدوده كه پيش از اين در اختيار راهآهن بود و كارايي نداشت، در اختيار مديريت شهري قرار گرفت و حالا طرحهاي بسياري در اين محدوده (با كاربريهاي مسكوني، اداري، تجاري، فرهنگي و تفريحي و مطالعاتي) با رويكرد توسعه پايدار اجرا شده و همچنان ادامه دارد. شركت مجري روزنشتاين در اهداف خود اعلام كرده كه تمام برنامهريزيها براي ايجاد پروژهها با رعايت اصول زيستمحيطي (حتي در استفاده از مصالح، تأمين انرژي و آب) انجام شده است. در فاز نخست اين پروژه 125 آپارتمان كه در آنها مصرف بهينه انرژي، بازچرخاني آب و تأمين برق از طريق انرژيهاي نو مدنظر قرار گرفته ساخته ميشود.
شهروندان زيادي در اشتوتگارت طي روز از طريق مسير دوچرخهسواري بين 2 شهر هدهلفينگن و وانگن خود را به محل كار يا تحصيل ميرسانند. آنها سعي ميكنند بهجاي استفاده از خودروي شخصي، از دوچرخه براي تردد استفاده كنند و بر اين نظرند كه اين كار علاوه بر صرفهجويي اقتصادي، براي سلامتيشان نيز بسيار مفيد است. طرح احداث اين مسير دوچرخهسواري با اينكه منتقدان زيادي بهخاطر محدودشدن عرض جادهها و خيابانها و ازبينرفتن پارك حاشيهاي داشت سرانجام اجرايي شد و اكنون رضايت شهروندان را حاصل كرده است. فاز 2 اين مسير در حال اجراست و همچنان منتقدان زيادي دارد.
نظر شما